28 / 75
DIE
GRAAN- EN OLIESADEBEDRYF
VAN SUID-AFRIKA – ‘N REIS DEUR TYD
ႄႊ
daarop gewys het dat daar ’n oorskot witmielies in Suid-Afrika was en op daar-
die stadium nog nie ’n bemarkingskema vir die volgende seisoen bestaan het nie.
Daarbenewens het internasionale mieliepryse ’n dalende tendens getoon en het
die risiko bestaan dat die oorskotproduksie teen verliese verkoop of uitgevoer
moet word.
Kort daarna, in November 1996, het die Minister van Landbou, mnr Derek Hanekom,
aangekondig dat geen vloerprysstelsel in die volgende seisoen sou geld nie, wat ook
geïmpliseer het dat daar geen stabilisasieheffing sou wees nie. Die gevolg daarvan
was dat die produsente geen beskerming teen dalende pryse gehad het nie.
1998/1999-surplus – Eerste jaar na deregulering
Met die aanvang van die 1998/1999-bemarkingseioen het Suid-Afrika oor sowat
2,61 miljoen ton oordragvoorraad vanaf die vorige jaar beskik, wat bestaan het uit
1,37 miljoen ton witmielies en 1,26 miljoen ton geelmielies. Op daardie stadium het
die oesskattings daarop gedui dat ’n oes van sowat 7,19 miljoen ton mielies in daar-
die seisoen verwag kon word, wat beteken het dat in totaal sowat 9,8 miljoen ton
mielies in die binneland beskikbaar sou wees. Suid-Afrika se binnelandse verbruik is
in daardie seisoen op hoogstens 7 miljoen ton geraam.
Daar was dus ’n verwagte ooraanbod van sowat 2,8 miljoen ton mielies in die land,
wat sonder twyfel die produsenteprys sou benadeel. Aangesien die Mielieraad nie
meer bestaan het nie, was die produsente op hulself aangewese om die situasie te
beredder. NAMPO het saam met die landboumaatskappye en -koöperasies ’n groot
poging aangewend om mielies uit te voer. Vir dié doel is produsente versoek om
15% van sowel hulle wit- as geelmielie-oes in ’n uitvoerpoel te lewer sodat dit uit-
gevoer kon word ten einde die balans in die vraag en aanbod binnelands te herstel
en sodoende die produsenteprys te probeer ondersteun.
Produsente se deelname aan die uitvoerpoging het van gebied tot gebied verskil,
maar uiteindelik is minder as 60% van die mikpunt behaal. Die surplusprobleem was
dus nie deur die uitvoerpoging opgelos nie, maar dit het wel geblyk dat die realiteit
van die gevolge van oorproduksie in die gedereguleerde markomgewing mieliepro-
dusente aangemoedig het om in die volgende seisoen minder mielies te plant, wat
sou bydra tot ’n beperking van die totale mielie-aanbod.
2004/2005-surplus
Die 2004/2005-produksieseisoen het weer eens ’n baie goeie mielie-oes (sowat
11,7 miljoen ton) opgelewer. Dit was reeds van die vroegste oesskattings af duidelik
dat, gegewe die oordragvoorraad van die vorige jare en die verwagte groot oes van
daardie seisoen, ’n baie groot oorskot bo die binnelandse vraag tot gevolg sou hê.
DIE MAK IS IN 1995
INGEVOLGE DIE BEPALINGS
VAN ARTIKEL 16 VAN DIE
MIELIEBEMARKINGSKEMA
SAAMGESTEL OM
DIE MIELIERAAD
OOR SPESIFIEKE
AANGELEENTHEDE
VAN RAAD TE BEDIEN.
DIE MAK HET SLEGS
IN ’N ADVISERENDE
HOEDANIGHEID OPGETREE
EN DIE FINALE BESLUIT
OOR HOE SAKE WAT NA
DIE MAK VERWYS IS,
HANTEER MOET WORD,
HET BY DIE MIELIERAAD
BERUS. DIE MAK HET UIT
24 LEDE BESTAAN EN DIE
VOORSITTER WAS MNR
ATTIE SWART VAN DIE
DEPARTEMENT
VAN LANDBOU.
Die Wolmaransstad-studiegroep het daarna uitgesien om die
vergadering by te woon.
Honderde produsente en rolspelers in die graanbedryf het SuperSport-
park in Centurion binnegestroom.