98 / 124
September 2017
96
d
ie vorige deel van die reeks het gehandel oor die
risiko’s wat produsente in ag moet neem wanneer
hulle bemarkings- en verskansingsbesluite neem.
Hierdie risiko’s strek vanaf prys- en produksierisiko
tot en met finansiële risiko, met meer spesifieke
verwysing na kontantvloeirisiko.
Dit is vir produsente belangrik om die verskillende risiko’s in ag
te neem wanneer hulle bemarkings- en verskansingsbesluite neem,
aangesien hierdie risiko’s in die meeste gevalle direkte betrekking
op hul besighede het.
In Deel 3 van die reeks word daar gefokus op die verskillende
alternatiewe wat produsente kan oorweeg wanneer hulle ver-
skansings- en bemarkingsbesluite neem. Daar is menige al-
ternatiewe wat gebruik kan word om die prysrisiko te bestuur.
Hierdie alternatiewe strek vanaf eenvoudige afgeleide instrumente
tot en met ingewikkelde strategieë wat in kombinasie met mekaar
gebruik kan word om die risiko te beperk (of doen dit?) en ook om
beter winste te genereer.
Wat is die doel?
Wanneer daar gekyk word na die betekenis van verskansing, is dit
duidelik dat dit beteken om jouself te beskerm teen iets ongunstigs.
In hierdie geval sal die beskerming wees teen ongunstige prys-
bewegings. Vir ‘n produsent sal ‘n ongunstige prysbeweging ‘n
prysdaling wees en die produsent wil homself daarteen beskerm.
Hy kan dit doen deur gebruik te maak van verkeie beskikbare
alternatiewe en hierdie alternatiewe kan afgeleide instrumente op
die Safex-mark wees, asook diversifikasie van gewasse.
Die doelstellings van die verskansingstrategieë sal van individu
tot individu verskil – afhangende van faktore soos die besigheid
se finansiële posisie, die individu se kennis rakende die gebruik en
werking van die instrumente, sowel as die individu se risiko-aptyt.
Dit is egter duidelik dat daar nie een goue middeweg is wat vir
almal gaan werk en wat almal suksesvol gaan implementeer nie,
maar dat produsente self hul doelstellings moet gaan vasstel
en strategieë oorweeg wat maklik by hul doelstellings, sowel as
bestuursprogramme, sal inpas.
Die volgende is algemene faktore wat produsente in gedagte moet
hou wanneer hulle die strategieë oorweeg.
Risikobestuur
Risikobestuur moet die heel eerste aspek wees wat die produsent
in ag moet neem wanneer daar besluite geneem word rakende
die verskansingstrategieë wat gebruik word. Identifiseer die
moontlike risiko in die mark waarteen jy jouself wil beskerm en
vergelyk dit met die uitkoms wat verkry kan word indien die risiko
nie verskans is nie en dit wel uitspeel.
Hoe word die veranderlike kostes gedek?
Die dekking van veranderlike kostes (direkte koste vir die produksie
van die gewas) is baie belangrik om heel eerste te dek. Produsente
moet daarom goed vertroud wees met presies wat die kostes
beloop en sodoende kan daar ook makliker strategieë geïdentifiseer
word wat hierdie kostes kan dek. Probeer sover moontlik deur mid-
del van verskansing om eers die veranderlike kostes te dek.
Rand per hektaar of rand per ton?
Produsente benader bemarking en verskansing op verskillende
wyses en een goeie oorweging waarop gelet kan word, is om
inkomste te sien op ‘n rand per hektaar eerder as ‘n rand per ton
basis. Dit sal die produsent meer laat fokus op die winsgewendheid
per hektaar eerder as die prys per ton.
Emosie en persoonlikheidstipe
Emosie, sowel as die individu se persoonlikheid, speel ‘n groot rol
wanneer dit by die neem van bemarkingsbesluite kom. Die produsent
moet bemarkingsbesluite so objektief moontlik neem met die fokus
op die doelstelling – wat eerstens die risikobeperking en die dekking
van veranderlike kostes insluit.
Vermy onbekende strategieë
Dit is belangrik dat produsente sover moontlik van strategieë ge-
bruik sal maak waarmee hulle vertroud is. Daar is baie verskillende
strategieë wat saamgestel kan word en baie belowend lyk. Maak
seker dat jy presies vertroud is met wat die risiko verbonde aan
die strategie is en dat dit jou nie later onverhoeds betrap nie.
Bemarkingsalternatiewe
Alternatiewe wat deur produsente oorweeg kan word, is onder
andere vastepryskontrakte, minimumpryskontrakte en kontrakte
wat beide minimums en maksimums insluit. Hierdie kontrakte kan
almal met groot sukses geïmplementeer word om die produsent
se prysrisiko te bestuur en ook die winsgewendheid van die
OP PLAASVLAK
Bemarking
– Deel 3
LUAN VAN DER WALT,
landbou-ekonoom, Graan SA
in ‘n neutedop
PRYSRISIKOBESTUUR
Reeks
Bemarkingsmoontlikhede
om te oorweeg