38 / 84
November 2017
36
‘n ander baadjie dra
G
rondkompaksie is ‘n aspek wat algemeen deur produsen-
te oor die hoof gesien word en sodoende, sonder dat
hulle dit besef, heelwat opbrengs prysgee. “Dit is nie by
my ‘n probleem nie; die gebruik van profielgate is mos net
vir ander mense...,” hoor ‘n mens gereeld.
Grondkompaksie is in die meeste gevalle ‘n mensgemaakte manier
om die gronddiepte te beperk. Gronddiepte is een van die hoekstene
van produksie en grond wat te vlak is, versuip of verdroog eerste.
Foto 1
is ‘n klassieke voorbeeld van ‘n ploegblad of ondeurdring-
bare laag. Die plantwortels kon nie die vog aan die onderkant van
die laag bereik nie en is besig om te verdroog.
Die korrekte metode om grondkompaksie op te hef, is net so
belangrik as om te besef dat grondkompaksie aanwesig is. Toets
die impak van die implemente deur die grond oop te grawe waar
die implement gewerk het en maak seker dat die grondverdigting
deeglik en reg opgebreek is (
Foto 2
). Bewerking van die lande teen
die regte vogstatus is krities om die gewenste opbrekingseffek te
verkry.
Grondkompaksie is een van die aspekte waarop ‘n produsent reg-
deur die seisoen moet fokus. Dit help absoluut niks jy breek die
grond op en trap dan weer die grond met trekkers vas nie. ‘n
Algemene persepsie is dat dit net trekkers is wat die grond vastrap
en dít is waar die fout gemaak word.
Implemente se effek
Die impak van implemente word maklik buite rekening gelaat en
veral met die hedendaagse neiging om groter en swaarder
implemente te sleep, lewer dit ‘n reuse-bydrae tot grondkompaksie.
Die groot, swaer tapkarre is ook sondaars van grondkompaksie.
Wees verder bedag op die gebruik van swaar planterkunsmis- en
saadkarre.
Spoorverkeer was en is ‘n stelsel wat spesifiek ontwikkel is om
grondkompaksie aan te spreek. Die trekkers het almal in dieselfde
spoor geloop. Sodoende is die grondkompaksie beperk en dit het
bygedra dat die brandstofverbruik per hektaar verminder het.
Die groot geeste wat hierdie stelsel ontwikkel en uitgedra het, was
manne soos mnre Carel Koch, Martiens du Plessis en talle ander
– en dit het mielieverbouing op ‘n nuwe vlak geplaas. Vandag moet
herbesin word oor hoe die groot, nuwe implemente spoorverkeer-
vriendelik gebruik kan word en wat gedoen kan word om
grondkompaksie te verminder.
Oorweeg dít
Daar is verskeie metodes om te oorweeg. Een hiervan is om die
gewig van die implemente so laag as moontlik te hou. Deur op die
wenakker die stroper leeg te maak of die planter vol te maak, sal
verseker tyd verg, maar die kompaksie wat die stroper of planter
veroorsaak, gaan drasties verminder word.
Deur die ritte oor die land tot die minimum te beperk en om ernstig
aan die wielgrootte, wielwydtes, soorte bande en banddruk aan-
dag te gee, lewer verseker ‘n bydrae tot verminderde kompaksie.
Met die aankoop van implemente moet produsente beslis heelwat
aandag aan hierdie aspekte gee. Hoe groter en hoe wyer die wiele,
hoe groter die grondkontak en hoe minder die kompaksie.
In die afgelope jare is daar ook die nuwe geneigdheid om trekkers
en implemente op rusperbande te laat loop. Hierdie moontlikheid
sal verseker die impak van trekkers en implemente op die grond
verminder. Daar is egter ‘n ander implement wat ook beduidende
skade aan die gewasse kan berokken.
Planters
Die planter word meestal oor die hoof gesien en tog kan die
planter met al sy skottels heelwat smering veroorsaak – wat die
plante se wortels erg kan benadeel. Grondvog is krities: Pasop om
in té nat grond te plant.
Indien dit verkeerd gestel is, kan die planter en veral die diep-
tebeheerwiele tot ‘n groot mate tot onverwagte kompaksie en
wortelbeperkings aanleiding gee. Indien die planterkarretjie se
druk te min is, word die pitte te vlak geplant en as die druk te hoog
is, verhoog dit die druk op die dieptebeheerwiele dramaties – wat
weer tot kompaksie teenaan die saad aanleiding kan gee. Hierdie
twee aspekte is direk verantwoordelik vir oesverliese.
Amerikaanse navorsing
Navorsing wat in Amerika gedoen is, het bevind dat produsente
hierdie aspek heeltemal onderskat. Proewe wat daar gedoen is,
het ook interessante resultate getoon. In
Tabel 1
word die resultate
van ‘n proef wat by Beck’s Central Illinois Independent Practical
Farm Research in 2010 gedoen is, weergegee.
OP PLAASVLAK
Grondverdigting / Gronddiepte
Bewerkingspraktyke
PIETMAN BOTHA,
SA Graan/Grain
medewerker
HOEVEELHEID GEWIG OF DRUK
OPBRENGS
(BOESELS PER AKKER)
OPBRENGS
(T/HA)
PERSENTASIE VERSKIL VAN PNEUMA-
TIESE VERANDERLIKE DRUKBEHEER
0 lbs
207,9
13,05
5,11%
125 lbs
210,4
13,21
3,97%
250 lbs
210,5
13,21
3,93%
375 lbs
206,0
12,93
5,98%
Pneumatiese veranderlike drukbeheer
219,1
13,75
TABEL 1: OPBRENGSRESULTATE MET ‘N VARIASIE IN DIE GEWIG WAT OP DIE PLANTERKARRETJIE
EN SODOENDE DRUK OP DIE GROND VERKRY IS
.