32 / 84
Produk-inligting
TERUGBLIK
Kongres
Spesiale
WEGBREEKSESSIES
Sojabone (vervolg)
30
Sonneblom
Mnr Willem Groothof (voorsitter: Sorghumwerkgroep) het as voorsitter opgetree.
Liggingsdifferensiaal
Mnr Jozeph du Plessis meld dat die liggingsdifferensiaal al ‘n ge-
ruime tyd ‘n belangrike besprekingspunt is en dat dit ook so ‘n paar
jaar gelede tydens Kongres bespreek was. Spesifiek uit die weste het
dit ter sprake gekom dat die liggingsdifferensiaal op sonneblom nie
reg funksioneer nie en dat sonneblom dieselfde roete as sojabone
moet gaan.
Hy meld dat produsente van mening is dat hulle deur die stelsel uit-
gebuit word, aangesien daar menige persaanlegte regoor die land is
en dit nie Randfontein toe aangery word nie.
SAGIS-syfers dui aan dat daar ‘n verskuiwing in verwerking is – en
nie noodwendig na Randfontein nie. Daar is ook ‘n verskuiwing
tussen wit- en geelmielies. Graan SA is voorbereid om produsente
met die bes moontlike inligting te bedien om premies in die mark te
beding. Die organisasie sal voortgaan om alles moontlik te doen
om die mark so deursigtig moontlik te maak en so goed moontlik te
laat funksioneer en alle bestaande gebreke aan te spreek.
Die wegbreekgroep besluit eenparig dat die differensiaal afgeskaf
moet word. Du Plessis gee ‘n kort oorsig oor die moontlike gevolge
en verduidelik dat indien die differensiaal verwyder word, elke
produsent self ‘n premie gaan moet beding.
Mnr Jaap van der Westhuizen (Graan SA-hoofbestuurslid vir
Streek 16) noem dat sojabone sowel as sorghum sonder ‘n differen-
siaal funksioneer, wat wys dat dit moontlik is.
Alternaria op sonneblom
Graan SA het twee navorsers van die Instituut vir Bosbou- en Land-
boutegnologie (FABI) by die Universiteit van Pretoria (UP) genooi om
terugvoer oor navorsing op Alternaria te gee.
Die genus
Alternaria
word as ‘n ernstige patogeen van sonneblom,
wat saailing en blaarroes veroorsaak, beskou en dit veroorsaak ‘n
vermindering van tot 80% in opbrengs. Saadtoetse wat by UP se
Grondkundedepartement (Plantpatologie) op sonneblomsaad en
graan gedoen is, het getoon dat
Alternaria alternata
tot 82% (n =
7 600) van ‘n saadlot kan besmet.
Dit kan verder tydens standaard ontkiemingstoetse saailingroes op
tot en met 31,74% van die ontkiemde saailinge veroorsaak. Hierdie
bevindings impliseer dus dat
Alternaria alternata
in sonneblomlande
deur besmette gekoopte saad ingebring kan word. Die omgewing
waarin die saad geproduseer is, speel ‘n belangrike rol.
Daar is tans geen geregistreerde swamdoder vir die bestuur van
Alternaria blaarroes van sonneblom in Suid-Afrika nie. Daarom is
April 2018
Hy meld dat Graan SA reeds hieroor met die Kommissie vir Interna-
sionale Handelsadministrasie (Itac) in gesprek getree het en dat ‘n
teenstortingsmaatreël tans ondersoek word.
Statutêre markinligting en
produsentelewerings
Louw noem dat daar goedkeuring van die Sonneblom-en-Sojaboon-
forum en Olie- en Proteïensade-ontwikkelingstrust (OPOT) verkry
is omweeklikse produsenteleweringsinligting vir sojabone en sonne-
blom via SAGIS in te samel. Goedkeuring is ook verkry om weeklikse
in- en uitvoerdata vir sojabone en sonneblom in te samel.
Daar sal by die Nasionale Landboubemarkingsraad (NLBR) aansoek
gedoen word om van die genoemde versameling van leweringsin-
ligting ‘n statutêre maatreël te maak. Daar is versoek dat Graan SA
deur die forum aansoek moet doen dat sojaboonoliekoekin- en -uit-
voere ook deel moet vorm van weeklikse rapporteringsinligting.
Liggingsdifferensiaal op sojabone
Louw noem dat alle ander gewasse tans die Safex-liggingsdifferen-
siaal dophou en dat daar sekere aanbevelings aan die groter
Kongres daaroor gemaak behoort te word. Die Sojaboonwegbreek-
sessie is dit eens dat daar nie ‘n Safex-liggingsdifferensiaal vir
sojabone moet wees nie en dat die vryemark die vraag en aanbod
moet beheer.
Produksie/Inset-aangeleenthede
Tantiememodel
Louw herinner die vergadering aan die aansoek vir die teling-en-
tegnologieheffing vir sojabone, wat einde 2016 by die NLBR ingedien
is. Hy noem dat die Minister van Landbou op 14 Februarie vanjaar die
heffing goedgekeur het, maar dat hy eensydig aan die bedrae en die
voorwaardes verander het. Die oliesadebedryf en Graan SA is in ‘n
proses om dit reg te stel. Die doel van die model bly om saadmaat-
skappye vir nuwe tegnologie-ontwikkeling volgens hul markaandeel
te vergoed, weens die verliese wat hul ly as gevolg van terughouding
van saad deur produsente.
Die wegbreekgroep is dit eens dat SACTA, wat geskep is om teling-
en-tegnologieheffings vir alle oopbestuifde gewasse in te samel, die
heffing moet administreer, sodat kostes so laag as moontlik gehou
word en dat daar een administrasiestelsel vir al die oopbestuifde ge-
wasse is.
Nuwe knelpunte
Mnr Gerrit Roos versoek dat daar meer aandag aan Sclerotinia ge-
gee moet word, aangesien hulle hierdie jaar weer groot verliese as
gevolg van Sclerotinia gely het.
Die voorsitter gee kortliks terugvoer oor die Sclerotinia Research
Network, wat juis op onder andere Sclerotinia fokus. Die vergade-
ring stel voor dat chemiese en saadmaatskappye by navorsing oor
Sclerotinia betrek moet word. Die vergadering stel verder voor dat
‘n lessenaarstudie deur ‘n kundige persoon oor navorsing wat reeds
oor die bestryding van Sclerotinia in die res van die wêreld gedoen
is, gedoen moet word.