54 / 108
Julie 2018
52
Is
oorbemesting
werklik ‘n sonde?
D
ie woord “oorbemesting” klink
asof dit nie reg moet of kan wees
nie. Soms mag oorbemesting
heeltemal verkeerd wees, maar
daar is tog kere wat dit nie ongunstig is
nie; dit hang net af uit watter oogpunt
dit benader word. Dit is belangrik om te
bepaal wanneer dit oorbemesting is en
wanneer nie.
Onderbemesting kan ook nadelig wees en
die besigheid se winsgewendheid wesenlik
benadeel. Die regte vertrekpunt sal wees
om die potensiaal en toestand van ‘n spesi
fieke kol in ’n spesifieke land, die land waarin
dit is en die plaas in geheel vas te stel.
Produksiepotensiaal
Produksiepotensiaal word hoofsaaklik deur
‘n paar aspekte, naamlik gronddiepte, klei
persentasie en effektiewe reënval bepaal.
Bewerking, helling en waterafloopbeheer
– om net ‘n paar te noem – het ook ‘n impak
op produksie en moet nie buite rekening
gelaat word nie. As die produksiepotensiaal,
gegewe die produksiepraktyke en lang
termyndata, dalk 4 ton is en jy bemes
konstant vir ‘n 6 ton-opbrengs, is dit
definitief verkeerd. ’n Produsent wat met
hierdie addisionele bemesting volhou,
moet besef dat jy jou mettertyd gaan
vasloop.
Die afgelope jare het die graanbedryf
‘n dramatiese verhoging in produksie
beleef. Nuwe verbouingspraktyke wat be
werking, wisselbou en kultivars insluit, het
na vore getree en ewe skielik het streke se
langtermynproduksie sommer dramaties
gestyg. Waar ‘n streek in die verlede dalk
4 ton/ha opgelewer het en nou vir die laaste
paar jare konstant 6 ton/ha en hoër reali-
seer, is dit dus nie verkeerd om vir ‘n
6 ton/ha-opbrengs te bemes nie.
Sou ‘n strategie gevolg word om die
grond oor tyd reg te stel en daar bo die
onttrekkingsyfers of aanbevole peile
bemes word, kan dit nie as oorbemesting
beskou word nie. Maak egter seker dat
die regstelling wel op dié manier gedoen
kan word.
Sekere elemente kan nie so opgebou word
nie. Stikstof is een element wat bitter
moeilik met bemesting opgebou kan word.
Te danke aan bewaringslandboupraktyke
het produsente egter wel die voordeel om
stikstofvlakke op te bou. Stikstofoordrag
van een jaar na die volgende is wel moontlik,
maar gaan gewoonlik met verliese gepaard.
Vind gerus meer hieroor by die verskillende
bemestingsagente uit, of oorweeg dit
om jou verbouingstelsel te verander om
grondorganiese koolstof, wat die natuurlike
vrugbaarheid van grond verhoog, op te bou.
Stikstofbemesting
Stikstofbemesting is geneig om bitter
vinnig te loog of te vervlug en daarom moet
ander maniere oorweeg word om hierdie
uitdaging te oorkom. Daar is tans verskeie
middels wat tot die verhoging van die
effektiwiteit van stikstof aanleiding kan gee.
Gewone stikstofbronne – veral in sandgrond
met goeie reën – loog betreklik vinnig. Is
dit dan oorbemesting of swak bestuur, of
albei as jy oor tyd meer stikstof toedien
om die effek van loging en vervlugtiging op
gewasproduksie te voorkom?
Gegewe hierdie inligting, is dit belangrik
dat stikstofbemesting bestuur moet word.
Die gebruik van tegnologie om voorsiening
daarvoor te maak om meer stikstof in tye
van tekort aan die plante te kan verskaf, is
van kardinale belang.
Die gebruik van vliegtuie of hoogloopspui
te om addisionele bemesting toe te dien, is
van die interessante nuwe tegnologie wat
daarvoor aangewend kan word. Indien die
marginale opbrengs die marginale koste
oortref, maak dit sin om dit te doen. Daar
is ook nuwe spuitpunte beskikbaar wat
gebruik kan word om stikstof toe te dien.
Blaar- en sapontledings
Gegewe die jaar, is dit belangrik dat die
produsent sy/haar graanproduksie moet
kan voorspel om tydig die regte verstellings
te maak sodat die plant optimaal kan
presteer en sodoende die beste oes
oplewer. Hiervoor is daar hulpmiddels soos
blaar- en sapontledings wat aangewend
kan word om hierdie besluit makliker
te maak.
Oor die lang termyn maak dit sin om
produksie te stabiliseer en daarin kan die
effek van bewaringslandbou wat hoër vlak
ke van grondgesondheid en koolstof insluit,
nie buite rekening gelaat word nie.
Beskikbaarstelling
van elemente
Tydige beskikbaarstelling van elemente is
krities. Dit is belangrik dat die produsent
moet weet wanneer die gewas, hoeveel,
van watter element gaan benodig – sien
Figuur 1
. Afhangende van die grond en
jou situasie, maak dit dalk nie sin om al die
voedingselemente tydens plant te plaas
nie, aangesien die plant die elemente op
verskillende produksiestadiums gebruik.
Fokus
Bemesting
Pietman Botha,
SA Graan/Grain
redaksiespan
GEWAS
BEMARKBARE PRODUK
VERWYDER
PLANTVOEDSEL-ELEMENTVERWYDERING DEUR BEMARKBARE PRODUK
N
P
K
CA
MG
S
KG/TON
Mielies
Sojabone*
Sonneblom
Graan (per ton graan)
Hele plant, maar uit
gedruk per ton graan
1 ton sojaboonsaad
3 ton sojaboonsaad
Saad (per ton graan)
15
24
75 - 100
187
28
3
4
8 - 9
20
3,7
4
20
26 - 40
57
6
0,2
4
1
4,4
1,3
2,6
Tabel 1: Plantvoedsel-elementverwyderingsyfers vir die hoofgewasse.
* Sojabone kan die meeste van die stikstofbehoeftes self voorsien deur die binding van lugstikstof met behulp van knoppiesbakterieë
Bron: Bemestingshandleiding, 2016