41 / 112
39
October 2015
Melkproduksie en uiergesondheid
Die voorkoms van mastitisgevalle gedurende die warm somer-
maande wat gepaard gaan met ‘n hoë temperatuurhumiditeitsindeks
(>70), verhoog die tempo van nuwe uierinfeksies. Daar is ‘n afname
in die doeltreffendheid van die uier se verdedigingsmeganisme met
‘n gevolglike moontlike toename in mastitisgevalle.
Melkproduksie daal met 10% tot 40% ooreenkomstig die verhoogde
temperatuurhumiditeitsindekswaarde.
Die samestelling van die melk verander; daar is ‘n daling van 20%
tot 40% in die bottervet, 10% tot 20% in die vetvrye vaste stowwe,
10% tot 20% in totale melkproteïene en ‘n styging (5% tot 15%) in die
somatiese seltelling.
Met hittestres is daar ‘n afname in ruvoerinname weens die ruvoer se
hoë hitte-inkrement en gevolglik daal die bottervetpersentasie. Die
normale afsterwe van selle (nekrobiose) van die uierweefsel neem
toe, wat ook ‘n nadelige invloed het op die
kwaliteit van die melk. Hoe hoër die tempe-
ratuurhumiditeitsindeks in ‘n area, hoe hoër
is die melkproduksieverlies en omgekeerd.
Voeding
Met hittestres is daar ‘n afname in die duurte
van voerinname, veral ruvoer asook die
aantal kere wat die dier vreet. Die afname in
ruvoerinname speel ‘n rol in die verlaging
van die bottervetpersentasie van die melk.
Dit wil voorkom asof die diere wat gebuk
gaan onder hittestres ‘n groter behoefte aan
minerale soos kalium, sout, magnesium en
vitamines, soos vitamine A, D en E asook
ander elemente in die rantsoen het.
Met hittestres het diere ‘n afname in her-
kouing, ‘n toename in waterinname asook
hitte-inkremente. Meer kragvoer (50% tot
70% of meer) en minder ruvoer (40% tot
soms 20%) moet in die rantsoene van melk-
koeie wat hittestres ondervind, vermeng
word. Hoogsproduserende melkkoeie het
‘n hoër voerinname per liggaamsgewig en
gevolglik meer metaboliese hitte wat meer
hittestres veroorsaak. In Suid-Afrika sal
daar gekyk moet word na die formulering
van rantsoene vir melkbeeste wat hittestres
ondervind (gewoonlik gedurende die warm maande van die jaar) en
vir melkbeeste wat geen of minimale hittestres ondervind nie (ge-
woonlik gedurende die koeler maande van die jaar).
Dit is raadsaam dat elke melkprodusent sy voedingskundige en
veearts raadpleeg aangaande hittestres. Die kritieke temperatuur-
humiditeitsindeks (hittestres) waarde vir melkproduksie is 70. Hoe
hoër die temperatuurhumiditeitsindekswaarde word, hoe meer daal
die melkproduksie.
Groei
Hittestres beperk die groei en massatoename van beeste, afhangen-
de van die genotipe en aanpasbaarheid. Hittestres benadeel fetale
groei en ontwikkeling omdat bloedvoorsiening aan die baarmoe-
der verminder en gevolglik is die uitruil van voedingstowwe met
die moeder minder. Dit verlaag die geboortegewig van die kalf en
verkort die dragtigheidsperiode van die koei. As gevolg van boge-
noemde, word die kalf se oorlewingsvermoë verlaag.
GAUTENG
VRYSTAAT
NOORDWES
NOORD-KAAP
NAMIBIË
BOTSWANA
OOS-KAAP
WES-KAAP
LESOTHO
KWAZULU-NATAL
LIMPOPO
MPUMALANGA
BEVRUGTINGSTEMPO (%)
>67
62-27
59-62
Figuur 2: Kartering van konsepsietempo’s by melkbeeste in Suid-Afrika en Namibië vir Julie ooreen-
komstig met hittestres (temperatuurhumiditeitsindeks) waardes.
Kalwers wat teen hittestres beskerm word, het ‘n beter oorlewingsvermoë.