48 / 108
Julie 2017
46
Plantsapontledings maak pasgemaakte
bemestingsprogramme moontlik
P
lantsapontledings bied aan die produsent die geleentheid
om die voedingstatus van gewasse en hul groeikragtigheid
regdeur die seisoen te monitor en sodoende sy risiko te
bestuur. In Suid-Afrika is die tegnologie nog redelik onbe-
kend, maar verwysings na sapontledings kan reeds sover terug
soos die vroeë dertigs nagespeur word (Pettinger [1931]; Poehl-
man [1935]).
Bekende internasionale maatskappye bied sapontledings kommer-
sieel aan, waaronder Omex (UK), Ag Vita & Hortus (Australië),
NovaCrop (Nederland) en Omnia Nutrilogie
®
wat in Suid-Afrika ge-
setel is. Omex doen reeds meer as 40 jaar sapontledings en Omnia
se OmniSap
®
, wat die tegnologie uit Omex verkry het, ontwikkel
die konsep reeds 20 jaar in Suider-Afrika en verskeie ander lande
soos Australië en Nieu-Seeland.
Doel en plek van sapontleding
Die doel van sapontleding is om die gewas se voedingstatus en
groeikragtigheid deur die seisoen te monitor en vervolgens te
bestuur. Sapontledings is die skakel tussen ‘n grondontleding en
‘n blaarontleding. Die produsent sal voor-plant sy bemestings-
program na aanleiding van ‘n onlangse grondontleding en op-
brengspotensiaal bepaal, maar na opkoms bied sapontleding die
geleentheid om intydse regstellings te maak soos wat die gewas
groei en ontwikkel.
Verskil van blaarontleding
Sapontledings verskil basies van blaarontledings in terme van wat
ontleed word en waarvoor dit gebruik gaan word.
Met ‘n sapontleding word die sap in die blare en petiole van die
gewas onder hoë druk uitgepers, gefiltreer en ontleed. Daar kan
dus daarna verwys word as ‘n “bloedtoets vir die plant”. Die resul-
tate gee ‘n aanduiding van die voedingstowwe beskikbaar vir groei
op daardie spesifieke groeistadium – dit is met ander woorde ‘n
intydse ontleding.
Foto 1
vertoon ‘n voorbeeld van die sodanige hoëdrukperse wat
gebruik word om sap te pers. Selfs graangewasse soos mielies
en koring het gewoonlik voldoende sap in ‘n minimum volume-
monster – selfs onder droëlandtoestande.
Alhoewel die fokus van die artikel op graangewasse is, moet ge-
noem word dat sapontledings baie goed op permanente gewasse
soos sitrus en druiwe werk. Met ‘n blaarontleding word die blare
gedroog, veras en dan ontleed. Anders as met ‘n sapontleding,
skets ‘n blaarontleding dus ‘n geskiedkundige prentjie, met ander
woorde dit wys vlakke van elemente wat reeds histories in die plant
se weefsel ingebou is.
Weens hierdie basiese verskil, kan ‘n sapontleding tekorte of wan-
balanse voortydig aandui – nog voor dit op die plantweefsel sigbaar
is. Dit is dus moontlik om potensiële opbrengsverliese tydig aan
te spreek.
Tydigheid van sapontledings
‘n Verdere voordeel van sapontleding is vinnige resultate – weens
die baie kort tydsverloop vanaf monsterneming tot die resultaat.
Resultate is gewoonlik binne enkele dae nadat dit by die laborato-
rium ontvang is, beskikbaar.
Dit maak praktiese regstellings moontlik – in teenstelling met blaar-
monsters wat weke neem om resultate te lewer. Daar moet daarop
gelet word dat ‘n sapontleding nie noodwendig ‘n blaarontleding
vervang nie. Sapontledings is aanvullend tot blaarontledings, wat
gewoonlik eers heelwat later in die groeisiklus gedoen word.
FOKUS
Bemesting
Spesiale
WILLEM JONKER,
bestuurder: OmniSap, Omnia Nutrilogie
1: Hoëdruksapperse soos dié wat deur Chemtech laboratoriums gebruik
word. Hierdie perse is in staat om tot 60 bar druk toe te pas.
2: Chemtech se Bellingham & Stanley Brix-meter. Hierdie instrument
kompenseer outomaties vir temperatuur. Brix word op 20
°
C gekalibreer.
1
2