17 / 52
Sojaboondifferensiaal
nie geïmplementeer nie
D
ie differensiaal is ’n uitdaging
wat al vir verskeie jare op die
tafel is en wat al in verskeie ver-
gaderings tot warm gesprekke
gelei het. By dié jaar se Graan SA Kongres
is die liggingsdifferensiaal weer in diepte
bespreek en is spesifieke mandate vanaf
elke gewaswegbreekgroep ontvang.
Binne die sojaboonbedryf was die mandaat
dat die
status quo
behoue moet bly en dat
daar geen differensiaal moet wees nie.
Graan SA het met nuwe inligting opnuut
gesprekke binne die JSE se Advieskomitee
oor die differensiaal op gewasse soos
mielies, koring en sonneblom begin. Die
vordering was stadig in dié geval en die
verskille het tot gevolg gehad dat die JSE
weer ’n onafhanklike persoon gaan aanstel
om te evalueer of die huidige stelsel
effektief is of nie. Graan SA en ander be-
dryfsrolspelers was wel van mening dat dit
nie die geval is nie.
Van die aspekte wat verband hou met die
geloofwaardigheid van die differensiaal
is die berekening vir silo’s wat nader aan
Randfontein is, maar wat ’n hoër differen-
siaal-aftrekking het as silo’s wat verder is,
terwyl beide dié silo’s se differensiale slegs
op padvervoer bereken word.
Die ander groot vraag is of Randfontein
steeds die mees relevante verwysingspunt
vir die basis van die berekening van die
differensiaal is, gegewe die verande
-
ringe wat sedert die deregulering van die
bemarkingsrade in die markkonsentrasie
plaasgevind het.
In die JSE Advieskomitee was ’n versoek
vanaf ander bedryfsrolspelers om ’n dif-
ferensiaal op sojabone in te stel. Slegs
Graan SA het die versoek teengestaan en
daar is besluit om ’n werkswinkel, onder
leiding van die JSE, te hou waaraan die
breër bedryf kon deelneem en die instel-
ling van ’n liggingsdifferensiaal op sojabone
kon debatteer.
’n Uitnodiging is deur middel van ’n mark-
berig aan alle rolspelers binne die mark
uitgestuur. Die werkswinkel is gehou en tot
die verbasing van vele het markrolspelers
nie regtig ’n liggingsdifferensiaal onder-
steun nie.
Graan SA het ’n voorlegging wat sekere
van die argumente buite die werkswinkel
beantwoord het, aangebied. Die gevolg-
trekking van die werkswinkel was dat die
mark nie ’n sojaboonliggingsdifferensiaal
wil hê nie.
Argumente
Die argumente was soos volg:
Dat daar weens die
liggingsdifferensiaal wat
nie in plek is nie ’n oorskot
sojabone in die land is
Graan SA het dit besonder duidelik gemaak
dat die vrye mark verantwoordelik is
om voorrade deur middel van pryse en
bekostigbaarheid te skuif. Die huidige
uitdaging in die mark is nie weens die feit
dat daar nie ’n differensiaal is nie, maar
meer weens ’n hindernis binne die vraag-
en-aanbodstelsel.
15
December 2018
OP PLAASVLAK
Liggingsdifferensiaal
Berekenings / Sojabone / Herlewering
DR DIRK STRYDOM,
bestuurder: Graanekonomie en Bemarking, Graan SA
Grafiek 1: Jaarlikse sojaboonoliekoek plaaslik verwerk, ingevoer en totale
hoeveelheid sojaboonoliekoek verbruik.
Bron: SAGIS, SAID en Graan SA
“
“
Die ander groot vraag is of
Randfontein steeds die mees
relevante verwysingspunt vir
die basis van die berekening
van die differensiaal is,
gegewe die veranderinge
wat in die markkonsentrasie
plaasgevind het.