50 / 75
DIE
GRAAN- EN OLIESADEBEDRYF
VAN SUID-AFRIKA – ‘N REIS DEUR TYD
ႇႂ
Op Grafiek 18 word die opbrengs per hektaar sorghum geplant vanaf 1990/1991 tot
2015/2016 weergegee.
Hoewel Suid-Afrika ’n netto uitvoerder van sorghum is, het handel in dié kommo-
diteit met ander Afrikalande relatief laag gebly vergeleke met ander graansoorte,
waarskynlik omdat selfs meer sorghum in sommige van die ander Afrikalande as in
Suid-Afrika geproduseer word. Uitvoere in 2004 en 2005 was egter hoofsaaklik na
Afrikalande, veral Botswana. As gevolg van kwaliteitsvereistes in Botswana is dit van
uiterste belang dat die produk aan bepaalde minimum standaarde moet voldoen.
Bemarking en pryse
Vanaf die 1944/1945- tot die 1948/1949-seisoen is sorghumbemarking deur die
Mielieraad hanteer, maar vanaf 1949 tot 1957 het geen formele beheer oor die be-
marking daarvan gegeld nie. Daarna is dit vanaf die 1957/1958-seisoen weer deur
die Mielieraad as deel van die Somergraanskema bedryf totdat die Sorghumraad
op 31 Januarie 1986 gestig is en laasgenoemde Raad in beheer van sorghumbe-
marking was totdat die Wet op die Bemarking van Landbouprodukte van 1996 op
1 Januarie 1997 in werking getree het. Daarna is sorghum, soos die ander graan-
soorte in Suid-Afrika, sonder beperking in die vryemark verhandel.
Sorghumpryse fluktueer aansienlik. Wanneer die plaaslike sorghumproduksie die
binnelandse verbruiksbehoeftes vir voedsel en drank oorskry, word die sorghum-
prys deur die laagste prys van mededingende graan (geelmielies) bepaal. In jare
waarin die binnelandse vraag na sorghum groter as die plaaslike produksie is, is die
prys afhanklik van die invoerpariteit en die premie wat vir moutkwaliteit betaal word.
Gedurende 2005 en die begin van 2006 het sorghumprodusente ’n gewel-
dige koste-prysdruk beleef. Produsentepryse van sorghum het drasties gedaal,
3,50
3,00
2,50
2,00
1,50
1,00
0,50
0.00
Ton/ha
1990/1991
1991/1992
1992/1993
1993/1994
1994/1995
1995/1996
1996/1967
1997/1998
1998/1999
1999/2000
2000/2001
2001/2002
2002/2003
2003/2004
2004/2005
2005/2006
2006/2007
2007/2008
2008/2009
2009/2010
2010/2011
2011/2012
2012/2013
2013/2014
Grafiek 18: Gemiddelde sorghumopbrengs per hektaar
3 000
2 500
2 000
1 500
1 000
500
0
3,50
3,00
2,50
2,00
1,50
1,00
0,50
0,00
Ton/ha
R/ton
1990/1991
1991/1992
1992/1993
1993/1994
1994/1995
1995/1996
1996/1997
1997/1998
1998/1999
1999/2000
2000/2001
2001/2002
2002/2003
2003/2004
2004/2005
2005/2006
2006/2007
2007/2008
2008/2009
2009/2010
2010/2011
2011/2012
2012/2013
2013/2014
Opbrengs per hektaar
Prys per ton
Grafiek 19: Gemiddelde sorghumopbrengs per hektaar en produsenteprys per ton