25 / 64
Lees, leer en implementeer:
Dít is waardetoevoeging
A
s daar gepraat word van waarde-
toevoeging in die graanbedryf, is
die eerste gedagte wat opkom ‘n
meule. Dit is egter nie noodwendig
die beste opsie vir produsente nie.
Die meeste mense wat reeds waarde tot hul
produkte toevoeg, noem dat dit gepaard
gaan met ekstra bestuurstyd. Die dag raak
net voller en meer verantwoordelikhede sal
na ander werknemers afgeskuif moet word.
Die werk waarvan jy as produsent hou,
word dalk van jou weggeneem en van jou
word vereis om ander take te verrig, soos
kantoorwerk, onderhandelinge, beplanning,
kontrole en bemarking. Dit kan dalk meer
van jou bestuurstyd in beslag neem. Sien jy
kans hiervoor?
Tog is daar in enige besigheid ‘n plek
waar waarde toegevoeg kan word. En dit
is gewoonlik binne jouself. Hoe gereeld
meet en verander jy jou eie langtermyn- en
korttermyndoelwitte? Wanneer laas het jy
in jouself belê of ‘n boek gelees om jou
kennis uit te brei? Jy as bestuurder is die
grootste bate van jou besigheid: Jy moet
die pas en rigting aangee, maar daar word
nie tyd gemaak om jou kennisvlakke uit te
brei en doelwitte aan te pas nie.
As jy dit kan regkry om jou kennis uit te brei,
moet daardie nuwe kennis in nuwe prak-
tyke in jou besigheid toegepas word. Dit
sal die effektiwiteit en doeltreffendheid
van jou besigheid verhoog en dalk die
opbrengste ook verhoog. Dit sal nie nood-
wendig gepaard gaan met die spandering
van ‘n groot klomp ekstra kapitaal nie, maar
heel moontlik sal dit bydra tot ‘n verlaging
in kostes en/of ‘n verhoging in opbrengs
– wat in albei gevalle tot hoër wins sal lei.
Investeer in jouwerknemers
Die volgende plek waar jy dalk meer in
moet investeer, is die werknemer op die
plaas. Hierdie mense is eintlik die hart van
jou besigheid. Gelukkige werknemers gee
gewoonlik meer as wat jy verwag.
Jou werknemers is jou oë, ore en hande.
So hoekom wil jy nie in hulle belê nie? Daar
kan verskeie redes wees (soos dat jy bang
is hulle sal weggaan). Daar is mos talle
verskonings om te noem.
Alle mense (ek en jy inkluis) wil graag
positiewe erkenning ontvang. Gee jy as be-
stuurder genoeg positiewe terugvoer vir jou
werknemers of insetverteenwoordigers?
Wanneer laas het jy jou werknemers bedank
vir hulle bydrae tot die besigheid?
Gebruik jy as bestuurder die woordjie
“dankie” genoeg – tot voordeel van jou
eie besigheid? Gebruik hierdie woord baie
meer gereeld en jy sal sien hoe jou besig-
heid se effektiwiteit en doeltreffendheid
(en daarmee saam jou wins) verhoog.
Miskien is dit tyd dat jy met die werk-
nemers gaan sit en na hulle drome luister,
dan sal jy dalk verstaan waarom hulle
optree soos hulle optree. Kultuur en kul-
tuurverskille maak dat ons nie dieselfde
reageer en oor sake dink nie. Die plek waar
ons grootgeword het en die waardesisteem
waarin ons glo, verskil en dit maak dat
produksie nie geoptimaliseer word nie.
Persepsies tussen kulture verskil dramaties.
Jy as eienaar dink dalk jy is wonderlik,
maar die werknemers dink dalk net mooi
die teenoorgestelde en andersom ook. Die
lewe draai om persepsies en persepsies is
die oorsaak van optrede. Dit is dus belang-
rik dat die regte feite tydig en ontydig
gedeel word en dat persepsies bestuur
moet word.
Daar is baie gerugte wat ‘n boerdery-
onderneming en ‘n bedryf raak. Gewoonlik
word net oor die negatiewe sake berig. Dit
kan daarom nie genoeg beklemtoon word
dat dit belangrik is om perspektief te be-
hou nie. As al die gerugte waar was, moes
produsente al lankal alles verkoop en weg
gewees het. Tog is ons nog hier en word
daar welvaart geskep.
Jy as bestuurder moet dus weet wat jy
wil hê, hoe jy dit gaan bereik en hoe jy die
werknemers gaan motiveer om hierby in te
koop en dit te maak werk. As die werknemer
nie inpas nie, oorweeg ander alternatiewe
en as hy inpas, beloon hom. As daar nuwe
aanstellings gemaak moet word, maak seker
dat die regte aanstelling gemaak word.
Die effek van verhoging in doeltreffendheid
kan nie oor die hoof gesien word nie. Die
effek van ‘n 5%-verhoging in opbrengs oor
vyf jaar is ongelooflik. ‘n Verhoging van 5%
opbrengs in graanproduksie vir ‘n oostelike
Hoëveldplaas met dieselfde insette kan
lei tot ‘n 15%-verhoging in die boerdery
se netto boerderywins – en dít sonder ‘n
dramatiese uitleg in kapitaal!
Gegewe die situasie waarin die meeste
produsente hul bevind, is dit nie dalk die
weg om te volg om winsgewendheid te
verhoog nie?
Kontak Pietman Botha gerus by 082 759
2991 indien jy meer inligting verlang of
navrae oor die onderwerp het.
23
June 2016
FOKUS
Waardetoevoeging
Spesiale
PIETMAN BOTHA,
SA Graan/Grain
medewerker