SA Grain October 2017

69 / 116

67
October 2017
OP PLAASVLAK
Kwaliteit van insette máák saak
CORNÉ LOUW, senior ekonoom, Graan SA
INSET
-oorsig
produsente spandeer jaar-
liks miljoene rande aan
produksie-insette, nou waar-
om kanse vat met die kwa-
liteit daarvan? Graan SA staan
deurentyd sy lede by om te help
met die beslegting van insetgeskille, waar
die kwaliteit van insette skade aan die lid
se oes veroorsaak het. Die afgelope seisoen
was weer eens ‘n bewys daarvan toe heel-
party insetprobleme by Graan SA aange-
meld is. Hier volg ‘n paar algemene wenke
vir die aankoop en gebruik van insette om
risiko’s te verminder.
Die gebruik van ongetoetste insetmidde-
le en die aankoop van insetmiddele by
onbekende verspreiders stel produsente
jaarliks aan groot risiko’s bloot. Let hierop:
Maak seker dat die insetverskaffer ‘n
erkende maatskappy met ‘n bewese re-
kord is.
Sorg dat alle aanbevelings sover moont-
lik op skrif gestel en bewaar word.
Probeer om rekord te hou van alle aan-
kope.
Gaan die kwaliteit van die insetmiddel na.
Wanneer saad behandel word, moet
dit deur die saadmaatskappy self of
met gesertifiseerde saadbehandelings-
toerusting gedoen word.
Wanneer landbouchemikalieë aange-
koop word, maak seker dat:
die middel geregistreer is onder Wet
36 van 1947 vir die doel van gebruik;
die maatskappy wie se middel dit is,
lid van CropLife is; en
die verspreidingsmaatskappy lid van
CropLife is en die agent gekwalifi-
seer is.
Dit bied ekstra gemoedsrus as ‘n maat-
skappy waarby aangekoop word, ‘n lid
van ‘n sambreelorganisasie is, soos
SANSOR (saad), Fertasa (kunsmis),
CropLife (landbouchemikalieë) en
SAAMA (landboumasjinerie).
Raadpleeg die 2017 MIG-publikasie van
LNR-Graangewasse.
Gebruik oor die algemeen klein kontroleper-
sele om nuwe insetmiddele te toets alvorens
dit op groot skaal gebruik word. Moet nie ‘n
nuwe middel op al jou hektare gebruik nie.
Wat Rhizobium-bakterieë betref, is dit be-
langrik dat slegs geregistreerde (L-registra-
sie onder Wet Nr. 36 van 1947) entstowwe
gebruik moet word. Die spesifieke produk
moet ook verkieslik deur die betrokke saad-
maatskappy wie se saad geplant word,
aanbeveel word. Moenie nuwe produkte
op groot skaal gebruik nie. Produsente
wat hul entstof wil laat toets om seker te
maak dat dit lewensvatbaar is, kan die LNR-
PPR (Roodeplaat) hiervoor kontak.
Kontak Francina Bopape by
agric.za, Poppie Mthimunye by Mthimu-
of dr Ahmed Hassen by
of skakel hulle by
012 808 8138.
Kwaliteitsprobleme
Wanneer probleme met die kwaliteit van ‘n
inset vermoed of ondervind word, moet die
volgende stappe gevolg word:
Kontak so gou moontlik die verteen-
woordiger van wie die insetmiddel
aangekoop is en dring op ‘n ter plaatse
ondersoek aan. Hou ook rekord van da-
tums en gesprekke.
Versamel en stel soveel moontlik in-
ligting op skrif, neem foto’s of maak
video-opnames om na terug te verwys.
Daarna moet die volgende stappe oorweeg
word indien die probleem nie opgelos is nie:
Vir lede, stel Graan SA in kennis indien
die maatskappy nie die nodige aandag
en oplossings vir die betrokke probleme
kan verskaf nie; en
tree in verbinding met ‘n onafhanklike
wetenskaplike om ‘n ter plaatse onder-
soek te doen.
Moenie te lank hiermee wag nie. Hoe langer
hiermee gesloer word, hoe groter uitda-
ging raak dit om te bewys dat dit kwali-
teitsprobleme is wat skade veroorsaak het.
Saad
Ingeval ‘n produsent, nadat die saak reeds
met die verteenwoordiger en die maatskap-
py wat die saad verskaf het, opgeneem is,
steeds vermoed dat daar probleme met die
saad is wat hy aangekoop het, kan hy die
Departement van Landbou, Bosbou en Vis-
serye kontak, wat dan ‘n handelskontrole-
ondersoek ingevolge die Plantverbeterings-
wet doen. Die kontakbesonderhede is soos
volg: Oos-Kaap: Gerald Jack by 041 484
2725 of Felicity Daniels by 041 484 2725,
Vrystaat: Zanele Buhlungu by 051 406 0967,
Gauteng: Christo Botha (Pretoria) by 012
319 6139 en Wes-Kaap: Christo Gouws by
021 809 1709.
Produsente word aanbeveel om rekord
van lotnommers of kodenommers te hou,
aangesien indieningsmonsters van alle
saadlotte by die betrokke geregistreerde
saadlaboratoriums waar kwaliteitskontrole
vir dispuutondersoeke uitgevoer word, be-
skikbaar is. Tydens die aankope van saad be-
hoort ‘n ontledingsertifikaat ten opsigte van
die kwaliteit van die spesifieke saadlot, wat
uitgereik is deur ‘n geregistreerde saadla-
boratorium, aangevra te word. Produsente
word ook aangeraai om die fisiese sak en
etikette wat aan die sak aangebring is, te
bewaar sowel as die faktuur wat uitgereik is
vir die aankope van die spesifieke lot.
Kunsmis
Ál meer ongetoetste produkte is in die mark
beskikbaar raak. Moet nie nuwe middels op
groot skaal gebruik nie. Laat toets jou kuns-
mis onafhanklik. Dit is uiters belangrik dat
kunsmismonsters reg geneem moet word.
Kunsmismonsters om kunsmiskwaliteit te
toets, moet in samewerking met die kuns-
mismaatskappy geneem word. Produsente
kan in dié verband vir Graan SA, Fertasa of
vir mnr William Deale direk kontak vir die
neem en ontleding van monsters. Kontak
William Deale by 083 947 2389.
Indien ‘n produsent steeds vermoed dat
daar probleme is met die kunsmis wat ge-
koop is, kan hy Graan SA skakel of ‘n klagte
direk by die Registrateur van Wet 36 van
1947 aanhangig maak.
Landbouchemikalieë
Die kwaliteit van landbouchemikalieë kan by
die SAGL se laboratorium laat toets word.
Kontak Cecilia Breedt by Cecilia.breedt@
sagl.co.za, 012 807 4019 x 2023 of 082 458
9327.