65 / 108
63
July 2017
gronddeeltjies daarin. Die water van die bewaringslandbougrond
bly relatief skoon, wat ‘n aanduiding is dat die gronddeeltjies
aan mekaar gebind bly en dus ‘n verbetering in die stabiliteit van
aggregate toon. Selfs met leemsandgrond onder bewaringsland-
bou bly die water skoon al verbrokkel die kluit heeltemal.
Foto 3
toon hoe ‘n kluit van ‘n bewerkte sandleemgrond blus en
baie gronddeeltjies in die water gesuspendeer word, teenoor ‘n
kluit van dieselfde grond onder bewaringslandbou wat grootliks
ongeskonde bly. Die water by die bewaringslandboukluit wat
byna volledig skoon bly, is opvallend.
Waterinfiltrasie
Die waterinfiltrasietempo van grond is ook ‘n aanduiding van ag-
gregaatstabiliteit. Bewerkte en onbewerkte grond se infiltrasie-
tempo’s kan maklik gemeet word deur ‘n metaal- of plastiese
ring van sowat 150 mm in deursnee en 100 mm hoog, 10 mm tot
15 mm diep in die grond in te druk. Die ring word dan met ‘n stukkie
plastiek bedek en ‘n bekende hoeveelheid water (byvoorbeeld
500 ml) word op die plastiek in die ring gegooi. Die plastiek word
dan uitgetrek en die tyd wat die water neem om die grond te infil-
treer word geneem.
Om te voorkom dat water nie onderdeur die ring na buite vloei nie,
moet die ring diep genoeg in die grond wees. Die infiltrasietempo
van bewerkte grond behoort bepaal te word nadat ‘n infiltrasie-
kors reeds deur ‘n reënbui gevorm is. Die metodiek word in
Foto 4a
tot
Foto 4c
gedemonstreer.
Infiltrasietempo’s van sandleemgrond wat onder bewaringsland-
bou in die Noordwes Provinsie gemeet is, is tot vier keer hoër as
die infiltrasietempo van bewerkte grond. Die verhoogde infiltrasie-
tempo en grondwaterhouvermoë het uiters belangrike gevolge
weens die verbeterde aggregaatvorming en -stabiliteit: Eerstens
dat mielie-opbrengste in jare van droogte tot soveel soos 4 t/ha
hoër is as mielies wat op bewerkte grond geproduseer word. Verder
is die afloop en gepaardgaande gronderosie ooglopend minder
– wat ‘n opmerklike bewys is dat die volhoubaarheid van graan-
produksie deur middel van bewaringsboerdery bevorder, indien nie
verseker nie, word.
1: Grondaggregate vorm om die wortels
van baie plante.
2: Bewerkte grond se kluit, links, blus in
water terwyl die bewaringslandbougrond
se kluit nie blus nie weens die vorming van
aggregate.
3: ‘n Kluit van bewerkte grond (links) blus
sodra dit in water geplaas word, terwyl ‘n
kluit van dieselfde sandleemgrond waarvan
die aggregaatvorming onder bewaringsland-
bou herstel het, tot ‘n beperkte mate blus en
die water helder bly. Die verskil in erosie-
kwesbaarheid is ooglopend.
4a tot 4c: ‘n Metaalring word in die grond
gedruk, met ‘n stuk plastiek bedek en ‘n
bepaalde hoeveelheid water daarop uit-
gegooi. Die plastiek word uitgetrek en die
tyd geneem vir die water om te infiltreer.
Die infiltrasietempo van grond onder
bewaringslandbou kan heelwat hoër
wees as dié van bewerkte grond weens
aggregaatvorming.
1
2
4a
4b
4c
3