85 / 108
Die
Aspoestertjie-
gewas...
G
edurende April vanjaar het Suid-Afrika die Internasionale
Sorghumkonferensie met die tema "Sorghum in the
21st century – feed, food and fuel in a rapidly changing
world" in Kaapstad gehuisves. Die konferensie is deur
meer as 400 afgevaardigdes van regoor die wêreld, waarvan die
meeste navorsers is, bygewoon. Die konferensie is ook deur sowat
80 Suid-Afrikaanse afgevaardigdes bygewoon.
Aspoestertjie-gewas
Sorghum word algemeen as die Aspoestertjie-gewas beskou
en ‘n byeenkoms van dié kaliber, met ‘n samekoms van sorg
humwetenskaplikes – ‘n eerste in meer as 30-jaar – bevestig net weer
eens dat sorghum nie na waarde geskat word nie.
Graansorghum het goeie voedingseienskappe, is betreklik bestand
teen droogtetoestande, het ‘n aantal gesondheidsbevorde
rende komponente, wat onder andere anti-oksidante en
anti-inflammatoriese voordele inhou, maar word tog as die
Aspoestertjie van gewasse beskou.
Internasionaal versus plaaslik
In terme van produksie is sorghum die wêreld se vyfde belangrikste
graan – naas koring, mielies, rys en gars. Sorghum is ‘n stapelvoed
sel vir miljoene mense, bied biobrandstofgeleenthede, dien as
veevoer en kan verder vir die ontwikkeling van voedselprodukte
aangewend word.
Op internasionale vlak is die sorghumbedryf in die afgelope dekade
deur groot veranderinge beïnvloed: Die sorghumgenoom is gekar
teer, hoë deursetfenotipering het as ‘n prioriteitsnavorsingsaspek
na vore gekom en die vraag na sorghum as ‘n voedings-, energie-
bron en menslike voedsel het ontstaan.
Heelwat van hierdie ontwikkeling is aangespoor en gedryf deur
nuwe belangstelling in alternatiewe voedsel- en energiebronne,
asook die voortgesette noodsaaklikheid van kalorie-innames vir die
wêreld se armes.
In teenstelling met dié internasionale verwikkelinge, het Suid-
Afrika se sorghumbedryf met plaaslike verbruik sowel as produksie
wat konstant daal ‘n laagtepunt bereik. Plaaslik is daar geen erkende
teelprogram vir die sorghumbedryf wat tot kultivarontwikkeling
bydra nie. Suid-Afrika se navorsingstegnologie-agterstand is tydens
die konferensie beklemtoon. Dié land is ligjare agter lande soos
Australië in terme van sorghumnavorsing.
Kernvoordele van sorghum
Tydens die konferensie het die onderstaande kernpunte uit-
gestaan:
Sorghum is ‘n unieke graangewas omdat dit hoë vlakke van
fenoliese fitochemikalieë, wat gesondheidsbevorderende
eienskappe besit, bevat. Hierdie fitochemikalieë kan sor
ghumverbruikers teen die aanslag van nie-oordraagbare siektes
(naamlik vetsug, tipe 2-diabetes, kardiovaskulêre siekte en
sekere kankers) – wat ernstige negatiewe gevolge vir jou
gesondheid inhou – beskerm.
Sorghum is ewe ryk aan die belangrike voedingstowwe, stysel,
proteïen, lipiede, dieetvesel, vitamiene B en minerale, vergeleke
met ander graanprodukte soos mielies en rys.
Sorghum is ‘n natuurlike glutenvrye produk en is nie geneties-
gemodifiseer nie.
Omdat sorghum in Afrika ontstaan het, is dit besonder
goed vir verbouing onder uitdagende omgewingstoestande
(hoë temperature en lae reënval) aangepas en dit duld selfs
droogtetoestande. Aangesien Suid-Afrika reeds die negatiewe
impak van uitdagende klimaatstoestande op landbou ervaar,
moet sorghumproduksie en voedselverbruik in Suid-Afrika
bevorder word om nasionale en huishoudelike voedselseker-
heid te ondersteun.
Samewerking
Dié internasionale konferensie en gesprekvoering tussen kundiges
het ‘n algehele ommeswaai in teenwoordiges se denkpatrone te
weeggebring. Plaaslike sorghumrolspelers het met opwinding
besef watter moontlikhede sorghum die land kan bied.
Met Suid-Afrika se ekstreme klimaatskommelinge en die ver
wagtinge dat warmer en droër toestande ‘n realiteit sal word, kan
die sleutelrol van sorghum in voedselsekerheid nie langer misgekyk
word nie. Sorghum is een van Afrika se oudste, inheemse, maar tog
mees onderbenutte gewasse wat plaaslike rolspelers sal moet laat
hande vat ten einde die geleenthede wat sorghum ons land bied,
te ondersoek
.
S
o
r
g
h
u
m
Kollig
Petru Fourie,
navorsingskoördineerder en produksiekoste-analis, Graan SA
83
August 2018
1: Ebert du Plessis (produsent van Standerton), Willem Groothof (Graan SA-hoofbestuurslid vir Streek 13, Settlers)
en Petru Fourie tydens die Internasionale Sorghumkonferensie.
2: Afgevaardigdes van Graan SA, die Sorghumtrust, DST, SAGL, Agbiz Grain, GFADA, Universiteit van die Vrystaat, K2 Agri,
Pannar en verwerkers wat by die konferensie teenwoordig was.
3: Trustees van die Sorghumtrust: Willem Groothof, Anton Nebe (voorsitter), Ramoso Pholo, Leon du Plessis en Happy Mohane.
1
3
2