49 / 76
Grafiek 9: Koring: Besproeiing 2004 tot 2014.
Grafiek 10: Koring: Opbrengste – besproeiing versus droëland 2004
tot 2014.
Besproeiingskoring se bydrae tot die finale oes is heelwat meer as
in die geval van mielies. Hoewel die besproeiingsarea vir koring-
verbouing tans uit 28% (
Grafiek 9
) van die totale oppervlakte
bestaan, dra dit bykans 50% by tot die totale koringoes van Suid-
Afrika. Hierdie verskynsel beklemtoon dat koring onder besproeiing
‘n belangrike rol in die koringbedryf speel.
Omdat Suid-Afrika ‘n netto invoerder van koring is, is dit nood-
saaklik dat koring onder besproeiing verbou word aangesien
dit so ‘n groot bydrae tot die totale produksie lewer. As die
besproeiingsoppervlakte egter sou afneem, kan dit tot gevolg hê
dat Suid-Afrika meer koring moet invoer om aan die plaaslike vraag
te voldoen.
Koring se opbrengste – beide onder besproeiing en droëland – het
sedert 2004 geleidelike toenames getoon (
Grafiek 10
). Vir koring
onder besproeiing het die opbrengs met 17,2% of 0,94 ton/ha
toegeneem, terwyl die opbrengs vir droëland verdubbel het, van
1,34 ton/ha in 2004 tot 2,74 ton/ha in 2014.
Só lyk besproeiing se bydrae
tot graanproduksie
47
February 2015
Hittekanker by sonneblom
vanjaar opgemerk
S
onneblomsaailinge wat omval en vrek word van tyd tot
tyd gesien. Die bekende snywurm is gewoonlik daarvoor
verantwoordelik, hoewel ander insekte ook plante afvreet.
Snywurms vreet die jong saailinge se sagte stammetjie af
en die klein plantjie is tot niet. By groter plante vreet snywurms aan
die stam, maar die plant bly behoue met net ‘n letsel aan die stam.
Hittekanker, wat ook stamkanker (
stem cancer
) heet, laat ook jong
plante vrek en het vanjaar op die sandgrond van die Noordwes-
Vrystaat voorgekom. Dié sandgrond is veral daarvoor bekend dat dit
baie warm kan word, wat die bekende hitteskade en swak opkoms
tot gevolg het.
Hittekanker laat jong plante vrek en die skade herinner, soos reeds
genoem, aan dié van snywurms. Baie stamme is egter nie af nie,
maar ‘n duidelike ring waar weefsel vernietig is, is by die grondop-
pervlak sigbaar. Hittekanker is nie ‘n siekte nie, maar is ‘n beskadi-
ging van die buitenste weefsel van die stam deur hitte. Indien wind
voorkom, knak die stammetjie maklik by die beskadigde gedeelte.
Omstandighede moet net reg wees vir hittekanker om te ontwikkel.
Die plant moet nog klein wees en die weer moet ‘n hoë temperatuur
by die grondoppervlak tot gevolg hê. Jong saailinge (waarskynlik in
die vierblaar-stadium of kleiner) is kwesbaar terwyl die weefsel van
die stam nog sag is.
OP PLAASVLAK
Geïntegreerde plaagbeheer
Sonneblom / Hittekanker / Stamkanker
ANDRÉ NEL,
LNR-Instituut vir Graangewasse en
ANDRIES WESSELS,
Syngenta
1: Jong sonneblomplante wat weens hittekanker dood is.
1