110 / 124
Hoekom?
T
een dié tyd het die meeste produsente al klaar hul mielies
gestroop. Amper elke produsent het ‘n land of twee waar
die mielies omgeval het. Gewoonlik is dit net kolle wat om-
val, maar dié jaar sien ons sommer met tye ‘n hele blok
mielies wat plat lê.
Gesonde mielieplante wat genoeg voeding en water gekry het, bly
gewoonlik regop staan. Die mielieplant moet genoeg koolhidrate
deur middel van fotosintese produseer om die wortel- en stam-
kernselle te vul en dit lewendig en gesond te hou. Dit moet ook
genoeg koolhidrate kan stoor vir die groot vraag daarna tydens
graanvulling. Hierdie koolhidrate word gebruik om die stysel in die
pit te maak.
Wanneer mielies enige stremming tydens graanvulling ervaar, word
fotosintese verminder of selfs tydelik gestaak. Dit veroorsaak dat
die koolhidrate wat vir graanvulling bestem is, baie afneem en nie
genoegsaam vir graanvulling is nie. Mielieplante reageer hierop
deur gestoorde koolhidrate uit die blare, stamkern en wortels te
onttrek en na die ontwikkelende graan te vervoer.
Hierdie “kannibaliseringsproses” verseker die voorsiening van
koolhidrate aan die ontwikkelende kop ten koste van die stam – wat
aanleiding gee tot die vroeë afsterwe van die stamkern en wortels.
Hierdie vroeë afsterwe gee gewoonlik aanleiding tot swaminfeksie
van die wortels en stamkern.
Die eerste simptome hiervan word eers waargeneem wanneer die
plante amper fisiologies ryp is en die onderste blare skielike tekens
van agteruitgang toon – soos vergeling wat gevolg word deur die
afsterwing van die blare.
Enige ander stremmingsfaktore kan ook stam- en wortelvrot ver-
oorsaak. Dit sluit in:
Die verlies of vernietiging van blaaroppervlakte deur blaarsiek-
tes (soos noordelike mielieblaarskroei), insekteskade, sonbrand
of hael.
Enige skade aan die wortels deur insekte of chemikalieë.
Wanbalanse in voedingselemente – veral te hoë stikstof in ver-
houding tot kalium.
Kompaksie in die grond wat wortelontwikkeling beperk.
Aalwurminfestasie.
Té hoë plantpopulasie vir die kultivar of grondpotensiaal.
Meeste kultivars toon geen simptome van stam- en wortelvrot tot
kort voor fisiologiese volwassenheid nie. Dit is gewoonlik moeilik
om tussen die verskillende swamme wat vir infeksie verantwoorde-
lik is te onderskei, omdat daar gewoonlik ‘n kompleks van twee of meer
swamme teenwoordig is. Hiermee saam kan stronkboorderskade
die simptoom vererger. In seisoene, soos die afgelope een, waar láát
herfsreën in Mei geval het, kan die infeksie tot ‘n groot mate ver-
erger word.
Die teenwoordigheid van stamvrot veroorsaak egter nie altyd omval
by mielies nie. Dit kan ontduik word deur die geïnfekteerde lande
vinnig te stroop. Heelwat mieliebasters se stamwande is baie sterk,
wat tot beter staanvermoë bydra – al is die stamkern totaal vernietig
deur stamvrot.
Omval kan egter steeds voorkom – veral in gevalle waar die mielies
laat gestroop word of die plante lank genoeg aan winterreën en/
of sterk winde blootgestel word. Deur landinspeksies te doen, kan
‘n probleemland vroegtydig gestroop en potensiële skade vermin-
der word.
Die vernietiging van die stamkern is ‘n simptoom van alle stamvrotte.
Dit kan maklik getoets word deur die internode tussen jou duim en
wysvinger plat te druk. Die plant kan ook getoets word deur die plant
by die kop vas te hou en vir 15 cm tot 25 cm in die rigting van die
volgende ry te druk. Indien die plant tussen die kop en die wortels
knak, is stam- en wortelvrot gewoonlik teenwoordig.
Om verliese deur omval te voorkom, moet die geïnfekteerde lande
so gou as moontlik geïdentifiseer word, sodat dit eerste gestroop
kan word. Die lande wat aan die einde van die seisoen droogte ervaar
het of wat geïnfekteer is met noordelike mielieblaarskroei (witroes),
is die eerste kandidate vir inspeksie en stroop.
Kontak gerus vir Nico Barnard by 082 850 1503 oor hierdie onder-
werp of as jy enige vrae het.
NICO BARNARD,
landboukundige, Pannar Saad
1
2
1: Mielies wat omval lei tot groot skade – dit bemoeilik die stroopproses
en nie alle koppe word geoes nie.
2: Tipiese simptome van stam- en wortelvrot as stamme oopgesny word.
OP PLAASVLAK
Omval / Stamvrot / Wortelvrot
Bestuurspraktyke
September 2017
108