36 / 84
Junie 2017
34
Die geloofwaardigheid van
SAGIS-inligting onder die loep
“S
AGIS gebruik
file 13
om sy boeke te laat klop.”
Hierdie was die interessante uitlating wat ‘n ruk
gelede op sosiale media verskyn het – en wat beslis
verdere selfondersoek binne die Suid-Afrikaanse Graaninligtings-
diens (SAGIS) genoodsaak het.
Die volgende vrae is gevra:
Wat het die persepsie by die individu wat dit geplaas het,
veroorsaak?
Is dit ‘n algemene gevoel onder rolspelers in die graan- en
oliesadebedrywe wat van SAGIS se inligting gebruik maak?
Weet almal wie SAGIS is en wat dit veronderstel is om te doen.
Hoekom sal ons dan hierdie inligting wil manipuleer?
Doen ons genoeg om die inligting wat aan ons verskaf word bo
alle twyfel te verifieer om sodoende die integriteit daarvan te
verseker?
Persepsies oor SAGIS
Baie rolspelers in die graan- en oliesadebedrywe blyk onder die
indruk te wees dat SAGIS ‘n konneksie met die staat het en dus
van tyd tot tyd opdrag kry om inligting te manipuleer, wat dan
die pryse van kommoditeite só sal beïnvloed dat verbruikers-
pryse afwaarts beïnvloed word.
Ons ontvang geen fondse vanaf die staat nie en word deur die
vier bedryfstrusts (die Mielietrust, Wintergraantrust, Olie en
Proteïensade-ontwikkelingstrust en Sorghumtrust) bestuur en
gefinansier.
Sekere groeperings in die markomgewing gee doelbewus ver-
keerde inligting aan ons deur om sodoende markpryse tot hul
voordeel te manipuleer.
Om dit reg te kry, sal ‘n reuse en gekoördineerde spanpoging
van die groeperings behels wat ook samewerking van SAGIS se
ouditinspekteurs sal moet insluit.
SAGIS doen die oesskattings en om die akkuraatheid daarvan
goed te laat lyk, word die werklike produsentelewerings
gemanipuleer.
Ons is nie op enige wyse betrokke by die maandelikse oes-
skattings nie, behalwe om dit op sy webblad vir kennisname
te plaas. Die Nasionale Oesskattingskomitee, wat ‘n komitee
van die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye
(DAFF) is, gebruik wel aan die einde van elke seisoen SAGIS
se leweringsyfers om die akkuraatheid van sy skattings te
toets. Daar moet ook in ag geneem word dat die oesskatting
nooit kan en gelyk sal wees aan die lewerings in ‘n bepaalde
bemarkingseisoen nie.
Nie alle rolspelers in die kommersiële graan- en oliesadebedry-
we is by SAGIS geregistreer nie, wat beteken nie alle inligting
word deur ons ondervang nie.
Die kommersiële opbergers en verwerkers van grane en olie-
sade vorm die kern van die stelsel deur middel waarvan ons
die inligting bekom en beskikbaar stel. Alle grane en oliesade
moet een of ander tyd deur beide of slegs een van die instansies
beweeg om uiteindelik by die verbruiker uit te kom.
Dit is baie moeilik vir ‘n kommersiële rolspeler om oor die lang
termyn vir SAGIS weg te kruip en wetgewing verplig rolspelers
om by ons te registreer en opgawes in te dien. Informele
beweging soos byvoorbeeld tussen ‘n mielieprodusent en sy
buurman se varkboerdery asook mielies wat ‘n produsent self
op sy plaas aanwend, word ongelukkig nie in SAGIS se syfers
gereflekteer nie.
Hoe voel rolspelers oor die geloof-
waardigheid van SAGIS se inligting?
In
Grafiek 1
word die terugvoer van drie opnames wat onlangs
gedoen is, getoon. Dit wil voorkom asof dit veral primêre produ-
sente (volgens ‘n opname tydens die onlangse Graan SA Kongres)
is wat twyfel oor die akkuraatheid en geloofwaardigheid van ons
inligting. Dit is duidelik dat ander rolspelers, soos gereflekteer
in ‘n opname wat tydens die onlangse simposium van die Graan-
hanteringsorganisasie (GOSA) gehou is asook op die webblad self,
ons inligting as meer betroubaar beskou.
Hoewel ons eie webopname nie die rolspeler kan identifiseer nie,
word ons webblad deur die hele spektrum van belanghebbendes
plaaslik en internasionaal besoek.
Wie is SAGIS en wat doen ons?
Voor deregulering is die inligtingsfunksie deur die beheerrade van
die vier bedrywe hanteer. Die Wet op die Bemarking van Land-
bouprodukte, Wet 47 van 1996 (Bemarkingswet) het ‘n einde gebring
aan eenkanaalbemarking en die beheerrade.
Rolspelers het egter die noodsaaklikheid van betroubare inligting
vir die funksionering van ‘n vryemark besef en saamgewerk om
SAGIS daar te stel.
Ons hoofdoelstelling is die versameling, verwerking, ontleding en
tydige verspreiding van betroubare markverwante inligting aan
alle rolspelers. Ander funksies soos byvoorbeeld die monitering
van invoertariewe en die uitreik van ouditsertifikate vir minimum
marktoegang is ook aan ons toevertrou.
Markdeelnemers (medewerkers) soos opbergers, verwerkers, in-
voerders en uitvoerders van bogemelde grane en oliesade, word
statutêr onder die Bemarkingswet verplig om by ons te registreer en
inligting te verskaf.
‘n Medewerker wat nie die vereistes van die statutêre maatreël na-
kom nie, maak homself aan ‘n oortreding skuldig en kan vervolg
word. Gelukkig besef medewerkers die belangrikheid van betrou-
bare inligting en werk meestal goed saam deur opgawes tydig en
gereeld te verskaf.
SAGIS is ‘n nie-winsgewende instansie wat na die deregulering
van landboubemarking in Suid-Afrika, op 11 November 1997,
gevestig is om die graan en oliesadebedrywe van noodsaaklike
markinligting te voorsien.
FOKUS
Graanhanteringsketting
Spesiale
NICO HAWKINS,
hoofbestuurder: SAGIS