91 / 108
Reëngebruiksdoeltreffendheid
In
Grafiek 3
op bladsy 87 word die jaarlikse
gemiddeld aangedui. Dieselfde patrone
kom na vore waar reënwater nie doeltref
fend gebruik word en dan oorgedra word in
seisoene met hoë reënval nie. Dit verbeter
dus die reëngebruiksdoeltreffendheid van
die volgende seisoen indien dit ‘n droë
seisoen is soos 2011/2012. Die grafiek dui
aan dat baie reënwater oor die lang termyn
nie doeltreffend gebruik word nie; dit word
verloor deur afloop, verdamping of diep
dreinering.
Grafiek 4
op bladsy 87 toon die persenta-
sie afwyking vanaf die gemiddeld vir die
streek vir beide reënval en opbrengste. Uit
Grafiek 4 kan ons aflei dat dit oor hierdie
tydperk uiters wisselvallig was, maar dat
daar wel jare was waar bogemiddelde
opbrengste met ondergemiddelde reënval
geproduseer is– wat weer eens aandui dat
reënwater van ‘n nat na ‘n droë seisoen
oorgedra is.
Schweizer-Reneke
Die Schweizer-Reneke-area se gemiddelde
reënval oor die tydperk (vanaf die
2006/2007-seisoen) is 403 mm per ka
lenderjaar. Die effektiewe reënval, na die
aanpassing, is ongeveer 446 mm/seisoen.
Volgens die NOK se syfers is die gemiddel
de opbrengs vir die streek ongeveer
4,31 t/ha (4 310 kg/ha). Dit beteken dat
die reëngebruiksdoeltreffendheid vir die
streek ongeveer 10,4 kg graan/mm reën
is, wat hoër is as die ander streke en dui
op meer doeltreffende produksiestelsels.
Dit is egter steeds baie laer as die reën
gebruiksdoeltreffendheid van 15 kg/mm
- 20 kg/mm reën wat ook dui op baie
ruimte vir die verbetering in die doeltref-
fendheid van die produksiestelsels. Die
jaarlikse syfers vir die Schweizer-Reneke-
area word in
Grafiek 5
getoon.
Grafiek 6
wys die gemiddelde persenta
sie afwyking vanaf die gemiddeld vir
beide reënval en opbrengste vir die
streek. Dit is hieruit ook duidelik dat die
opbrengste uiters wisselvallig was – ge-
gewe die reënval vir die seisoen.
Daar is boonop in sommige jare met
ondergemiddelde reënval bogemiddelde
opbrengste gelewer en andersom – wat
dui op ‘n mate van (onbenutte) grondwa
teroordraging vanaf nat na droë seisoene.
Dit kan ook verder toegeskryf word aan
die periode wanneer die reën deur die
loop van die seisoen voorkom – wat ‘n
noemenswaardige rol in die opbrengs vir
die seisoen speel.
Hou in gedagte
Alhoewel effektiewe reënval gedurende
die seisoen ‘n uiters belangrike rol in die
Op plaasvlak
Bestuurspraktyke
89
August 2018
Grafiek 5: Reënval en kg graan/mm reën/seisoen in die Schweizer-Reneke-area.
Bron: LNR-GKW en NOK
Grafiek 6: Persentasie afwyking vanaf gemiddeld vir reënval en opbrengs per seisoen:
Schweizer-Reneke-area.
Bron: LNR-GKW en NOK
produksie van die seisoen speel, is daar
ook ander faktore of praktyke wat produksie
en opbrengs kan beïnvloed. Aangesien
genoegsame water ‘n besonder belangrike
aspek en in die Noordwes Provinsie ‘n
beperkende hulpbron is, is dit noodsaaklik
dat dit optimaal benut moet word.
Soos in die artikel aangedui, is ‘n prak
tiese norm of mikpunt vir reëngebruiks
doeltreffendheid in mielieproduksie deur
verskeie internasionale studies vasgestel
op tussen 15 kg graan/mm water tot 20 kg
graan/mm water vir ‘n seisoen.
Dit is belangrik dat produsente sal vasstel
hoe hulle plase met die algemene norm
of potensiaal vergelyk, om sodoende die
verbouing daarvan te verbeter en meer
doeltreffend te maak. Die verspreiding
van reën deur die loop van die produksie-
seisoen speel ook ‘n uiters belangrike
rol in opbrengs, terwyl die grond se
waterhouvermoë, infiltrasievermoë, ver
damping asook dreineringsvermoë ‘n
groot invloed kan hê in die doeltreffende
gebruik en benutting van reënwater – en
uiteindelik optimale graanproduksie.
Ten slotte
Die inligting wat in die artikel gebruik
word, weerspieël gemiddeldes van ‘n
omgewing en verteenwoordig nie pre
siese gevalle nie. Dit is egter steeds ‘n
bruikbare aanduiding van hoe ‘n streek
se reëngebruiksdoeltreffendheid min of
meer daar uitsien. Dit is ook noodsaaklik
dat produsente hul eie plase teen dié ge
middeldes sal meet om vas te stel hoe hul
plase daarmee vergelyk.
Dit is nie net noodsaaklik om hulself
teen dié gemiddeldes te meet nie, maar
die tendense moet ook bereken word
om vas te stel of daar ‘n verbetering in
reëngebruiksdoeltreffendheid is. In die
volgende gedeeltes van die reeks sal daar
op ander gedeeltes van die land gefokus
word.