26 / 44
Daar is verskeie alternatiewe wat produsente kan oorweeg,
wat redelik-akkurate aanduidings gee van hoe die gewasse met
mekaar kan vergelyk. ‘n Praktiese voorbeeld van maatstawwe wat
produsente kan toepas om hul in die berekeninge en besluitne-
ming te ondersteun, word vervolgens bespreek.
‘n Praktiese voorbeeld
Gestel die produsent boer in ‘n omgewing waar hy hoofsaaklik
mielies verbou en dat dit sy hoofgewas is, maar die produksie
van sonneblomsaad en sojabone pas ook gemaklik by sy plaas
se strukture in – en hy kan dit gemaklik aanplant sonder om groot
aanpassings aan sy boerderystrukture te maak.
Die produsent moet dan verskeie besluite neem om vas te stel
teen watter vlakke dit die moeite werd sal wees om sy risiko tussen
die verskillende gewasse en deur middel van diversifikasie van die
drie alternatiewe, te versprei.
Tabel 1
tot
Tabel 3
(op bladsy 23) toon die sensitiwiteitsanalise
van mielies, sojabone en sonneblomsaad onderskeidelik, wat aan-
dui waar die gelykbreekprysvlakke vir die produksie van die ver-
skillende gewasse teen die gemiddelde opbrengs van die gewas is.
Uit die tabelle is dit duidelik dat die gelykbreek Safex-prys van
mielies, sojabone en sonneblomsaad R2 616/ton, R4 867/ton en
R4 469/ton onderskeidelik is.
Tabel 4
illustreer die prysverwantskappe tussen hierdie drie gewasse
en dit is duidelik uit Tabel 4 dat, gegewe die boonste inligting, die
prysverhouding tussen sojabone en mielies ongeveer 1,86 is en die
prysverhouding tussen sonneblomsaad en mielies 1,71 is.
Dit beteken dat die pryse van sojabone en sonneblomme
onderskeidelik 1,86 en 1,71 keer hoër as die mielieprys moet
wees om dit vir die produsent te regverdig om eerder meer van
hierdie gewasse as mielies teen gemiddelde opbrengste aan
te plant.
Die produsent moet dan gaan vasstel wat die huidige prysver-
wantskap tussen die verskillende gewasse wat hy wil produseer, is
en wat is die verwagtinge vir die prysbewegings – wat ‘n impak op
die prysverhoudings en dus die winsgewendheid van die verskil-
lende gewasse sal hê.
Deur hierdie faktore in perspektief te plaas, kan die produsent
vasstel wat sy moontlike prysrisiko is en wat die impak op die
winsgewendheid kan wees sou hy die alternatiewe gewasse
oorweeg.
Ten slotte
Diversifikasie strek aansienlik verder as slegs die aanplant van
verskillende gewasse. Aspekte soos lewendehawevertakkings
komplimenteer gewasproduksie ook in die meeste gevalle betrek-
lik goed, aangesien die lewendehawe- en die mielieprys in die
meeste gevalle onder normale omstandighede redelik negatief met
mekaar gekorreleer is.
Produsente kan ook ander tipe beleggings vir diversifikasie-
doeleindes oorweeg. Dit is egter belangrik om te onthou dat
risikobeperking die grootste rede vir diversifikasie is en produ-
sente moet besluite daarvolgens neem.
Diversifikasie moet egter nie van so ‘n aard wees dat dit juis dié
faktor is wat die risiko in die boerdery laat toeneem nie.
OP PLAASVLAK
Bestuur risiko deur diversiϐikasie
GEWAS
GEMIDDELDE GELYKBREEK
SAFEX-PRYS
SOJABOON/MIELIE-
VERWANTSKAP
SONNEBLOMSAAD/MIELIE-
VERWANTSKAP
Mielies
R2 616
1,86
1,71
Sojabone
R4 867
Sonneblomsaad
R4 469
TABEL 4: PRYSVERWANTSKAPPE TUSSEN DIE VERSKILLENDE GEWASSE.
Graan SA/Sasol fotokompetisie