72 / 108
Julie 2018
70
Lesse geleer
tydens die
afgelope plantseisoen
E
lke plantseisoen het sy unieke uitdagings. Die 2017/2018-
seisoen was geen uitsondering nie. ‘n Mens sien soms
die uitdagings (wat soos ‘n groot berg voor jou lê) en eers
as jy bo uitgekom het, besef jy élke tree het jou voren-
toe geneem.
Wat laat jou die regte keuses maak wanneer jy dié uitdagings moet
trotseer? Die ervaring opgedoen uit vorige uitdagings wat jy oorkom
het, natuurlik. Geen seisoen is dieselfde nie, maar langs die pad
vind jy dikwels dieselfde uitdaging as wat jy al in die verlede trot-
seer het. Elke jaar begin ons op ‘n skoon bladsy en skryf dan die
storie van die seisoen soos hy verloop. Teen oestyd maak dié
storie klaar.
En dan is dit soms met ‘n gemengde gemoed en die twyfel: “Was
dit regtig die beste wat ek kon doen?” of dalk: “Ek sal nie weer só ‘n
oes sien nie!”
Dalk het omstandighede buite jou beheer die grootste invloed op
jou oes gehad, maar sulke buitengewone omstandighede is ook ‘n
gegewe. Hoe beplan ‘n mens dus jaarliks vir die onvoorspelbare?
Bloot deur bedag op uitdagings te wees.
Só kan ‘n mens beter besluite neem – veral as die ervaring van
vorige oeste almal dieselfde storie vertel. Dink byvoorbeeld aan
plantdatums. Elke produsent het min of meer ‘n “ideale” plantdatum
vir elke gewas en vir ‘n bepaalde area. Omstandighede veroorsaak
egter dikwels dat ons slegs twee of drie uit elke tien oeste op die
ideale tyd kan plant.
Grondtemperatuur tydens plant
Min van ons sal die koue in November verlede jaar gou vergeet.
Omgewingstemperatuur en grondtemperatuur het ‘n groot invloed
op hoe die gewasse aanvanklik ontwikkel en groei. Die meeste
gewasse hou nie regtig van grondtemperature veel laer as 15°C nie.
Ontkieming sal wel plaasvind, maar groei en ontwikkeling sal nie
optimaal wees nie.
Wortelgroei sal baie traag wees by grondtemperature van 15°C
en laer. Boonop kan laterale wortelgroei dikwels voorkom as die
grond te koud is – en dit verhoed voldoende opname van
voedingstowwe uit die kunsmisband. Plante wat sonder kunsmis
geplant is, sal besonder swak ontwikkel en aansienlike oesskade
ervaar.
Grondswamme en aalwurmskade
Grondswamme soos Pythium kan ook wortelontwikkeling weens
die koue, nat toestande knou. Op
Foto 1
word die simptome van
Pythium aangedui. Dit veroorsaak gewoonlik dat die mesokotiel
afsterf óf nie voldoende funksioneer nie.
Pythium kan ook sojabone (en feitlike enige ander saailinge) se
vroeë wortelontwikkeling beïnvloed.
Foto 2
dui die voorkoms
van Pythium op sojaboonwortels aan. Dit kan tot aansienlike
standverliese lei.
Sodra grondtemperature verhoog, is die voorkoms van grond
swamme steeds ‘n uitdaging. Rhizoctonia (
Foto 3
) kan ook die wor
telontwikkeling van sojabone ernstig strem.
Grondswamme kan onderdruk word deur gebruik te maak van
geregistreerde swamdoders – gewoonlik in die vorm van ‘n
saadbehandeling. Buiten die swamme wat druk op die jong
sojabone, mielie- of ander saailinge kan uitoefen, is die voorkoms
van aalwurmskade om jong saailinge ook ‘n bron tot groot kom-
mer. Veral knopwortelaalwurm, letselaalwurm en spiraalaalwurm
beskadig gewasse se wortelstelsels.
Foto 4
dui duidelik die voorkoms van knopwortelaalwurm op
jong sonneblomsaailinge aan. Die voorkoms van hoë aalwurmdruk
sal die effektiwiteit van wortels drasties verminder en die oes
beslis affekteer.
op plaasvlak
Bestuurspraktyke
Kobus van Zyl,
senior landboukundige, Omnia Kunsmis
1: Voorkoms van Pythium
op mieliewortels.
2: Pythium op sojaboon-
wortels.
1
2