74 / 112
Oktober 2015
72
Hoe om te besluit oor ‘n
trekkerbelegging
‘n
Trekker is ‘n meganisme wat chemiese energie, vasgelê
in die vorm van brandstof, omskakel na wringkrag na
die agterwiele met die doel om uiteindelik trekkrag vir
voorwaartse beweging te verkry.
Dit is belangrik vir ‘n landbouer wat die investering in ‘n nuwe
trekker oorweeg om eers die regte doelmatige (
effective
) tipe en
grootte trekker aan te skaf. Daarna kan daar na die doeltreffendheid
(
efficiency
) van die energie-oordrag gekyk word deur wielglip,
ratkeuse, gewigte en aanhaakmetodes te optimeer.
Hierdie artikel verskaf verskeie aspekte om die voornemende
trekkereienaar te ondersteun om die korrekte en mees doelmatige
trekker te identifiseer. Kies die regte toerusting om die werk reg te
kan doen en bespaar sodoende.
Om te dink dat hierdie proses nie nodig is as trekkers net vervang
word nie, is gewis ‘n fout. Miskien kan foute juis uit die staanspoor
uitgeskakel word deur die regte trekker te koop.
Die finansiële implikasie van ‘n trekker is nie net van die aankoop-
prys of koste per kilowatt afhanklik nie, maar dit moet oor die totale
lewensiklus van die trekker beskou word, wat die loopkoste en
herstelkoste asook inruilwaardes insluit.
Ekonomies is dit nie sinvol dat ‘n produsent ‘n ideale trekker vir
elke individuele aksie kan aanhou nie en iewers moet ‘n kom-
promie aangegaan word deur ‘n bestaande trekker ook vir ander
“oneffektiewe” take aan te wend. Sulke aksies moet verkieslik so min
as moontlik gedoen word.
Die proses om ‘n trekker te kies, behels ‘n mengsel van finansiële
besluite, besluite rondom praktiese behoeftes sowel as die eienaar
se bestuursvoorkeure; elke voornemende eienaar sal sy unieke
behoeftes moet bepaal.
Die volgende aspekte speel ‘n rol in die totale besluitnemingsproses:
Behoeftebepaling
Tipe werk wat gedoen moet word asook die implemente-
vereistes vir die taak
Werkskondisies
Die hoeveelheid werk wat binne die beperkende tydsgleuwe
gedoen moet word
Die rigting waarin nuwe tegnologie beweeg
Eienaar se benadering
Aanhaakstelsel
Kragaftaksisteem en hidrouliese vereistes
Lewensduurkoste
Behoeftebepaling
Eerstens moet die tipiese soorte werk gelys word, met inagneming
van die tipe grond (sand, leem of klei) en die hoeveelheid trek-
krag benodig asook die hoeveelheid tyd wat op elke grondtipe
gespandeer gaan word. Dit kan moontlik wees om in sekere geval-
le ook hellings in ag te neem sowel as ander plaaswerftake wat
ook uitgevoer moet word.
Die werkstoestande waarbinne die take binne die beskikbare tyds-
gleuwe afgehandel moet word, bepaal die tipe bewerkings, werks-
ure per dag en ook wat per werker gelewer moet word. Die inligting
sal die oorweging van verskillende kajuittipes, geraas en stof asook
werk oor naweke en vakansiedae bepaal.
Verskeie meganisasiebeplanningsmetodes bestaan, maar byna al-
mal is steeds afhanklik van sekere gebruikerspesifieke voorkeure
en risikogekoppelde besluite. Die volgende drie algemene metodes
wat gebruik word, word kortliks hier genoem sonder om in te veel
detail in te gaan:
Energiebehoefte per aksie
Spesifieke energiebehoeftes in kWh/ha x aantal hektare/beskik-
bare tyd = drywing (kW) benodig. Die toepaslike implementgrootte
word dan gekies.
Hierdie benodigde kilowatts word dan op ‘n sogenaamde pro-
jekbestuur “Gantt Chart” aangedui, wat aksies oor periodes per
jaar aantoon.
Trekkrag per aksie
Die trekkrag per wydte x werkstempo = drywing benodig (kW).
Hierdie benodigde kilowatts word dan op die Gantt Chart-jaar
aangetoon. Albei metodes leen hulle tot redelike maklike program-
mering, maar omdat die kritieke aksies vooraf gekies moet word,
kan dit die holistiese beskouing van oplossings beperk.
Trekker- en implementpassing
Die trekkrag en implementwerkstempo word vanaf tabelle bekom en
met mekaar versoen. ‘n Vloeidiagram word opgestel en alternatiewe
OP PLAASVLAK
Doelmatigheid / Doeltreffendheid / Trekkers
Werktuie en toerusting
“
Kies die regte
toerusting om die werk
reg te kan doen en
bespaar sodoende.
“
LOUIS LAGRANGE,
landbouingenieur: Universiteit van die Vrystaat