30 / 68
Februarie
2019
28
FOKUS
Grondbone
Mini-
Inligting wat tydens die PICES-opname
versamel is, word gebruik as insette
tydens die klassifisering van satellietbeelde
om ’n tipe gewas vir elke individuele
land te identifiseer. Gedurende die pro-
duksieseisoen word beide die Landsat 8-
en Sentinel 2-satellietbeelde gebruik om
’n gewasklassifikasie te doen. Daarom kan
grond- en gewasproduksie-inligting nou
op sub-provinsiale vlak, byvoorbeeld op
distriksvlak, onttrek word vir die Vrystaat,
Noordwes Provisie en Mpumalanga.
Vernaamste distrikte
Die persentasie aanplantings van grond-
bone vir 2018 word deur die metode van
gewasklassifikasie verkry.
Noordwes Provinsie
Gedurende 2018 is die meeste grondbone
in die Noordwes Provinsie in die Vryburg-
distrik geplant, naamlik 49%, gevolg deur
Schweizer-Reneke met 21%.
Vrystaat
Wat die Vrystaat betref, is die meeste
grondbone gedurende 2018 in die Hoop-
stad-distrik geplant, naamlik 51%, gevolg
deur Bultfontein met 11%.
Produksie
Die finale produksieskatting van grond-
bone vir 2018 beloop 53 750 ton. Dit
verteenwoordig ’n afname van 42% vanaf
die 2017-oes van 92 050 ton. Die 2018-
oes is 7% minder as die afgelope vyf jaar
se gemiddelde oes van 57 606 ton en 22%
minder as die afgelope tien jaar se ge-
middelde oes van 68 758 ton.
Gedurende 2018 is die verwagte oes in
die Vrystaat op 19 800 ton (37%) geraam,
gevolg deur die Noordwes Provinsie met
19 600 ton (36%), Limpopo met 7 350 ton
(14%) en die Noord-Kaap met 7 000 ton
(13%).
Opbrengs
In 2018 was die gemiddelde opbrengs
0,95 t/ha, wat 42% minder is as die
1,64 t/ha van die vorige seisoen. Dit is
ook 22% minder as die vorige vyf jaar se
gemiddelde opbrengs van 1,22 t/ha, asook
31% minder as die vorige tien jaar se
gemiddeld van 1,37 t/ha.
Produsente se rol
Die belangrikheid van inligting wat deur
produsente aan die Oesskattingskomitee
verskaf word, kan nie genoeg beklemtoon
word nie. Hoe meer produsente per gebied
(landdrosdistrik) akkurate insette aan die
Oesskattingskomitee lewer, hoe beter kan
die uiteindelike skatting wees.
In
Grafiek 5
is daar duidelik ’n dalende
tendens ten opsigte van die deelname
van produsente aan die opname van die
Departement van Landbou, Bosbou en
Visserye (DLBV) sigbaar.
Die redes waarom produsente gereeld
hulle inligting deur middel van vraelyste,
wat maandeliks voltooi word aan die Oes-
skattingskomitee moet stuur, is soos volg:
Oppervlakte-inligting is naas dié in-
ligting, soos verkry vanaf die kon-
sortium, die belangrikste inset.
Opbrengsinligting dien deurlopend as
’n belangrike inset gedurende die sei-
soen.
Die voorneme van produsente om ge-
wasse te plant word slegs gebaseer op
insette van produsente.
Groter deelname lei tot beter verteen-
woordiging.
Beter verteenwoordiging lei daartoe dat
produsente se inligting ’n groter gewig
dra in die bepaling van die skatting.
Verskille/afwykings kan gouer uitgewys
word.
Opbrengsinligting op landdrosdistriks-
vlak kan akkuraat bereken word.
Groter rol deur verwerkers
As gevolg van die dalende tendens in
die deelname van produsente aan die
maandelikse oesskattingsopname, het die
verwerkers van grondbone in Suid-Afrika
onderneem om die Oesskattingskomitee
behulpsaam te wees in die uitvoering van
hierdie belangrike taak.
Aangesien die meeste produsente deur
verwerkers van grondbone gekontrakteer
word om dié gewas aan te plant, sal die
verwerkers voortaan die inligting ten op-
sigte van die gekontrakteerde oppervlakte,
sowel as opbrengsinligting aan die Oes-
skattingskomitee deurgee.
Beide die inligting ten opsigte van die
oppervlakte beplant en verwagte opbrengs
sal in Februarie aan die komitee deurgegee
word, waarna slegs opbrengsinligting in
April, Junie en September deurgegee sal
word.
Tydens die Grondboneforumvergadering
in Oktober verlede jaar is daar ’n model
(sien kassie) voorgestel wat as basis kan
dien vir die verwerkers ten einde ’n meer
akkurate opbrengssyfer te bereken en te
verseker dat almal dieselfde model gebruik
ten einde die verwagte opbrengs van die
gekontrakteerde grondbone te bereken.
Grafiek 5: Aantal produsente wat deelneem aan die Departement van Landbou, Bosbou en
Visserye se opname.
Oesskattings in
perspektief