25 / 44
Prysrisikobestuur is daarom essensieel en wanneer diversifikasie
oorweeg word, moet die produsent ook die moontlike prysrisiko van
die gewas wat oorweeg word, in gedagte hou. Die fundamentele
faktore wat die prysstrukture van die spesifieke gewas beïnvloed,
moet heel eerste oorweeg word – voordat die produsent ‘n besluit
neem oor die gewas wat hy wil aanplant met die oog op die
diversifikasie van sy boerdery.
Die markstrukture en inligtingsbronne is in Deel 1 van die reeks
bespreek.
Kontantvloeirisiko
Kontantvloeirisiko vorm deel van finansiële risiko. Wanneer kontant-
vloeirisiko in terme van diversifikasie oorweeg word, verwys dit
hoofsaaklik na die waarskynlikheid dat hierdie spesifieke bedryfstak
die koste daaraan verbonde sal kan dek of nie.
Produsente moet ook die koste verbonde aan die produksie van die
verskillende gewasse oorweeg voor dit aangeplant word. Sommige
gewasse het gespesialiseerde toerusting nodig vir die verbouing
daarvan, of dit is geweldig arbeidsintensief en kan tot groot kapitale
uitgawes lei – wat die oorhoofse koste aansienlik kan laat toeneem
en druk op die produsent se kontantvloei sal plaas.
Winsgewendheid
Winsgewendheid is in die meeste gevalle een van die hoofdryfvere
waarom produsente diversifikasie van verskillende gewasse
vir ‘n spesifieke seisoen se aanplantings oorweeg. Indien die
winsgewendheid van ‘n gewas onder druk is, wat meestal gepaard
gaan met pryse van die kommoditeit wat onder druk is, neig
produsente om makliker oor te beweeg na ander gewasse – veral
indien die winsgewendheid van hierdie gewasse beter is teen die
heersende markprys van die gewas.
Produsente moet egter steeds die alternatiewe gewasse wat
oorweeg word, se fundamentele faktore in ag neem om sodoende
vas te stel wat die moontlike prystendens in die mark is en hoe
die verwagte prystendens die winsgewendheid van die gewas kan
beïnvloed.
Maak die nodige berekeninge
Indien produsente die risiko’s verbonde aan die verskillende
gewasse oorweeg het en gemaklik is dat die verskillende gewasse
wat oorweeg word sal inpas by die huidige strukture van die plaas,
moet die produsent verskeie berekeninge, wat noodsaaklik is vir
effektiewe besluitneming, gaan maak.
TOTALE KOSTE (DIREKTE KOSTE + VASTE KOSTE)
TANS
Safex-prys (R/ton)
1 616
1 866
2 116
2 366
2 616
2 866
3 116
3 366
3 616
Produsenteprys
1 400
1 650
1 900
2 150
2 400
2 650
2 900
3 150
3 400
Opbrengs
(t/ha)
3,0
-1 799
-1 549
-1 299
-1 049
-799
-549
-299
-49
201
3,5
-1 342
-1 092
-842
-592
-342
-92
158
408
658
4,0
-1 000
-750
-500
-250
0
250
500
750
1 000
4,5
-733
-483
-233
17
267
517
767
1 017
1 267
5,0
-520
-270
-20
230
480
730
980
1 230
1 480
TABEL 1: SENSITIWITEITSANALISE VIR ‘N MIELIEBEDRYFSTAK.
Bron: Graan SA
TABEL 2: SENSITIWITEITSANALISE VIR ‘N SOJABOONBEDRYFSTAK.
TOTALE KOSTE (DIREKTE KOSTE + VASTE KOSTE)
TANS
Safex-prys (R/ton)
4 067
4 267
4 467
4 667
4 867
5 067
5 267
5 467
5 667
Produsenteprys
4 004
4 204
4 404
4 604
4 804
5 004
5 204
5 404
5 604
Opbrengs
(t/ha)
1,3
-2 722
-2 522
-2 322
-2 122
-1 922
-1 722
-1 522
-1 322
-1 122
1,5
-1 601
-1 401
-1 201
-1 001
-801
-601
-401
-201
-1
1,75
-800
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
2,0
-200
0
200
400
600
800
1 000
1 200
1 400
2,3
267
467
667
867
1 067
1 267
1 467
1 667
1 867
Bron: Graan SA
TABEL 3: SENSITIWITEITSANALISE VIR ‘N SONNEBLOMSAADBEDRYFSTAK.
TOTALE KOSTE (DIREKTE KOSTE + VASTE KOSTE)
TANS
Safex-prys (R/ton)
3 669
3 869
4 069
4 269
4 469
4 669
4 869
5 069
5 269
Produsenteprys
3 451
3 651
3 851
4 051
4 251
4 451
4 651
4 851
5 051
Opbrengs
(t/ha)
1,0
-2 925
-2 725
-2 525
-2 325
-2 125
-1 925
-1 725
-1 525
-1 325
1,3
-1 650
-1 450
-1 250
-1 050
-850
-650
-450
-250
-50
1,5
-800
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
1,8
-193
7
207
407
607
807
1 007
1 207
1 407
2,0
263
463
663
863
1 063
1 263
1 463
1 663
1 863
Bron: Graan SA
23
December 2017