42 / 112
Oktober 2015
40
FOKUS
Diere
Spesiale
behou deur posturale aanpassings, benatting van die veloppervlakte
waar moontlik, in nat plekke lê, skadukolle te soek, meer te sweet,
suboptimale vertoning, vinniger asem te haal, te hyg en kortasem
te wees asook verminderde voedingstye gedurende die spitstem-
peratuur van die dag.
Daar kan ‘n aktivering van latente (sluimerende) virusse plaasvind,
wat ‘n gunstige omgewing skep vir sekondêre bakteriese infeksies.
Algemeen gesproke benadeel hittestres die gesondheid en presta-
sie van melkbeeste.
Vrektes (mortaliteit)
Vrektes by beeste in baie warm klimaatstreke kan gewoonlik geas-
sosieer word met hantering, diere wat té saamgedronge is en by
die vervoer van die diere. Mortaliteit styg waar die noodkategorie
van die temperatuurhumiditeitsindekswaarde (hittestres >82) van
toepassing is.
Vrektes in Suid-Afrika by beeste is onbekend en onwaarskynlik
omdat lewensgevaarlike hittestresperiodes nie hier voorkom nie.
Erge hittestresperiodes in Suid-Afrika be-
nadeel wel die diere se vertoning baie.
Dit word aanbeveel om indien moontlik
nie ‘n melkery of ‘n voerkraal te begin in
‘n area waar die temperatuurhumiditeits-
indekswaardes 82 oorskry nie. Waar erge
hittestres (temperatuurhumiditeitsindeks-
waarde >82) voorkom en melkerye moet
daar gevestig word, moet doeltreffende
voorkomingsbeheer teen hittestres inge-
stel word.
Hittestres kan beperk of
voorkom word
Die nadelige uitwerking van hittestres
by melkbeeste kan met soötegnologiese
tegnieke en optimale diereversorging be-
perk of voorkom word. Dit is koste-effek-
tief om voorkomende maatreëls en aksies
in te stel om hittestres te help voorkom en
te beperk.
Die nadelige effek
van hittestres
Melkbeeskalwers moet teen erge hittestres beskerm word vir be-
vredigende gesondheid en massatoename.
Beeste wat in voerkrale aangehou word, moet ook beskerm word
teen hittestres vir bevredigende massatoename. Skaduvoorsiening
is die minimum voorsorgmaatreël wat geneem behoort te word vir
bevredigende prestasie by veral melkbeeste asook voerkraalbeeste
wat gebuk gaan onder hittestres.
Daar moet verseker word dat kalwers wat hans groot gemaak word,
doeltreffend beskerm word teen hittestres vir bevredigende massa-
toename en algemene gesondheid.
Gedrag en gesondheidstoestand
Diere se eerste reaksie op hittestres, wanneer die liggaamstem-
peratuur met 1°C tot 1,5°C verhoog, is om die verlies van hitte te
verhoog en gelyktydig daarmee hitteveroorsakende funksies te
verminder (loop minder en is traag). Daar is ook ‘n gedragsveran-
dering by diere wat aan erge hittestres blootgestel is, in ‘n poging
om homeostase (‘n neiging tot stabiliteit in die normale liggaam) te
Hierdie koei staan spontaan in die vuil afloopwater omdat sy hittestres
ondervind.
Grafiek 1: Konsepsietempo’s by melkbeeste in Suid-Afrika ooreenkomstig met hittestres (tempera-
tuurhumiditeitsindeks) waardes.
Die foto toon ‘n eierstok (
ovarium
) met ‘n geelliggaam (
corpus luteum
)
van ‘n koei wat sewe weke dragtig was. Met hittestres verdwyn baie
koeie se geelliggaam en die koei resorbeer (absorbeer) dan die fetus.