52 / 116
50
Maart 2016
FOKUS
Saad
Spesiale
Kies kultivars volgens grond
se potensiaal
P
resisieboerdery is ‘n beginsel wat al
algemeen in omgang en in gebruik
is. Die variasie van bemesting is
‘n algemene praktyk by sommige
produsente en daarom begin verskeie
produsente al kyk na die gebruik van ver-
skillende kultivars om die potensiaal van die
hulpbron te komplementeer en uit te brei.
Met die keuse van hierdie kultivars is dit
baie belangrik dat elke produsent presies
weet hoe om die kultivar te kies wat by elke
produksiepotensiaal sal pas.
Dit is ongelukkig só dat ‘n spesifieke kultivar
nie noodwendig die beste keuse vir beide
die laer- sowel as die hoërpotensiaalgronde
is nie. Dit sal soms sin maak om verskillende
kultivarpakkette aan te koop en op verskil-
lende potensiaal-gronde aan te plant.
Ten einde te kan besluit watter kultivars
waar geplant moet word, is daar inligting
by onder andere die LNR, saadmaatskappye
en talle ander instansies beskikbaar. Van
die inligting wat die besluit vergemaklik,
sal die oessekerheidswaardes by verskil-
lende potensiaaltoestande, die gemiddelde
opbrengste, die opbrengsgeneigdheid en
die opbrengsstabiliteit insluit. Hoe langer
‘n kultivar in die proewe is, hoe beter sal sy
inligting wees en hoe makliker kan hierdie
inligting geïnterpreteer word.
Indien jy nie presisieboerdery wil toepas
nie, kan hierdie inligting netsowel gebruik
word om kultivars vir jou boerdery te kies.
Dit is nie noodwendig dat die kultivar wat
die beste opbrengste in die studiegroep se
kultivarproewe gelewer het die beste vir jou
boerdery is nie. Dit is dus van kardinale
belang dat jy as produsent weet hoe om ‘n
kultivar vir jou boerdery te kies.
Oessekerheidswaardes
Die oessekerheidswaardes is ‘n afleiding
van die inligting wat deur die regressie-
grafiek van ‘n kultivar uitgebeeld word. Hier-
die oessekerheidswaardes word verkry van
die regressiegrafiek by ‘n 90%-waarskyn-
likheidspeil.
Dit beteken dat die oessekerheidswaardes
van ‘n kultivar by ‘n sekere potensiaal die
minimum opbrengs is wat daardie kultivar
in nege uit tien gevalle kan behaal. By die
berekening van oessekerheidswaardes (wat
in opbrengste aangedui word) moet die op-
brengsgeneigdheid, gemiddelde opbrengs
en stabiliteit ook in ag geneem word.
Die opbrengsgeneigdheid, wat die poten-
siaal van ‘n kultivar aandui, kan van die hel-
ling van die regressielyn wat die kultivar
uitbeeld, afgelei word. Indien die helling
groter as 1 is, dui dit op ‘n hoërpotensiaal-
kultivar; kleiner as 1 dui dit op ‘n laerpoten-
siaalkultivar, terwyl ‘n waarde naby of gelyk
aan 1 dui op ‘n wydaangepaste kultivar met
‘n regressielyn ewewydig aan die gemid-
delde lyn.
Opbrengsstabiliteit word deur die D
2
-waarde
aangedui. Hoe meer die D
2
-waarde neig na
nul, hoe meer stabiel en voorspelbaar is die
kultivar in terme van opbrengs. Hoe groter
die D
2
-waarde is, hoe meer sal opbrengs
tussen seisoene wissel.
In die oessekerheidstabelle in die
Mielie
-inligtingsgids
(MIG), wat jaarliks deur die
LNR-Instituut vir Graangewasse (LNR-IGG)
saamgestel is, word die volgende inlig-
ting verskaf:
Eerstens word die oessekerheids-
waardes by verskillende poten-
siaaltoestande aangetoon.
Tweedens volg die gemiddelde op-
brengs van die kultivar vir die stel
proewe wat gebruik is.
Dan volg die helling wat die opbrengs-
geneigdheid aandui.
Laastens volg die opbrengsstabiliteit
wat deur die D
2
-waarde aangedui word.
Indien die inligting in
Tabel 1
as voorbeeld
geneem word, dan is kultivar A die kultivar
met die hoogste gemiddelde opbrengs oor
al die proewe heen. As jou plaas 6 t/ha-
potensiaal het, sal dit wys wees om kultivar
A te kies. Maar as jou plaas ‘n 3 ton-poten-
siaal het, sal kultivar D dalk ‘n beter keuse
wees om aan te plant.
Keuse van kultivars
Die prosedure wat gevolg word vir die keuse
van kultivars, is kortliks soos volg:
Eerstens moet vasgestel word vir watter
opbrengspotensiaal aanbevelings ge-
maak word. Die produsent moet hom-
self vergewis van die potensiaal wat ter
sprake is.
Die tweede stap is om die oesseker-
heidstabel by die vasgestelde poten-
siaal te raadpleeg. Selekteer by die
gekose potensiaal daardie kultivars met
die hoogste oessekerheidswaardes.
Die kultivars met die hoogste waardes
behoort vir jou die beste kans op ‘n sta-
biele, suksesvolle opbrengs te verseker.
Indien verdere verfyning in die keuse
nodig is, kan die opbrengsgeneigdheid
en -stabiliteit gebruik word. Dieselfde
PIETMAN BOTHA,
SA Graan/Grain
medewerker,
SAKKIE KOSTER,
Pioneer en
NICO BARNARD,
Pannar
KULTIVAR
3 TON
4 TON
5 TON
6 TON
GEMIDDELD HELLING
D
2
A
3,12
4,22
5,31
6,41
5,45
1,10
0,371
B
3,05
4,13
5,20
6,28
5,34
1,08
0,322
C
3,05
4,09
5,12
6,15
5,25
1,03
0,335
D
3,26
4,15
5,04
5,93
5,12
0,89
0,344
E
2,96
3,99
5,01
6,04
5,14
1,03
0,306
F
2,62
3,69
4,79
5,83
4,90
1,07
0,538
TABEL 1: OPBRENGSPOTENSIAAL VAN MIELIEKULTIVARS.