49 / 84
van die seisoen nader aan die uitvoerpari-
teit behoort te verhandel, ontstaan daar
heelwat vrae onder produsente oor die be-
marking van graan.
Produsente is onseker oor die verskillende
alternatiewe wat beskikbaar is en wat oor-
weeg moet word. In die res van die artikel
sal daar ‘n paar basiese strategieë bespreek
word, asook die faktore wat in ag geneem
moet word wanneer produsente hierdie
besluite moet neem.
Koop ‘n Safex-verkoopopsie
(
put-opsie
)
Die koop van ‘n verkoop (
put
)-opsie is een
van die mees basiese strategieë wat pro-
dusente kan oorweeg. Dit bied ook aan
hulle ‘n beperkte risiko, terwyl dit hul steeds
die geleentheid bied om ‘n beter prys te re-
aliseer sou daar moontlik ondersteuning in
die mark kom en die mark tydens strooptyd
sterker verhandel.
Met hierdie strategie sal die produsent ‘n
premie op die koop van die opsie betaal
en daarom sal sy risiko beperk wees tot
die premie wat van die netto prys afgetrek
sal word.
Die Safex-geelmielieprys vir lewering in
Julie 2018 verhandel tans teen ongeveer
R2 100/ton en die produsent sal ‘n
put
-op-
sie teen ‘n prys van R2 100/ton koop. Hier-
die opsie sal die produsent tans ongeveer
R100/ton kos en deur van hierdie stra-
tegie gebruik te maak, sal hy ‘n minimum
Safex-prys van R2 000/ton vir die seisoen
vasmaak.
Indien die markprys deur die loop van die
seisoen toeneem, sal die produsent daar-
by kan baat vind en die mielies teen ‘n
hoër prys in die mark verkoop, met slegs
die R100/ton-premie wat afgetrek word.
Grafiek 1
is ‘n grafiese voorstelling van die
Safex-prys wanneer ‘n verkoop (
put
)-opsie
gekoop word.
Uit Grafiek 1 is dit duidelik dat die opsie vir
die produsent ‘n minimumprys vasmaak.
Hy kan dan steeds voordeel uit ‘n stygende
mark trek – sou die pryse so reageer. Dit is
egter noodsaaklik dat hy die fundamentele
inligting in gedagte moet hou wanneer be-
markingsbesluite geneem word.
Die opwaartse potensiaal en die afwaartse
risiko moet altyd saam met die koste van
die strategie in ag geneem word. Die be-
rekeninge in die strategie sluit slegs die
opsiepryse in en nie ander kostes soos be-
markingskoste gehef deur die handelaars,
of rentekoste, nie.
Produsent teken ‘n
vastepryskontrak
Die vastepryskontrak is ook ‘n betreklik
basiese verskansingsalternatief, wat alge-
meen deur produsente gebruik word. Met
hierdie strategie sal die produsent gewoon
‘n voorseisoenkontrak met die koper van
die graan, teen ‘n spesifieke prys, teken.
Hierdie kontrak is gewoonlik die goedkoop-
ste alternatief en die koste daaraan ver-
bonde is minimaal in vergelyking met van
die ander kontrakte. Vastepryskontrakte
kan veral oorweeg word in situasies waar
die graanpryse reeds laag is, aangesien daar
nie beduidende addisionele kostes daaraan
verbonde is – wat verdere aftrekkings van
die produsenteprys na vore sal bring – nie.
Die een ding wat produsente in gedagte
moet hou wanneer hulle hierdie kontrakte
sluit, is dat hulle verplig sal wees om die
gekontrakteerde tonnemaat aan die koper
te lewer. Indien die produsent nie die tonne-
maat kan lewer nie, sal hy in meeste gevalle
‘n boete en marges betaal indien die mark
op daardie tydstip van lewering nie in sy
guns is wat betref die posisie wat in die
mark ingeneem is nie.
Minimum/maksimum
kontrak
Wanneer die produsent die minimum/mak-
simumpryskontrak gebruik, sal hy daar-
deur ‘n minimumprys waarteen hy sy graan
tydens strooptyd sal verkoop vasstel, terwyl
daar steeds tot ‘n mate spasie is om deur
die loop van die seisoen voordeel uit ‘n
positiewe prysbeweging te trek.
Om hierdie strategie te volg, sal die pro-
dusent ‘n
put
-opsie koop, met ‘n trefprys
gelykstaande aan die huidige Julie 2018-
termynprys. Dit staan bekend as ‘n by-die-
geld-opsie. Hy sal dan ook terselfdertyd ‘n
call
-opsie met ‘n hoër trefprys as die hui-
dige Julie 2018-termynprys verkoop – wat
bekend staan as ‘n uit-die-geld-
call
-opsie.
Die inkomste verkry uit die verkoop van die
call
-opsie sal ‘n gedeelte van die premie vir
die koop van die
put
-opsie opmaak. Hierdie
strategie is daarom goedkoper.
Tans verhandel die Julie 2018-geelmielie-
kontrak teen ongeveer R2 100/ton en kos
die koop van ‘n
put
-opsie met ‘n trefprys
van R2 100/ton, ongeveer R100/ton. Die pro-
dusent kan dan egter gaan vasstel teen wat-
ter trefprys hy die
call
-opsie wil verkoop. Dit
sal ‘n impak op die inkomste verkry uit die
verkoop van die
call
-opsie hê.
Gestel die produsent verkoop die
call
-opsie
vir lewering in Julie 2018 teen ‘n trefprys
van R2 300/ton. Dan sal dit vir hom ‘n
inkomste van ongeveer R28/ton beteken.
Die netto effek op die premiekoste sal dan
egter vir hom -R72/ton wees. Hy sal met
ander woorde met die gebruik van hierdie
strategie ‘n minimum Safex-verkoopprys
van R2 028/ton hê en ‘n maksimum Safex-
verkoopprys van R2 228/ton – die prys kan
in ‘n bandwydte van R200/ton beweeg.
Die maksimumkant van die prys sal be-
paal word deur die trefprys waarteen die
produsent die
call
-opsie verkoop, maar
hoe hoër hierdie trefprys is, hoe laer is
die inkomste wat verkry sal word deur die
verkoop van die
call
-opsie en hoe duurder
sal die strategie wees.
Grafiek 2: Grafiese voorstelling van die produsent se Safex-prys wanneer ‘n minimum/maksimum-
strategie by verskillende markprysbewegings gebruik word.
47
April 2018