56 / 92
FOKUS
Bemesting
Spesiale
Julie 2015
54
Voorkom dié slaggate
die komende seisoen
D
ie afgelope seisoen het weer eens die groot wisselvallig-
heid van gewasproduksie in Suid-Afrika beklemtoon. Oor
die somersaaigebied het opbrengste van totale misoeste
tot bogemiddelde opbrengste gevarieer.
In baie gevalle is die verkryging van finansiering vir insette onder
erge druk en sal daar baie slim met beskikbare fondse te werk
gegaan moet word. Ons almal is al vertroud met die voorkoms van
slaggate op ons paaie, maar die komende seisoen gaan daar baie
meer slaggate in gewasproduksie as in die verlede wees.
Hierdie groot variasie gaan beplanning vir die komende seisoen
baie bemoeilik. Elke plaas en selfs elke land sal hierdie jaar op sy
eie geëvalueer moet word om moontlike slaggate te identifiseer en
iets daaromtrent te kan doen.
Kontak jou landboukundige om jou hiermee by te staan.
Grondgebruik en bewerking
Gronde is oor ‘n wye gebied baie droog en daar is nie genoeg-
same oordraggrondvog (water) beskikbaar nie. ‘n Gebrek aan opge-
gaarde water bring mee dat die oes wat ingesit gaan word, reeds
vanuit die staanspoor ‘n hoër risiko dra.
Dit veroorsaak dat waar befondsing beperk is, slegs die hoëpoten-
siaalgronde geplant moet word en die laerpotensiaallande glad nie
geplant moet word nie. Die risiko is eenvoudig net te hoog om die
laerpotensiaallande te plant.
Laat lê hierdie laerpotensiaallande eerder oor om genoegsame
water op te gaar om volgende seisoen ‘n laerisiko-oes in te sit. In-
dien gronde met planttyd nie ten minste in die orde van 100 mm
water bevat nie, moet daar baie goed besin word voordat hierdie
lande geplant word.
Gedurende jare met beperkte befondsing moet daar eerder minder
lande geplant word. By dié lande wat wel geplant gaan word, moet
daar nie vanaf die basiese beginsels van gewasverbouing afge-
wyk word nie. Om by die basiese beginsels te bly, is die eerste en
belangrikste stap in suksesvolle gewasverbouing.
Grondbewerking kan nie afgeskeep word nie, want dit sal net tot
swakker water- en voedingstofbenutting lei. Onkruidbeheer gaan
die komende seisoen selfs nog belangriker wees en lande met
hoë onkruiddruk moet vroegtydig bewerk word om waterverliese
te beperk.
Gewaskeuse
Markkragte en gevolglik die prys wat die voedselprodusent vir sy
produkte ontvang, is van kardinale belang by gewaskeuse. Vanuit
‘n landboukundige oogpunt is daar ook ‘n verskil in die droogtever-
draagsaamheid van gewasse.
Só is sonneblom en graansorghum byvoorbeeld meer droogte-
verdraagsaam as mielies. Hierdie verskil kom in by byvoorbeeld
die morfologiese verskille van die wortelstelsels en die blare. Soja-
bone het weer ‘n baie langer blomperiode as byvoorbeeld mielies.
Dit bring mee dat indien daar ‘n kort droogteperiode tydens die
blomtyd van die gewasse voorkom, mielies baie gouer ‘n oes-
verlies kan ervaar as byvoorbeeld sojabone. Wat egter ook waar
is, is dat sojabone geneig is om meer blommetjies onder lae
humiditeitstoestande af te speen as gewoonlik.
Dit wil lyk asof die nuwegenerasie-sojaboonkultivars sulke toe-
stande beter hanteer. Sulke gewasverskille lei daartoe dat mielies
gewoonlik op die hoërpotensiaallande en sonneblom op byvoor-
beeld die laerpotensiaallande geplant word.
Daar is ook ‘n groot verskil in die insetkoste van die verskillende
gewasse en indien fondse beperk is, kan dit ook ‘n rol in gewas-
keuse speel.
Bemesting
Bemestingsaanpassings gaan in die komende seisoen ‘n belangrike
rol speel aangesien bemesting oor die algemeen tussen 25% en
35% van die insetkoste uitmaak. Daar behoort na bekalking, die
oordraging van bemesting, gedifferensieerde bemesting en ook die
effektiwiteit van bemesting gekyk te word.
Bekalking
Bekalking is ‘n hoeksteen in gewasverbouing en moet geensins
verwaarloos word nie. In jare met beperkte kapitaal, is die gebruik
om heel eerste op bekalking te sny. Die besluit is dan gewoonlik
dat die bekalking “volgende jaar” gedoen sal word.
Bekalking word gedoen om grond-pH (grondsuurheid) reg te stel
en ook om kalsium en magnesium aan te vul. Grondsuurheid het
‘n direkte invloed op wortelontwikkeling en die opneembaarheid
van plantvoedingstowwe. Indien daar nie genoegsaam bekalk
word nie, kan dit tot ‘n swakker wortelstelsel lei wat water- en voe-
dingstofopname sal benadeel.
Onder sulke toestande kan dit selfs finansieel meer lonend wees
om te bekalk en minder te bemes, as om voluit te bemes. Die afge-
lope seisoen het weer gewys dat op dié lande wat gereeld bekalk
word, die gewasse baie langer gehou het.
Oordraging
‘n Produsent kan waar daar die afgelope seisoen ‘n misoes of
‘n ver ondergemiddelde oes was (weens moontlike oordraging
van bemesting), die komende seisoen op bemesting sny. Dit
moet in gedagte gehou word dat mielies ongeveer 20 kg N/ton
graan verwyder.
LANDBOUKUNDIGE-SPAN: OPBRENGSVERBETERINGSTELSELS,
Kynoch