SA Graan Augustus 2016

71 / 116

69
August 2016
Sojabone se waterbehoefte is die hoogste vanaf blom tot en met
die saadvulstadium. Die mid- tot laat reproduktiewe stadium is
dus baie sensitief vir enige vogstremming. Dit is dus uiters belang-
rik om die korrekte kultivarkeuse, ten opsigte van die volwassen-
heidsgroepering, te maak na gelang van die verwagte reënvalpatroon
van die gebied waarin die aanplanting gedoen word.
Die gewasfaktor dui die waterbehoefte van die gewas op die ver-
skillende groeistadiums aan. Waterstremming by sojabone wys
wanneer die jongste terminale blaar en later alle blare, na bo draai.
Groeiperiode
Die groeiperiode van ‘n sojaboonkultivar word deur die volwassen-
heidsgroepering aangedui. Kultivars met ‘n hoë volwassenheids-
groepering met byvoorbeeld ‘n 6,5 sal meer water benodig oor sy
totale groeiperiode as ‘n kultivar met ‘n volwassenheidsgroepering
van byvoorbeeld 4.
Alhoewel kultivars met ‘n hoër volwassenheidsgroepering meer
water vereis, het dit ook die potensiaal om ‘n hoër opbrengs onder
optimale toestande te lewer.
Plantpopulasie
Hoër plantpopulasies vereis meer vog en daarom word laer plant-
populasies vir droëlandtoestande aanbeveel as vir besproeiing
asook vir hoër reënvalgebiede. Sojabone beskik oor die vermoë om
in die geval van lae plantpopulasies te kompenseer deur sy groei en
ontwikkeling aan te pas deur meer sytakke en peule te produseer.
Deklaag en minimumbewerking
Minimumbewerkingspraktyke asook ‘n goeie deklaag verminder die
verdamping van vog vanaf die grondoppervlakte en verhoog ook
infiltrasie van reënwater.
Aspekte van belang
‘n Gesonde wortelstelsel wat water optimaal kan benut moet ver-
seker word deur verdigtingslae op te hef en optimale voedingstof-
status in die grond te verseker. Sojaboonwortels is egter in staat om
water tot 1,8 m diep te kan benut. Waak dus teen oorbesproeiing
omdat dreineringverlies kan plaasvind, veral vroeg in die groei-
seisoen as die tempo van waterverbruik nog laag is. Langdurige
versuiptoestande kan afsterwing van wortels laat plaasvind wat ook
opbrengsverliese veroorsaak en siektetoestande bevorder.
Veral na die blomstadium sal hergroei van die wortels gewoonlik nie
meer plaasvind nie wat opbrengs ernstig kan strem. Plantwortels het
ook suurstof nodig wat nie moontlik is as grond oorbesproei of ver-
suip nie. Die simbiotiese binding van stikstof word deur water-
stremming negatief beïnvloed. Vroegtydige onkruidbeheer verseker
hoër produksie en laer vogverliese as gevolg van waterverbruik deur
onkruide. Sojaboonsaailinge is veral kwesbaar vier tot sewe weke na
aanplanting.
Kennis van die waterbehoefte van sojabone stel dus bestuursrig-
lyne vir produsente daar om ‘n ingeligte kultivarkeuse te maak
wat die waterbehoefte van sojabone in ag neem in
vergelyking met die langtermyn verwagte totale
reënval en verspreiding in die gebied.
Literatuurverwysings
Agriculture Victoria, 2015. Growing soybean. .
FAO, 2015. Crop water information – soybean. FAO Water –
water/cropinfo_soybean.html.
Liebenberg, A. 2012. Sojaboonproduksiehandleiding. LNR-Instituut vir Graange-
wasse, Privaatsak x1251, Potchefstroom.
Monsanto, 2016. Soybean water use and irrigation timing. .
com.
% KLEI BESKRYWING
VELDKAPASITEIT
MM PER M
VERWELKPUNT
MM PER M
PLANTBESKIKBARE
WATER MM PER M
0 - 6 Leemsand 165 85 80
6 - 15 Sandleem 190 86 104
15 - 35 Sandkleileem 245 135 110
35 - 55 Sandklei 318 200 118
>55 Klei 373 247 126
TABEL 1: DIE STOORVERMOË EN PLANTBESKIKBARE WATER VIR VERSKILLENDE GRONDE.
Grafiek 1: Tipiese groei en waterverbruikspatroon van sojabone.
1: Die waterbehoefte is die hoogste vanaf
blom tot saadvul.
2: ‘n Goeie deklaag verminder verdam-
ping van vog.
3: Jong plante transpireer minder.
1
2
3