24 / 44
OP PLAASVLAK
Bemarking
– Deel 6
LUAN VAN DER WALT,
landbou-ekonoom, Graan SA
in ‘n neutedop
PRYSRISIKOBESTUUR
Reeks
d
eel 6 van die reeks rakende die voorseisoenbemarking
en verskansing handel oor diversifikasie vir risiko-
bestuursdoeleindes. Die voorafgaande gedeeltes van
die reeks het die verskeie aspekte wat in gedagte
gehou moet word wanneer verskansing en bemarking
oorweeg word, aangespreek.
Dit sluit aspekte soos die werking van die markstrukture, risiko’s om
te oorweeg, alternatiewe wat oorweeg kan word, asook die gebruik
van Safex-termyn en -opsiekontrakte in. Die gebruik van Safex-
instrumente vir prysrisikobestuursdoeleindes is een aspek wat met
groot sukses vir verskansingsdoeleindes aangewend kan word,
maar produsente moet ook die waarde van diversifikasie in gedagte
hou – om sodoende risiko te bestuur en beter winsgewendheid
te verseker.
Wat is diversifikasie?
In die finansiële omgewing word diversifikasie as ‘n risikobestuurs-
tegniek beskou wat gebruik maak van ‘n verskeidenheid finansiële
instrumente, industrieë of kategorieë ten einde die risiko van die
belegging sover moontlik te beperk.
Die doel daarvan is om die opbrengs van die belegging te mak-
simaliseer terwyl die risiko van die belegging geminimaliseer word.
Alhoewel dit duidelik is dat diversifikasie nie as ‘n waarborg teen
verliese of risiko kan dien nie, is dit steeds noodsaaklik om sover
moontlik te diversifiseer en die risiko oor ‘n wyer reeks aspekte te
versprei, eerder as om al die risiko in een bedryfstak te dra.
In die landboubedryf sal die diversifikasie verwys na produksie
van verskillende gewasse soos byvoorbeeld mielies, sojabone en
sonneblomsaad, asook die gebruik van verskillende bedryfstakke
wat in meeste gevalle graanproduksie en/of ‘n veevertakking insluit.
Aspekte soos vertikale integrasie kan ook as ‘n vorm van diversi-
fikasie dien, omdat die risiko van die besigheid oor ‘n wyer reeks van
faktore versprei word.
Diversifikasie as risikoverspreidings-
meganisme in gewasproduksie
Diversifikasie in die gewasproduksiestelsels sal hoofsaaklik die
produksie van verskillende gewasse insluit. In die somergraanpro-
duserende gebiede is die hoofkontantgewasse wat verbou word
mielies, sojabone en sonneblomsaad. Daar is ook minder promi-
nente gewasse soos sorghum en grondbone wat met groot sukses
verbou word.
In die wintergraanstreke is die hoofkontantgewasse wat verbou
word koring, gars en kanola. Hierdie gewasse ding in meeste gevalle
met mekaar mee in terme van die oppervlakte wat aangeplant
moet word, maar vul mekaar ook uitstekend aan in terme van
wisselboustelsels.
Die prysstrukture van hierdie gewasse kan ook interafhanklik wees
en mekaar van tyd tot tyd beïnvloed, maar die meeste van die tyd
het hierdie gewasse elk sy eie stel onafhanklike fundamentele
faktore wat die prysbewegings beïnvloed.
Dit maak dit gunstig in die oorwegings wat verband hou met
diversifisering of risikobestuur. Die produksie van die verskillende
gewasse sal die risiko vir die produsent oor ‘n wyer reeks faktore
versprei en kan derhalwe ook as ‘n verskansingstrategie beskou
word.
Soos reeds genoem verseker diversifikasie egter nie die beperking
van risiko’s nie en is daar steeds faktore waarop die produsente
moet let wanneer hulle hierdie besluite neem.
Aspekte om te oorweeg wanneer
diversifikasiebesluite geneem word
Die verskillende tipes risiko’s wat produsente moet oorweeg
wanneer hulle verskansingsbesluite neem, is in Deel 2 van hierdie
reeks in meer diepte bespreek. Dit is egter ook van kardinale belang
dat produsente die verskillende aspekte waarop hulle moet let in
gedagte hou wanneer hulle diversifikasiebesluite neem.
Produksierisiko
Produksierisiko verwys na die risiko verbonde aan die fisiese
produksie van die gewas – wat hoofsaaklik na die opbrengs wat
verkry word, verwys. Wanneer produsente besluit om alternatiewe
gewasse vir diversifikasiedoeleindes te plant, is dit noodsaaklik dat
hulle ook die produksie-aspekte van die gewas in gedagte moet hou.
Verskillende gewasse vereis verskillende bestuursprogramme en
produsente moet hulself eers vereenselwig met die tegniese aspek-
te van die gewas se produksie voor dit op groot skaal geproduseer
word. Die hoofdoel van die diversifikasie is om die produsent se
risiko te minimaliseer en dit moet in hierdie lig benader word.
Prysrisiko
Prysrisiko verwys na die mate waartoe die prys van die onderlig-
gende kommoditeit oor tyd verander. Die prysrisiko is een groot
faktor wat die winsgewendheid van die produsent onder druk
kan plaas.
Bestuur risiko deur diversiϐikasie
Desember 2017
22