19 / 75
ႃႋ
HOOFSTUK 1
TEEN 1923 WAS DAAR
REEDS 20 VERSKILLENDE
MIELIEKULTIVARS IN
SUID-AFRIKA BESKIKBAAR.
Ruiltransaksie met Roemenië
Gelukkig kon die Mielieraad daarin slaag om ’n ruiltransaksie vir ureum met Roe-
menië aan te gaan op grond waarvan 204 880 ton geelmielies vir 208 000 ton ureum
geruil is. Die Roemeniërs het by die Voorsitter van die Mielieraad, mnr Crawford von
Abo, navraag gedoen oor die moontlikheid dat die Mielieraad hulle van mielies kon
voorsien. Tot op daardie stadium is Roemenië deur die VSA van mielies voorsien,
maar dit is gestaak en die Roemeniërs moes alternatiewe bronne kry ten einde hulle
varkboerdery van sowat een miljoen varke te kon voer.
Die Roemeniërs kon nie die Mielieraad vir die mielies betaal nie, maar hulle was
bereid om ’n ruiltransaksie aan te gaan, hetsy vir wapens of olie of kunsmis. Die
voorstelle is met die regering bespreek en daar is op ureum besluit, veral omdat
stikstofpryse op daardie stadium die hoogte ingeskiet het. Hoewel die regering, by
name die Minister van Handel en Nywerheid, dr Dawie de Villiers, geweldig teen die
16 000
14 000
12 000
10 000
8 000
6 000
4 000
2 000
0
(Duisend)
1980/1981
1988/1989
1993/1994
2004/2005
2007/2008
2008/2009
2009/2010
2011/2012
2012/2013
2013/2014
Hektaar
Opbrengs (ton)
Grafiek 11: Tien grootste mielie-oeste versus hektare geplant vanaf 1980
1981-rekordoes
Die mielie-oes van 1981 was die grootste wat tot 2015 in Suid-Afrika geprodu-
seer is. In daardie jaar is bykans 14,87 miljoen ton mielies geproduseer, waarvan
13,6 miljoen ton deur produsente aan die mark gelewer is, sowat sewe miljoen ton
meer as die binnelandse vraag op daardie stadium. Gevolglik was die bedryf in 1982
met ʼn geweldige surplus mielies gekonfronteer. Boonop was die uitvoerpryse in
daardie jaar baie laag en kon Suid-Afrika weens politieke sanksies teen die land nie
geredelik mielies uitvoer nie, ten spyte van ʼn liggingsvoordeel ten opsigte van ʼn hele
aantal van die groot wêreldmarkte. Uitvoere is verder gestrem deur onvoldoende
en onekonomiese verskepingsfasiliteite in Suid-Afrika. In baie gevalle was dit ook
nie moontlik om op grond van laer pryse teen lande soos die VSA mee te ding nie,
omdat laasgenoemde hulle mielies op ʼn gesubsidieerde basis aan potensiële Suid-
Afrikaanse markte verkoop het.
Mnr Crawford von Abo, wat as Voorsitter die onderhandelings namens die
Mielieraad hanteer het, vertel dat hy nie bereid was om toe te gee dat die
transaksie deur die Misstofvereniging gedoen word nie, omdat hy die voor-
deel daarvan vir die mielieprodusente wou behou. Toe die regering nie wou
toegee nie, het hy gedreig om hulle “in die politiek aan te vat”. Daarna het
’n berig in ’n Sondagkoerant verskyn met die strekking dat die produsente
besig is om met die kommuniste besigheid te doen.
Hierdie gebeure het plaasgevind in die tyd waarin die Suid-Afrikaanse weer-
mag in Angola in ’n oorlog gewikkel was en die Roemeniërs aan die kant van
die vyand teen Suid-Afrika geveg het. Die koerantberig het hulle dus ook
in geweldige verleentheid gebring, maar uiteindelik het die Mielieraad die
groen lig gekry en is die transaksie gefinaliseer.