50 / 92
FOKUS
Natuurlike hulpbronne en energie
Spesiale
November 2016
48
‘n Wortel wat wel deur ‘n verdigte sone groei, sal tipies min en kort
sywortels maak of dit sal totaal ontbreek. Sommige wortels sal op
die verdigte sone horisontaal draai.
Hoe word verdigting geïdentifiseer?
Verskeie tegnieke word aangewend om grondverdigting te
identifiseer:
Wortelstudies in profielgate wat onbevredigende wortelontwik-
keling identifiseer, is dikwels die eerste aanduiding van ‘n
verdigtingsone.
‘n Geoefende hand kan met ‘n skerppunthamer die verdigte
sone voel as ‘n verskil in konsistensie. Die grond se konsistensie
word deur natheid en die klei-inhoud beïnvloed, wat die
akkuraatheid van hierdie metode beïnvloed. Dit is egter moeilik
(indien enigsins moontlik) om die onderste grens van die verdig-
te sone te identifiseer.
‘n Penetrometer is die aangewese instrument om verdigting
mee te identifiseer. Die instrument druk ‘n gestandaardiseer-
de kegel in die grond in en die weerstand wat die grond teen
die penetrasie bied, word elektronies op ‘n datalogger vasgelê
of meganies op ‘n wyser aangedui. Penetrometerdata kan
grafies voorgestel word om die teenwoordigheid van ‘n verdigte
sone aan te dui. Die onderste grens van wortelbeperkende
verdigting kan relatief akkuraat vanuit die grafiek afgelei word.
Dit is belangrik dat die grond altyd ‘n paar dae voor die toetse
gedoen word, tot by veldwaterkapasiteit benat moet word.
‘n Vereenvoudigde vorm van die penetrometer is ‘n staalpen
wat stadig met die hand teen ‘n konstante spoed in die grond
ingedruk word. Die relatiewe krag wat benodig word om die
staalpen in die grond te druk, gee ook ‘n aanduiding van ‘n
moontlike verdigte sone.
Opbreek van grondverdigting
Verdigtinglae moet meganies opgebreek word. Verdigtinglae in
die ploeglaag (0 mm - 250 mm) kan by wyse van minder aggres-
siewe implemente soos swaardiens-beitelploeë, skaarploeë of skot-
telploeë opgebreek word.
Grondverdigting
6: Die omvang van die verdigte sone van ‘n
trekkerspoor in sandgrond.
7: Skeurploeë is dikwels nie effektief om
verdigtingsones op te breek nie.
8: ‘n Penetrometer word gebruik om grond-
verdigting te identifiseer.
Figuur 1: ‘n Skematiese voorstelling van ‘n meerjarige spoorverkeerstelsel.
6
8
7