56 / 84
April 2016
54
Natuurlike komponent uit wilde
plante het toepassing in die landbou
G
ewasprodusente en navorsers is op die uitkyk vir alter-
natiewe molekules wat die potensiaal het om gewas-
produksie te bevorder (Marr
et al
., 1997). Dit plaas die klem
op die behoefte om in die natuur te soek vir moontlike
antwoorde wat aanleiding kan gee tot die ontwikkeling van natuur-
like produkte.
Dit is interressant dat daar meer as 250 000 hoër plantspesies op
aarde geïdentifiseer is (Cowan, 1999) wat ‘n verskeidenheid natuur-
like bio-aktiewe chemiese komponente, ook bekend as sekondêre
metaboliete, bevat wat ‘n rol speel in die groei en produktiwiteit
van wilde plante, maar ook hulle weerstandsmeganismes teen bio-
tiese (siektes) en abiotiese (omgewing) stremmingsfaktore aktiveer.
Dit is belangrik om in gedagte te hou dat hierdie komponente nog
nie naastenby almal behoorlik nagevors is ten opsigte van hul
potensiaal om in die landbou kommersieel toegepas te kan word
as natuurlike produkte ten einde gewasproduksiestelsels te ver-
beter nie. Die feit dat dit oor die algemeen aanvaar word dat
natuurlike plantkomponente omgewingsvriendelik is en minder
risiko inhou vir mens en dier as hulle sintetiese analoë, beklem-
toon die noodsaaklikheid vir navorsers, landboupraktisyns en ge-
wasprodusente om besondere aandag aan hierdie aspek te gee
(Deer, 1999 en Johnson, 2001).
Een van hierdie komponente is brassinosteroïede, wat relatief
onlangs status as die mees effektiewe bio-stimulerende natuurlike
komponent met saailingvitaliteits-, weerstands- en oesopbrengs-
verhogingspotensiaal van alle bekende natuurlike plantkomponente
verwerf het (Mandava, 1979; 1988).
Brassinosteroïede is oorspronklik drie dekades gelede uit die
stuifmeel van die raap (
Brassica napus
L.) geëkstraheer (Adam en
Marquard, 1986; Adam en Schneider, 1999). ‘n Relatief onlangse
verslag van Zullo en Adam (2002) het egter die toepassingspoten-
siaal van brassinosteroïede in die landbou bevestig.
Hierdie bevestiging was die resultaat van data wat oor ‘n tydperk
van meer as 30 jaar versamel is. Statisties betekenisvolle data in
terme van oesopbrengsverhogings in boontjies en slaai (Meudt
et al.
, 1983), tamaties (Mori
et al.
, 1986), rys (Lim, 1987), mielies
(Lim en Han, 1988) en koring (Takematsu
et al.
, 1988) is gepubliseer
deur onafhanklike navorsers.
Intussen kan vele meer resente voorbeelde van die gebruik van
brassinosteroïede ten opsigte van oesopbrengsverhoging in ge-
wasse in die literatuur verkry word (Kamuro en Takatsuto, 1999;
Khripach
et al.
, 1999; Khripach
et al.
, 2000).
Bo en behalwe die oesopbrengsverhogingseffek van brassinoste-
roïede op ‘n verskeidenheid gewasse is die plantgroei-effek (Rao
et al.
, 2002), en in die besonder saailingwortelgroei (Müssig
et al.
,
2003), beskerming teen onkruiddoderbeskadiging (byvoorbeeld
aangerig deur 2,4-D en butachlor; Choi
et al.
, 1990) asook die
verhoging van weerstand teen kouebeskadiging (Kamuro en
Takatsuto, 1999) gepubliseer.
‘n Verslag oor natuurlike brassinosteroïed-bevattende plantekstrak-
te uit Europese plante met interessante toepassingspotensiaal in
die landbou is 15 jaar gelede reeds gepubliseer (Roth
et al.
, 2000).
In 2010, na twaalf jaar se intensiewe kontraknavorsing onder
laboratorium-, glashuis- en veldtoestande aan die Universiteit van
die Vrystaat onder Suid-Afrikaanse toestande, is ‘n produk ontwik-
kel wat in Duitsland as ‘n plantversterkingsmiddel geregistreer is
onder die handelsnaam ComCat
®
.
Die produk is intussen internasionaal gekommersialiseer deur ‘n
Duitse maatskappy, Agraforum GmBH. Blaartoedienings van die
produk onder laboratorium- en glashuistoestande het konsekwent
getoon dat wortelontwikkeling in saailinge van alle toetsgewasse,
hetsy groente of rygewasse, asook die induksie van weerstand
in gewasse teen sekere abiotiese stremmingsfaktore aansienlik
bevorder is.
OP PLAASVLAK
Plantontwikkeling / Oesopbrengsverhogingspotensiaal
Gewasproduksie
SEEF PRETORIUS,
Departement Grond, Gewas en Klimaatwetenskappe,
Universiteit van die Vrystaat en
RIAAN BUITENDAG,
Agraforum SA
Verhoging in brassinosteroïedkonsentrasie
1: Die foto illustreer die belangrikheid van brassinosteroïede ten opsigte van plantontwikkeling. ‘n Tekort aan brassinosteroïede het
saailingontwikkeling van ‘n komkommerplant (regs) vertraag teenoor waar brassinosteroïede toegedien is teen ‘n optimum konsen-
trasie (links).
Foto: Poppenberger, 2014
2: Tweede internode boontjiebio-toets vir brassinosteroïede om saailingontwikkeling teen toenemende brassinosteroïedkonsentra-
sies te illustreer.
Foto: Ördög en Molnár, 2011
1
2