SA Graan Mei 2015

22 / 92

Mei 2015
20
FOKUS
op saad Spesiale Produk-inligting Gelds ke en finansiële dienste
Boedelbelastingbeplanning
deur die gebruik van verskillende ondernemingsvorme
Vir boedelbeplanning is die bespa-
ring van belasting ‘n belangrike
oorweging en is die oogmerk om
die potensiële belastingaanspreek-
likheid van die erflater en erfgename so laag
as moontlik te hou. Hierdie aspek is baie
belangrik, want dit raak die volhoubaarheid
van die boerdery direk.
Daar moet egter ook nie van ander faktore
in die boedelplan vergeet word nie, byvoor-
beeld die praktiese uitvoerbaarheid, regs-
aanspreeklikheid, saamboerdery, erfopvol-
ging, familiebetrekkinge en versekering. ‘n
Produsent is nie noodwendig ‘n kenner op
al die gebiede nie en daarom behoort boe-
delbeplanning in samewerking met regs-
geleerdes, landboukundiges, rekenmeesters
en finansiële beplanners gedoen te word.
By boedelbeplanning is daar verskeie be-
lastings wat ter sprake kan wees, naamlik:
Inkomstebelasting
Boedelbelasting
Kapitaalwinsbelasting
Skenkingsbelasting
Hereregte
Seëlregte
Belasting op toegevoegde waarde
In die boedelplan van ‘n persoon kan van
verskillende ondernemingsvorme gebruik
gemaak word. Vervolgens bespreek ons
kortliks die gebruik van verskillende
ondernemingsvorme vir doeleindes van
boedelbeplanning.
Eenmansaak
Uit ‘n boedelbeplanningsoogpunt, hou die
eenmansaak geen voordele in nie omrede
die bates van hierdie tipe onderneming aan
die eienaar behoort en die groei van die
bates dus in sy boedel plaasvind.
Geen besparing op boedel- en kapitaal-
winsbelasting kan dus bewerkstellig word
met die gebruik van ‘n eenmansaak nie. Vir
inkomstebelastingdoeleindes, in die geval
van ‘n boerdery, is daar egter die voordeel
van nivellering wat deur slegs natuurlike
persone gebruik kan word. Dit beteken dat
‘n persoon se jaarlikse belasting gelykmatig
vasgestel word indien sy inkomste van jaar
tot jaar fluktueer.
Vir ‘n produsent wat met lewende hawe
boer is daar by afsterwe wesenlike inkom-
stebelastingvoordele, welke voordele deur
sy erfgename benut kan word.
Vennootskap
‘n Vennootskap is niks anders nie as die
samevoeging van twee of meer persone
(beperk tot 20), wat kontraktueel verbind is
om ‘n besigheid gesamentlik te bedryf.
‘n Vennootskap hou nie veel boedelbeplan-
ningsgeleenthede in nie omrede die bates
en laste nie die vennootskap s’n is nie, maar
die vennote s’n. ‘n Vennootskap kan wel ge-
bruik word om ‘n beter belastingstruktuur
daar te stel deur ander ondernemingsvorme
ook te gebruik, byvoorbeeld ‘n individu wat
met sy trust of maatskappy in ‘n vennoot-
skap handel.
Vir inkomstebelastingdoeleindes kan ‘n
vennootskap voordelig gebruik word waar
lede van ‘n gesin byvoorbeeld saam boer.
Inkomste kan gunstig verdeel word tussen
verskillende persone wat die belasting-
aanspreeklikheid kan verlaag.
Maatskappy
‘n Maatskappy is ‘n afsonderlike regsper-
soon en handel dus geheel en al afsonderlik
van sy lede. Anders as in die geval van ‘n
eenmansaak of vennootskap is die bates en
laste dié van die maatskappy en nie dié van
die aandeelhouers nie.
Maatskappye word vir inkomstebelasting-
doeleindes belas teen ‘n vaste koers van
28% en indien fondse uitgekeer word aan die
aandeelhouers, kan dividendbelasting teen ‘n
koers van 15% moontlik ter sprake wees.
Die grootste voordeel van ‘n maatskappy
is dat dit aan die aandeelhouers beperkte
aanspreeklikheid bied.
Uit ‘n boedelbeplanningsoogpunt bied ‘n
maatskappy ook nie veel voordele nie
aangesien die waarde van die aandele die
netto batewaarde van die maatskappy ver-
teenwoordig en die aandele deel van ‘n
aandeelhouer se boedel vorm.
Beslote korporasie
‘n Beslote korporasie is ook ‘n afsonder-
like regspersoon, maar is ‘n eenvoudiger
ondernemingsvorm as ‘n maatskappy. Let
egter daarop dat ‘n nuwe beslote korporasie
nie meer ingelyf kan word nie en die lede
van ‘n beslote korporasie is beperk tot lede.
Indien ‘n trust ‘n lid is van ‘n beslote korpo-
rasie, word die begunstigdes van die trust
getel om die aantal lede te bepaal.
‘n Beslote korporasie word vir belastingdoel-
eindes as ‘n privaat maatskappy geag. Die
belastinghantering van ‘n beslote korporasie
is dus dieselfde as dié van ‘n maatskappy.
Soos in die geval van ‘n maatskappy, hou
‘n beslote korporasie ook nie veel nut in vir
boedelbeplanning nie aangesien die belang
in die beslote korporasie ook deel vorm van
‘n persoon se boedelbates.
Trust
Vir boedel- en belastingbeplanning is ‘n
trust steeds ‘n baie nuttige instrument.
Trustbates vorm nie deel van die boedel
van die trustees of begunstigdes nie (indien
dit nie in hulle vestig nie) en daarom is dit
moontlik om boedelgroei in ‘n individu se
hande te beperk sonder om volle beheer oor
die bates af te staan.
‘n Trust kan onder andere onder een van die
volgende kategorieë van trusts val:
Testamentêre trust – word deur mid-
del van ‘n testament geskep en kom tot
stand by afsterwe van die erflater.
Inter vivos trust – word gedurende die
leeftyd van ‘n individu geskep.
Verder kan ‘n trust verskillende indelings
en benamings bevat waarvan die volgende
deel kan wees:
Diskresionêr – die verdeling van inkom-
ste en kapitaal aan die begunstigdes
word bepaal kragtens die diskresie ver-
leen aan trustees.
Bewind – die begunstigdes het ‘n geves-
tigde reg op die trustbates.
HESNA RHEEDER, assosiaat direkteur, PricewaterhouseCoopers en GERT NEL, konsultant, PricewaterhouseCoopers