59 / 84
Tik tok...
H
ierdie jaar het verseker sy unieke uitdagings gehad. Die
droogte het teweeggebring dat die meeste produsente
se oeste aansienlik laer is as hul vyf jaar langtermyn-
gemiddelde opbrengs. Kostedruk is aan die orde van die
dag. Dit alles is ‘n wekroep vir produsente om op langtermyndoel-
witte van volhoubaarheid te fokus. Die basiese beginsels van
akkerbou bly egter van krag. Kalk bly ‘n integrale deel van ‘n vol-
houbare gewasproduksieprogram. Met die artikel fokus ons op die
basiese beginsels.
Wat is die hoofredes waarom kalk
toegedien word?
Verhoog kunsmiseffektiwiteit (meer beskikbare voedingstowwe
vir die plant).
Vul die sekondêre makro-elemente kalsium en/of magnesium
aan.
Verlaag vry waterstof [H
+
]-konsentrasie (versuring) en in uiterse
gevalle aluminiumtokisiteit.
Verbeter fisiese grondtoestande.
Soos jy kan sien is kalk ‘n belangrike skakel in volhoubare gewas-
produksie. In moeilike jare moet daar juis oordeelkundig te werk
gegaan word om hierdie kritiese elementkoste effektief te bestuur.
Dit is ‘n bewese feit dat produsente wat fokus op en bly by ‘n goeie
kalkprogram, oor die lang termyn hul grond as bate beskerm. In
goeie jare word die rendement gelewer om ‘n bogemiddelde oes te
verseker.
Kalkreaksie
Hier is ‘n paar belangrike punte wat ‘n groot verskil maak in kalk se
reaksie:
Gebruik jou landboukundige die nuutste
geakkrediteerde laboratoriumresultate van
bronne?
Dit is skokkend om te sien hoe hierdie aspek die afgelope jare deur
die kalkbedryf afgeskeep is. Die gesoute landboukundiges werk
met die nuutste analises wat die integriteit van hul aanbevelings
verhoog. By SA Kalk en Gips kan jy enige tyd die nuutste analises
aanvra. Kwaliteitskontrole is vir ons ononderhandelbaar.
Kry jy kwotasies van eksterne
vervoermaatskappye?
Jy het dalk jou eie vragmotors of vriende se vragmotors gebruik
om kalk by die naaste myn te gaan haal. Maak seker van jou opsies.
Die Suid-Afrikaanse vervoerekonomie het die afgelope paar jaar
dramaties verander. Daar is baie meer spesialislosmaatvragmotors
beskikbaar waar kontrakteurs unieke kontrakte het. Daar is niks wat
‘n vervoertarief verlaag soos goeie terugvragte op vervoerbene
nie. Die beste tariewe word soms 24 uur voor lewering beding. Die
persepsie is male sonder tal in die afgelope seisoen bewys dat ‘n
naby-bron nie noodwendig die beste gelewerde prys bied nie.
Die tydfaktor (omdraaityd en staantyd) speel ‘n baie groter rol in
tariewe naby aan bronne as afstand gery. By ‘n afstand van meer as
ongeveer > 150 km van die bron af, speel die fisiese km in die tarief
‘n baie groter rol. Praat met SA Kalk en Gips, wat veral spesialiseer
in die grootmaat skuif van kalk landwyd, aangesien die maatskappy
die enigste nasionale speler in die kalkbedyf is.
Gebruik jy die kalkkwaliteit in die som om
te bepaal watter kalkbron vir jou die beste
waarde bied?
Daar is verskeie maniere om kalkbronne te evalueer. Die eenvoudig-
ste manier is om die effektiewe relatiewe koste (ERK) (Murphy
en Folett, 1978) te gebruik. Dit is waar die produkprys (genoeg
voorraad), vervoerprys, KKE (suur) metode en deeltjiegrootte in ‘n
som gebruik word om te bepaal wat die goedkoopste gelewerde
bron vir die aanbeveling (R/ton) is. In die som word die persentasie
deeltjies kleiner as 250 mikron (0,25 mm) baie meer bevoordeel
aangesien dit die reaktiwiteit aandui. Party landboukundiges ver-
fyn die som verder deur die KKE (hars)-metode te gebruik. Die
Harswaardemetode (Fölscher en Bornman, 1985) neem reeds die
deeltjiegrootte in ag. Dit is egter ‘n moeilike metode en daar is tans
net een laboratorium wat die harswaarde op gereelde basis bepaal.
Alle aanduidings is dat landboukalk afkomstig van sagte, amorfe
en hoë poreuse bronne, baie vinniger reageer as landboukalk af-
komstig van harde kristallyne en minder poreuse bronne. Hierdie
effek is egter weglaatbaar by kalksoorte waarvan die fynheid < 250
mikron is. (FertaSA,
Bemestingshandleiding
)
Let wel: Hierdie som moet voor die samestelling van presisieboer-
deryaanbevelingskaarte en gewone aanbevelings gedoen word.
Daar is niks so frustrerend soos wanneer aanbevelingskaarte ge-
maak is en die produk wat aanbeveel word, kan nie gelewer kan
word nie. Doen dus jou huiswerk betyds. In
Tabel 1
is ‘n voorbeeld
waarin Bothaville-area as basis dien. Dit illustreer watter verskil
bogemelde punte kan maak op die gelewerde prys van verskillende
bronne. Dit is nou tyd om die regte besluite te neem. Maak seker dat
kalk deel vorm van jou produksieproses. Kontak ons gerus dat ons,
saam met jou agent en landboukundige, jou kan help om die regte
besluit op die regte tyd te neem.
57
April 2016
OP PLAASVLAK
Bemesting
BEN KROG,
bemarkingsbestuurder: SA Kalk en Gips
PRODUK
KM NA
BESTEMMING
BEREKENDE
VERVOERPRYS
HEERSENDE
VERVOERPRYS
PRODUKPRYS
KKE SUUR
DEELTJIEGROOTTE
AANGEPASTE
KKE VOLGENS
DEELTJIEGROOTTE
EFFEKTIEWE
RELATIEWE
KOSTE PER KKE
(AANGEPAS)
GOEDKOOPSTE
RANGORDE
% FYNER AS
250 MIKRON
(100%)
% GROWWER
AS 250 MI-
KRON (50%)
Dolomiet
A Olifantsfontein Dolomiet
265 R234 210 250 84
59% 41% 67
R6,89
4
A Ottoshoop Dolomiet
244 R215 190 155 96
94% 6% 93
R3,70
1
B Meyerton Dolomiet
191 R197 180 260 92
92% 8% 88
R4,98
3
B Mooiplaas Dolomiet
273 R241 220 185 93
89% 11% 88
R4,61
2
Kalsiet
A Olifantsfontein Kalsiet
265 R234 210 325 86
52% 48% 65
R8,19
5
A Panfontein Kalsiet
183 R188 170 155 55
92% 8% 53
R6,16
3
A Prolime Kalsiet
228 R201 180 185 89
60% 40% 71
R5,13
1
B Northam Kalsiet
338 R298 280 128 78
64% 36% 64
R6,38
4
B Ulco Kalsiet
340 R300 280 200 98
72% 28% 84
R5,70
2
TABEL 1: DIE VERSKIL OP DIE GELEWERDE PRYS VAN VERSKILLENDE BRONNE (BOTHAVILLE AS BASIS).
Produk-inligting