22 / 92
FOKUS
Bemesting
Spesiale
Julie 2015
20
Bemesting van mielies
– waar, wanneer en hoekom?
M
et die onlangse droogtes en swakker opbrengste
asook die koste-knyptang wat al hoe harder knyp, is
produsente gedwing om elke dag meer effektief te
wees en te verseker dat alles wat op die plaas gedoen
word, ‘n verskil maak.
Omdat insette soos diesel en bemesting van die groter inskry-
wings in die inkomstestaat (uitgawes) is, word daar gewoonlik
eerste hierna gekyk, maar dit is juis hier waar ‘n groot risiko lê om
penny wise, pound foolish
te wees. Die belangrikheid van die regte
bewerkings en bemesting vir elke plaas kan nie genoeg beklemtoon
word nie.
Om te verseker dat elke korrel of druppel kunsmis wat op die plaas
gebruik word, omgesit word in graan, moet die basiese beginsels
verstaan word om sodoende optimaal te produseer. Behalwe vir
elke voedingselement se eie warboel van reaksies in verskillende
gronde, metodes van opname en die verskillende voedingsbronne,
moet daar ook verstaan word wat die gewas se behoeftes is, sodat
dit aangespreek word.
Hetsy ‘n plant in ‘n hidroponiese sisteem is en of dit in vrugbare
grond staan, die plant se behoefte is op die einde van die dag dít
wat opbrengs en kwaliteit bepaal. Daarom is dit belangrik om die
spesifieke gronde/area te ken, sodat die grond reg gevoed kan
word, ten einde te verseker dat daar aan die gewas se behoeftes
voldoen word.
Net om dinge nog meer ingewikkeld te maak, is daar ook relatiewe
groot verskille tussen kultivars, wat tot gevolg het dat ‘n produsent
se voetspore in die lande moet wees om te verseker dat die gewasse
optimaal bestuur word.
‘n Mielieplant ontwikkel aanvanklik redelik stadig en dit neem
ongeveer 27 dae tot 35 dae na-opkoms tot by die vyfblaar-stadium
(V5). Hierna neem die groeitempo normaalweg drasties toe en
blom is rondom 55 dae tot 85 dae na-opkoms. Hitte-eenhede (680
tot 730 benodig tot 50% blom) en konstante vogvoorsiening speel
‘n groot rol in die groeitempo van mielies.
Die belangrikste groeistadiums van ‘n mielieplant kan in vier fases
opgedeel word:
Opkoms tot V5
V5 tot pluim
Pluim tot hardedeeg
Hardedeeg tot fisiologies ryp
In die eerste fase vind daar geweldig baie selverdeling en selver-
lenging plaas in die bogrondse groei asook in die wortels. Tydens die
vyfblaar-stadium word die mielie se oespotensiaal bepaal en daarom
is dit belangrik dat hier nie voedingstekorte moet voorkom nie.
Foto 1
dui die vyfblaar-stadium van ‘n mielieplant aan – dit is wan-
neer daar vyf blare ten volle ontwikkel is. Die blaarskede van die
vyfde blaar vorm dan ‘n “kragie” om die stam.
Vanaf V5 tot by pluim, styg die groeitempo nog meer en bereik
‘n piek sewe tot tien weke na-opkoms. Die finale opbrengspoten-
siaal word bepaal by V12 en hier is ‘n mielie baie gevoelig vir voe-
dings- en vogtekorte. Die twee weke voor- en na-blom is die mees
kritieke tyd in die mielieplant se ontwikkeling ten opsigte van water-
stremming.
Van pluim tot hardedeeg word die meeste van die fotosintaat na
die kop (swelgpunt) vervoer en begin die tempo van voedingsop-
name afneem. Hierna word baie min voedingstowwe deur die plant
opgeneem. Droogte en/of koue tydens hierdie groeistadium kan
‘n laer pitgewig tot gevolg hê. Die opname van voedingstowwe (N, P
en K) kan grafies in
Grafiek 1
gesien word.
Uit Grafiek 1 is dit duidelik dat daar tydens die eerste vier weke
(plant tot V5), relatief min voedingsopname plaasvind. Die tempo
van opname styg dan drasties tot ongeveer tien tot twaalf weke na-
plant, wanneer bestuiwing plaasvind.
Die gevaar van ‘n grafiek soos hierdie, is dat dit slegs die plant se
opname illustreer. Voedingstofvaslegging, metode van opname,
bron van voedingstowwe asook ander grondreaksies word nie in
ag geneem nie. Die geheim is dus om alles wat moontlik ‘n invloed
op die opname van voeding kan hê, te oorweeg en voorsiening
hiervoor te maak in ‘n bemestingsprogram.
Omdat ‘n plant nie kan “sien” watter voedingstowwe later toege-
dien gaan word nie, sal dit slegs reageer op die stand van sake op
‘n gegewe stadium wanneer opbrengspotensiaal vasgelê word,
soos byvoorbeeld by V5 en V12.
Dit is van kardinale belang om weg te spring met genoeg asook die
regte vorm van bemesting. Tydens veral die saailingstadium is die
opname van nitraat-N baie belangrik (tydens hierdie stadium word
tot 75% van N (stikstof) as nitraat opgeneem). Die ander realiteit is
dat bemesting wat toegedien word, nie onmiddellik beskikbaar is
nie. Daarom moet reeds vroegtydig voorsiening gemaak word vir
die styging in opnametempo.
Soos reeds genoem is, moet in gedagte gehou word dat die metode
van opname asook die grondchemie en ander grondreaksies, soos
fosfaatvasleggings, kan plaasvind. Fosfaat (P) word hoofsaaklik
opgeneem deur diffusie, wat die belangrikheid van P in ‘n band naby
die saad beklemtoon.
Indien alle P ver onder die pit geplaas word, kan daar dus ‘n tydelike
tekort aan P ontstaan. Mielieplante se wortelgroei neem drasties
af by grondtemperature laer as 15°C. Dit kan veroorsaak dat P-
opname nie voldoende is nie, indien die kunsmis te diep of ver weg
geplaas is.
As gevolg van die bogenoemde redes is dit dus belangrik om met
‘n gebalanseerde plantermengsel te plant wat voldoende voeding-
stowwe bevat om die fondament vir optimale opbrengs te lê.
Foto 2
dui duidelik die effek en bydrae van ‘n gebalanseerde plan-
termengsel aan.
ANDRÉ LABUSCHAGNE
en
KOBUS VAN ZYL,
landboukundiges: Omnia Kunsmis