59 / 116
57
March 2016
uitbroei van die insekte, wat skemeraande
en snags aktief is en in groot getalle in laag-
liggende dele in vleie en rondom panne en
damme waargeneem word.
Gedurende die droër winter, vernaam-
lik in gebiede waar strawwe koue en ryp
voorkom, verdwyn die muggies en gevolg-
lik kom gevalle van perdesiekte nie voor nie,
totdat klimaatstoestande wat dit begunstig,
die volgende somer weer intree.
Anaplasmose toon gewoonlik ‘n sterk sei-
soenale voorkoms en uitbreke van die
siekte kom meer dikwels tydens die warmer
nat somer- en herfsmaande voor. Die hoër
voorkoms van die siekte hou verband met
die hoër voorkoms en aktiwiteit van bos-
luise en bloedsuiende vlieë gedurende
hierdie tydperk. Klimaat, veral reënval en
bosluisbeheermaatreëls (soos dip) sal dus
ook ‘n invloed op die voorkoms van anaplas-
mose in ‘n gebied se beeskuddes hê.
In langdurige droë toestande is daar ge-
woonlik ‘n afname in die kwaliteit (byvoor-
beeld voedingswaarde) en volume van gras
en ander ruvoer (en soms kragvoer) wat
die dier se immuniteit en kondisie ernstig
benadeel. Alhoewel baie van die siektetoe-
stande, soos reeds genoem, baie minder is
in droë toestande, is die probleem dat die
kos of voer wat die diere kry, te min is en die
kwaliteit daarvan swak is. Dit kan nadelige
gevolge vir die dier hê.
Lamsiekte
Die voorkoms van lamsiekte (botulisme)-
vergiftiging by beeste en skape kan ver-
meerder tydens droogtetye.
Gedurende droogtes verminder ou graswei-
ding se fosfaatinhoud en kan tot só ‘n mate
afneem dat beeste wat daarop wei, pika
(dringende lus om aan bene te kou, been-
honger of osteofagie) ontwikkel indien die
tekort nie met fosfaat in ‘n lek of in die water
aangevul word nie.
‘n Tekort aan fosfaat by diere word geken-
merk deur swak groei, algemene swakheid
van die bene, ‘n stywe gang en pika.
Sulke diere kou en lek ou bene van verrotte
karkasmateriaal van enige diere wat alreeds
gevrek het. Indien hierdie bene of karkasse
met die
Clostriduim botulinum
-bakterieë se
botulismegifstof (senuweegifstof/neurotok-
sien) besmet is en gesonde diere dit deur
die bek inneem, ontwikkel hulle lamsiekte.
Die bakterieë kan ook in ontbinde organiese
plantmateriaal (byvoorbeeld lusern) hulle
gifstof produseer. Botulismegifstof is een
van die giftigste en mees dodelike orga-
4: Afhangende van watter bestuurstelsel die melkprodusent het, kan melkbeeste se kondisie goed
wees gedurende droë tye.
Foto: T. Botha
5: Hierdie uiters swak kondisie van die vermaerde bees is as gevolg van ouderdom en nie die
heersende droogte nie.
6: Bloubosluise op ‘n bees. Hierdie bosluise dra die rooiwater en bosluisgedraagde galsiekte
parasiete oor. Met erge droogtes verlaag die voorkoms van hierdie siektes gewoonlik.
7: Gewoonlik is daar ‘n afname in die voorkoms van knopvelsiekte in droë tye.
8: Droogte is die oorsaak dat hierdie beeste so vermaer het.
9: Gedurende droë tye kan plantvergiftiging (byvoorbeeld gifblaar) baie vrektes veroorsaak as
daar nie goeie bestuur op die plaas is nie.
Foto: OVI
niese gifstowwe, indien nie dié giftigste op
aarde nie.
Lamsiekte kan doeltreffend deur jaarlikse
inenting voorkom en beheer word – dit is
die veeprodusent se versekeringspolis teen
die siekte. Indien hoendermis in die droogte
aan beeste gevoer word, moet diere verse-
ker teen lamsiekte ingeënt word, want die
botulismegifstof kan ook daarin voorkom.
Raadpleeg jou veearts oor die voorkoming
van lamsiekte en moontlike ander siektes
wat veral in droogtetye kan voorkom.
Die verskuiwing van diere wat nie teen
hartwater geïmmuniseer is nie na hartwa-
tergebiede weens ‘n tekort aan weiding, kan
erge vrektes veroorsaak. Dieselfde beginsel
geld vir rooiwater en bosluisoorgedraagde
galsiekte.
“
Die voorkoms van
lamsiekte (botulisme)-
vergiftiging by
beeste en skape kan
vermeerder tydens
droogtetye.
“
6
4
5
7
9
8