30 / 64
Junie 2016
28
’n tyd om te trek
D
it is alreeds bekend dat die LNR-Kleingraaninstituut
(LNR-KGI) betrokke is by ‘n projek in samewerking met die
Universiteit van Pretoria en Aartappels Suid-Afrika by die
monitering van plantluise wat plantvirussiektes kan oordra.
Die projek is daarop gemik om plantluisgetalle wat die garsgeel-
dwergvirus na koring en aartappelvirusse na aartappels kan oordra,
te monitor. Die inligting word aan die produsente deurgegee sodat
hulle ‘n besluit oor die beheer van virusoordrag kan maak.
Aartappels Suid-Afrika monitor die plantluisgetalle met behulp van
nege suigvalle, terwyl die LNR-KGI vier suigvalle tot die netwerk
toegevoeg het. Aangesien sommige plantluisspesies op ‘n wye
reeks gasheerplante voed, is hulle in staat om virussiektes na beide
gewasse oor te dra. Een van die heel bekendste plantluise wat
dit kan doen, is hawerluise (
Foto 1
). Sedert die vorige artikel in
SA Graan/Grain
, het daar nog ‘n jaar verloop waarin daar data inge-
samel is.
Luisgetalle en droogte?
Gedurende 2015 het plantluisgetalle redelik sterk afgeplat in die
meeste van die gebiede en ‘n hele paar spesies het nie gedurende die
tydperk in die gebiede voorgekom nie (
Tabel 1
). Dit kan hoofsaaklik
toegeskryf word aan droogtetoestande wat die beskikbaarheid van
gasheerplante en dus die plantluispopulasiegroei beïnvloed het.
‘n Afleiding wat mens onmiddellik wil maak,
is dat virusoordrag nie in droë jare belangrik
is nie. Dit is egter nie waar nie, want
sommige plantluisspesies kom dan juis reg
in die middel van die koringseisoen voor.
Vlugpieke kan skuif
In die Brits-omgewing het die hawerluis
gedurende 2015 in redelik gemiddelde
getalle tussen Januarie en Maart voorgekom
(
Grafiek 1
). ‘n Tweede, groter piek het egter
tussen Junie en Augustus voorgekom.
Hierdie piek was reg in die middel van
die groeiseisoen vir koring (Grafiek 1).
Die voorkoms van sulke getalle kan baie
gevaarlik wees, sou die hawerluise met die
garsgeeldwergvirus besmet wees.
Onbevestigde berigte van virusbesmet-
tings in koringlande in die gebied het voor-
gekom. Hoewel die totale plantluisgetalle
van die jaar minder was, was die versprei-
ding van só ‘n aard dat dit gevaarlik was
(Grafiek 1). Ons kan dus nie uit die data die
afleiding maak dat die virusprobleem in
droër jare kleiner is nie.
Die voorkoms van garsgeeldwergvirus in
gasheerplante waarvandaan die plantluise
migreer het, was moontlik baie laag en
het uitbraak beperk. Mielieplantluise het
gedurende Januarie tot Maart in die Brits-
gebied in drasties hoër getalle voorgekom
as die vorige jaar, maar was van geen gevaar
in die koringseisoen nie (Grafiek 1).
In Winterton was die hawerluisgetalle
laer as normaalweg, maar die pieke het
ongeveer op dieselfde tyd voorgekom
(
Grafiek 2
). Die bruinaarluise het egter in
hoër getalle gedurende Mei en begin Junie
voorgekom (Grafiek 2). Dit is net voor die
koring opkom en kan gevaarlik wees as
OP PLAASVLAK
Koring / Koringluise / Virusbesmetting
Geïntegreerde plaagbeheer
GODDY PRINSLOO,
LNR-Kleingraaninstituut, Bethlehem
Grafiek 1: Vlugpatrone van koringluise in die Brits-omgewing tesame met klimaatdata. Die gekleurde
blok dui die tydperk aan wanneer koring sensitief is vir virusbesmetting.
Grafiek 2: Vlugpatrone van koringluise in die Winterton-gebied tesame met klimaatdata. Die
gekleurde blok dui die tydperk aan wanneer koring sensitief is vir virusbesmetting.