17 / 75
ႃႉ
HOOFSTUK 1
Met die draai van die eeu, rondom 1900, is die produksie van mielies verder ge-
stimuleer deur die aanvang van mielie-uitvoere. Die eerste rekords van mielie-
uitvoere was van ’n firma King en Seuns wat in 1893 ’n klein hoeveelheid mielies
na die Verenigde Koninkryk (Brittanje) uitgevoer het. In die dekade daarna het dit
toegeneem en die tendens het daarop gedui dat Suid-Afrika moontlik ’n gereelde
mielie-uitvoerland kon word.
Die Natalse produsente, wat meer op akkerbou ingestel was as die produsente in
die binnelandse republieke, het ook met uitvoere geëksperimenteer. In 1907 het ’n
koerant van daardie tyd berig dat die Transvaalse regering tot so ’n mate met die
sukses van die Natalse mielie-uitvoere beïndruk was, dat hulle besluit het om ’n
groot mielieproduserende bedryf in die Transvaal te vestig en ’n spesifieke bedrag
daarvoor bewillig het.
Mielie-uitvoere deur die Transvaal vanaf ongeveer 1908 het gehelp om pryse te
stabiliseer, aangesien die plaaslike aanbod reeds die binnelandse vraag begin oor-
skry het. Dit was egter toe reeds duidelik dat die uitvoer van mielies op ’n meer
wetenskaplike wyse benader moes word. Die regerings van die verskillende ko-
loniale gebiede in Suid-Afrika het gevolglik ’n beroep op handelaars gedoen om
ondersteuning te verleen met die afset van graan, nie net plaaslik nie, maar ook op
oorsese markte. Die hoeveelheid mielies wat in Engeland verbruik is en die verskil-
lende aanwendingsmoontlikhede daarvan in Europa het goeie markgeleenthede
vir Suid-Afrikaanse mielies geskep.
Die regering het ’n aktiewe rol in die uitvoere gespeel deur die logistieke reëlings te
fasiliteer en het selfs spesiale spoor- en skeepsvragtariewe vir uitvoere aangebied.
Afskrifte van weeklikse mieliemarkverslae vanuit Engeland is by spoorwegstasies
beskikbaar gestel en produsente is sterk aangemoedig om meer mielies te plant.
Teen 1910 is mielies vanaf Suid-Afrika reeds na 16 lande uitgevoer, waaronder
Kanada, Australië, Brittanje en Indië.
In 1914 het ene Joseph Burt Davy in sy boek
Maize – Its history, Cultivation, Hand-
ling and Uses
geskryf dat die Suid-Afrikaanse mieliebedryf se aansienlike groei tot
op daardie stadium nie moontlik sou wees as dit nie vir die uitvoermark was nie,
omdat die binnelandse verbruik nie die produksie sou kon opneem nie.
Vanaf 1918 tot 1939 was Suid-Afrika hoofsaaklik ’n netto uitvoerder van mielies.
Gedurende daardie tydperk is mielies slegs een keer ingevoer, naamlik 272 ton
gedurende die 1933/1934-seisoen. Mielie-uitvoere was in die 1920’s deurlopend
redelik winsgewend, maar in die 1930’s het dit skerp gewissel.
GRAANPRODUKSIE WAS AANVANKLIK HOOFSAAKLIK
TOEGESPITS OP GROND WAT OP EEN OF ANDER WYSE
BESPROEI KON WORD. PRODUSENTE HET MET OSSE
GEPLOEG EN MET DIE HAND GEPLANT EN GEOES.
SKOTTELPLOEË IS AS MEER MODERNE IMPLEMENTE
BESKOU. NOGTANS HET PRODUKSIE ALGAANDE
TOEGENEEM EN NAMATE LANDBOU GEGROEI HET,
IS PETROL- EN PARAFFIENAANGEDREWE TREKKERS,
SOWEL AS GEMEGANISEERDE PLANTERS INGEVOER.
BENEWENS DIE FEIT DAT DIE PLANTERS AANSIENLIKE
GROTER OPPERVLAKTES IN DIESELFDE TYD KON PLANT,
HET DIT DIE VOORDEEL INGEHOU VAN MEER EGALIGE
VERSPREIDING VAN SAAD EN GEVOLGLIKE MEER
OPTIMALE GEBRUIK DAARVAN.