45 / 84
Intrinsieke waarde
Intrinsieke waarde verwys na hoe wins-
gewend die opsie sal wees indien die opsie
onmiddellik uitgeoefen sou word en word
bereken deur die verskil tussen die opsie-
trefprys en die onderliggende termynprys
te bereken. Daar bestaan egter nie nega-
tiewe intrinsieke waarde nie en ‘n opsie het
slegs intrinsieke waarde wanneer die opsie
“in die geld” is.
In die geld
As die opsie in die geld is, het die opsie in-
trinsieke waarde en sal die opsie uitgeoefen
word.
By die geld
Die opsie se trefprys is gelykstaande aan
die onderliggende termynprys.
Uit die geld
Die opsie het geen intrinsieke waarde nie
en die opsie sal nie uitgeoefen word nie.
Tabel 1
toon wanneer die opsies in die geld,
by die geld en uit die geld is.
Hoe werk ‘n opsiekontrak?
‘n
Put
-opsiekontrak sal hoofsaaklik deur ‘n
rolspeler in die mark wat homself teen ‘n
prysdaling wil beskerm gebruik word, by-
voorbeeld ‘n produsent.
Deur ‘n
put
-opsie te koop, sal die produ-
sent vir homself ‘n minimumprys waarteen
hy sy produkte in die toekoms kan verkoop
vasstel, maar hy word nie verplig om dit
teen hierdie pryse te verkoop nie. Indien die
prys vanaf die datum wanneer die produ-
sent die
put
-opsie gekoop het tot en met die
opsievervaldatum daal, sal die produsent se
put
-opsie in die geld wees en die opsie sal
uitgeoefen word.
Wanneer die opsie uitgeoefen word, sal
die produsent ‘n verkooptermynposisie
in die mark ontvang en daarom werk die
beginsel vandaar presies dieselfde as die
verskansing deur gebruik te maak van ter-
mynkontrakte soos in Deel 4 van die reeks
verduidelik is.
Indien die pryse vanaf die datum wanneer
die
put
-opsie gekoop is tot en met die op-
sievervaldatum toeneem, is die produsent
nie verplig om die produk te verkoop teen
die prys waarteen hy die opsie gekoop het
nie. Die produsent kan egter steeds die
beter prys vir sy produk ontvang en hy
sal slegs die premie wat hy betaal het, se
waarde verloor.
‘n Praktiese voorbeeld
vir die gebruik van ‘n
put
-opsie
Veronderstel ‘n produsent wou homself
gedurende Desember 2016 verskans teen
‘n moontlike prysdaling in Julie 2017, maar
daar is teen hierdie tyd steeds heelwat on-
sekerhede in die mark in verband met die
moontlike produksie vir die seisoen. Die
produsent sit dan egter met die moontlik-
heid van prysrisiko, terwyl produksierisiko
hom ook steeds in die gesig staar. (Sien
Deel 2 van hierdie reeks wat hierdie risiko’s
bespreek.) Die produsent kan dan gebruik
maak van ‘n
put
-opsie om homself teen ‘n
prysdaling te verskans.
Die
put
-opsie sal vir die produsent ‘n mini-
mumprys waarteen hy sy mielies kan
verkoop vasstel, maar dit bied hom ook die
geleentheid om die mielies vir ‘n hoër prys
te verkoop sou die seisoen ‘n ander wen-
ding neem.
Omdat die
put
-opsie die produsent nie ver-
plig om teen leweringstydperk te verkoop
nie, sal die
put
-opsie ook die produsent se
produksierisiko beperk.
Tabel 2
toon die effek van die gebruik van
‘n
put
-opsie wanneer die prys daal of styg
teenoor geen verskansing op ‘n produsent
se balansstaat. In die voorbeeld word ‘n
hipotetiese plaas geskep en die aanname
word gemaak dat die produsent 1 000 ha
witmielies teen ‘n gemiddelde opbrengs van
4 t/ha plant.
Die direkte koste vir produksie van die mie-
lies beloop R7 300/ha. Die pryse wat in die
voorbeeld gebruik word, is die gemiddelde
Safex-prys gedurende Desember 2016 vir
lewering in Julie 2017.
Hierdie prys is daarom R2 713/ton en die
put
-opsie sal dus teen ‘n trefprys van
R2 720/ton gekoop word (opsietrefpryse
verhandel slegs in inkremente van R20/ton)
met die opsiepremie wat ongeveer R250/ton
vir lewering in Julie 2017 beloop het.
VERKOOPOPSIE (
PUT-
OPSIE)
KOOPOPSIE (
CALL-
OPSIE)
In die geld
Trefprys > Termynprys
Trefprys < Termynprys
By die geld
Trefprys = Termynprys
Trefprys = Termynprys
Uit die geld
Trefprys < Termynprys
Trefprys > Termynprys
TABEL 1: VERWANTSKAP VAN OPSIETREFPRYSE TEENOOR DIE ONDERLIGGENDE TERMYNKONTRAKPRYS.
TERMYNPRYS DAAL
TERMYNPRYS STYG
GEEN VERSKANSING
Julie 2017-termynprys
R2 713
R2 713
-
Opsietrefprys
R2 720
R2 720
-
Opsiepremie
R250
R250
-
Plaashekprys
R2 220
R3 200
R1 440
Julie 2017-spotprys
R1 690
*R3 700
R1 690
Insetkoste (R/ton)
R1 825
R1 825
R1 825
Bruto marge (R/ton)
R395
R1 375
-R385
Bruto marge (R/ha)
R1 580
R5 500
-R1 540
Kontantuitvloei vir die plaas
R7 300 000
R7 300 000
R7 300 000
Kontantinvloei vir die plaas
R8 880 000
R12 800 000
R5 760 000
Netto kontantvloei
R1 580 000
R5 500 000
-R1 540 000
TABEL 2: EFFEK VAN DIE GEBRUIK VAN ‘N
PUT
-OPSIE ONDER VERSKILLENDE MARKBEWEGINGS OP DIE BALANSSTAAT VAN ‘N
HIPOTETIESE PLAAS.
*Die R3 700/ton is slegs om die effek van die
put
-opsie te toon sou die prys toeneem tot en met die verkoopdatum
43
November 2017