50 / 108
Julie 2018
48
G
rondbiota bestaan uit ‘n enorme verskeidenheid orga
nismes wat met mekaar, met die plantwortels en met die
omgewing in aanraking kom en is daarom ‘n belangrike
komponent van die grond-ekosisteem.
Hulle word op grond van grootte verdeel in drie groepe, naamlik
makrofauna (>2 mm soos erdwurms en termiete), mesofauna
(0,1 mm - 2 mm soos myte en springsterte) en mikrofauna (<10 μm
soos bakterieë en fungi en <0,1 mm soos protiste en nematodes).
Grondmakrofauna bestaan uit ‘n wye verskeidenheid organismes
wat op die grondoppervlak sowel as in die grond leef (
Tabel 1
).
Hierdie organismes se lewenswyse en aktiwiteite het ‘n direkte en
indirekte invloed op hul habitat en ander organismes. Plante skei
suikers, eenvoudige stysels en aminosure in die grond rondom hulle
wortels af. Bakteriese populasies vermeerder en mikorisaspore
ontkiem en infiltreer die wortels. Die wortels word dan heeltemal
aangepak met bakterieë en voordelige fungi.
Protosoë soos amebes en flagellate voed al langs die rante van
hierdie aangepakte wortels. Groter predatore soos aalwurms en
erdwurms voed dan op die bakterieë, fungi en protosoë rondom
die wortels.
Op die grondoppervlak verwerk mikrowurms blare en plantmate
riaal in kleiner deeltjies sodat bakterieë en fungi in die grond
daarop kan voed. Springsterte voed op fungi, terwyl komposwurms
(
Eisenia fetida
) op fungi, bakterieë, aalwurms en protosoë in die
grondvoedselweb voed. Makrofauna oefen fisiese effekte, chemiese
effekte en biologiese effekte op die grond uit.
Fisiese effekte van makrofauna
Makrovermenging
Miere, termiete, erdwurms en grondkewers kan ‘n groot hoeveelheid
grond verskuif. Sodoende bring hul minerale van dieper in die
grond uit na die oppervlak en begrawe hulle die organiese materiaal
vanaf die oppervlak dieper in die grond. Erdwurms kan byvoor-
beeld binne tien tot 20 jaar die boonste 15 cm van die grond
omkeer aangesien sulke groot hoeveelhede grond deur hul inge-
wande beweeg.
Mikrovermenging
Ander groepe van grondmakrofauna beïnvloed die grondstruktuur
tot ‘n mindere mate, maar dit speel steeds ‘n belangrike rol.
Hierdie organismes, hoofsaaklik Diptera-larwes, beskik oor ‘n
kleiner kapasiteit om in die grond te grou. Hulle is meestal op
die grondoppervlak, waar hulle organiese materiaal in die grond
inkorporeer. Hulle kan egter ook deur middel van uitloging in die
grond inbeweeg tot ‘n diepte van 60 cm.
Tonnelkonstruksie
Tonnelvorming is essensieel vir grondbelugting en waterdreinering.
Erdwurms en termiete vorm tonnelnetwerke, wat makroporeuse
spasies in die grond skep en sodoende die waterdreineringstelsel
binne in die grond verbeter.
Fragmentering
Die fragmentering van dooie hout, karkasse en afval is ‘n uiters
belangrike aktiwiteit van grondfauna aangesien dit ‘n beduidende
effek op die organiese materiaalvorming in grond het. Dit bepaal
daarom die aktiwiteite van bakterie, fungi en mikrofauna-populasies.
Aggregaatvorming
Nadat afval gefragmenteer is, is dit makliker vir organiese materiaal
om na die stabiele vorm, naamlik humus, afgebreek te word en om
dan grondaggregate te vorm (die saamgroepering van gronddeeltjies
om ‘n krummelrige, gesonde struktuur te vorm). Erdwurms, termiete,
honderd-pote en duisendpote en houtluise neem gronddeeltjies
saam met hulle voedsel in en dra by tot aggregaatvorming deurdat
hulle organiese en minerale materiaal in hul ingewande meng.
Chemiese effekte van grondmakrofauna
Hierdie effekte is beide direk en indirek. Direkte effekte sluit in die
modifikasie van voedselkwaliteit omdat dit deur die ingewande
Voordelige
makrofauna
in landboupraktyke bekyk
Fokus
Bemesting
Charné Myburgh,
LNR-Graangewasse, Potchefstroom
LANDBOUGROND
GRASVLAKTES
WOUD
Organismes per gram (1 teelepel) grond
Bakterieë
100 miljoen - 1 miljard
100 miljoen - 1 miljard
100 miljoen - 1 miljard
Swamme
Verskeie meters
10 - 100e meters
1 - 60 km (in naaldhout)
Protosoë
1 000e
1 000e
100 000e
Aalwurms
10 - 20
10 - 100e
100e
Organismes per vierkante meter
Geleedpotiges
< 10
45 - 200
900 - 2 300
Erdwurms
4 - 25
8 - 42
8 - 42 (0 in naaldhout)
Tabel 1: Tipiese getal grondorganismes in gesonde ekosisteme.
Bron: 2012 Nature Education