103 / 124
Graan SA
pak sorghumkultivarproewe aan
G
raan SA, in samewerking met die sorghumsaadmaatskap-
pye (Pannar, K2Agri, Agricol en Sensako), is in die tweede
jaar van sy sorghumkultivarproefprojek. Die doel van die
projek is om die winsgewendheid en volhoubaarheid van
sorghumproduksie in Suid-Afrika te bevorder deur die aanpasbaar-
ste kultivar vir elk van die produksiegebiede te identifiseer.
Lokaliteite
Strookproewe is, soos verlede jaar, die afgelope seisoen op vier
lokaliteite aangeplant. Die proef in die Vrystaat is deur swerms
kweleas aangeval, omdat betreklik min soet sorghum in daardie
omgewing aangeplant is. Die ander drie lokaliteite is gestroop
en daar met trots genoem kan word dat dit uitsonderlike “netjiese”
proewe was.
Die vier lokaliteite was soos volg:
Limpopo – Settlers (gestroop);
Mpumalanga – Standerton (gestroop);
Vrystaat – Koppies (kweleas); en
Noordwes Provinsie – Sannieshof (gestroop).
Kultivars en kontrole
Kultivars wat kommersieel beskikbaar is, sowel as potensiële
"goeie" kultivars wat nog nie kommersieel beskikbaar is nie, is in
die proewe ingesluit. Pannar se PAN 8816 is as kontrole gebruik.
Resultate
Strookproefresultate kan gebruik word om die beste kultivars met
die regte eienskappe te identifiseer en sodoende die aanpasbaarste
kultivar vir ‘n spesifieke omgewing aan te plant. Wanneer dié
resultate vir Sannieshof van nader bekyk word, moet daar kennis
geneem word dat dié data slegs een jaar se resultate insluit, terwyl
daar twee jaar se data vir Standerton en Settlers is.
Tabel 1
tot
Tabel 3
(op bladsy 102) verskaf die opbrengste per kulti-
var, gemiddelde opbrengs per gebied en elke gebied se koëffisiënt
van variasie (KV). Die koëffisiënt van variasie dui die statistiese
korrektheid van ‘n proef aan. ‘n Waarde laer as 15 word as statisties
goed beskou, met ander woorde hoe laer die koëffisiënt van variasie,
hoe meer aanvaarbaar die proef se akkuraatheid.
Standerton
In Tabel 1 word die opbrengsdata vir Standerton vir die afgelope
twee produksieseisoene aangetoon. Die koëffisiënt van variasie was
laag (9,67%) vir die 2016/2017-seisoen; die proef is derhalwe goed
uitgevoer en die resultate is betroubaar.
Pannar se kultivar PAN 8940T het die hoogste opbrengs in die
2016/2017-seisoen behaal en was beduidend hoër as die ander
kultivars. PAN 8940T was ook die enigste bittersorghumkultivar wat
in dié proef ingeskryf was.
Agricol se Enforcer en Dominator het die tweede en derde beste
presteer, gevolg deur Pannar se PAN 8933. Waar kultivars twee jaar
agtermekaar in die proef ingeskryf is, is die gemiddeld bereken.
Met die uitsonderlike goeie klimaatstoestande wat voorgekom het,
is ‘n uitmuntende gemiddelde opbrengs van 9,94 t/ha vir die proef
behaal.
Settlers
Tabel 2
(op bladsy 102) toon Settlers se opbrengsdata vir die
afgelope twee produksieseisoene. Agricol se Enforcer het die
hoogste opbrengs in die 2016/2017-seisoen behaal en was slegs ‘n
rapsie hoër as Dominator – wat ook Agricol se kultivar is. K2Agri
se Mr. Buster het die derde beste presteer, gevolg deur ‘n Pannar
kultivar.
Die koëffisiënt van variasie was laag (6,83%) vir die 2016/2017-
seisoen se proef en ‘n gemiddelde opbrengs van 4,34 t/ha
is behaal. Die hoër gemiddelde opbrengs vir die huidige sei-
soen is duidelik sigbaar, vergeleke met verlede seisoen toe
2,63 t/ha behaal is. Waar kultivars twee jaar agtermekaar in die
proef ingeskryf is, is die gemiddeld bereken.
Sannieshof
Dit is belangrik om kennis te neem dat dié proef by Sannieshof
slegs een jaar se resultate insluit. Die gemiddelde opbrengs van die
proef was 3,39 t/ha. Agricol se Enforcer se gemiddelde opbrengs
was die hoogste, gevolg deur Pannar se PAN 8816 en PAN 8906
(sien Tabel 3). Die koëffisiënt van variasie van die proef was 7,55
– wat uitstekend is.
Koppies
Die proef in die Vrystaat is die afgelope twee jaar nie gestroop
nie. Die eerste jaar weens die knellende droogte, waarna swerms
kweleas in die tweede jaar groot skade aangerig het. Geen data is
derhalwe beskikbaar vir hierdie distrik nie.
Slotsom
Graan SA spreek sy dank uit aan elke individu wat saam hande vat
en saamwerk om die plaaslike sorghumproduksie te bevorder deur
dié projek aan te pak. So ‘n taak kan nie sonder hulle uitgevoer word
nie – eerstens sonder ‘n toegewyde, doelgerigte produsent nie en
tweedens die samewerking en bystand van Pannar, K2Agri, Agricol
en Sensako.
101
September 2017
OP PLAASVLAK
Navorsing
Sorghumkultivars / Proewe / Volhoubaarheid
PETRU FOURIE,
navorsingskoördineerder en produksiekoste-analis, Graan SA
Graan SA wil deur die projek winsgewendheid en
volhoubaarheid van sorghumproduksie in Suid-Afrika
bevorder deur die aanpasbaarste kultivar vir elk van
die produksiegebiede te identifiseer.