51 / 84
49
moontlike 462 000 ton se kapasiteit. Tans
is om en by 500 000 ton se kapasiteit vir
beide sonneblom- en sojaboonverwerking
wel onbenut. Die potensiële verwerkings-
kapasiteit van sojabone is dus bo 2 mil-
joen ton.
Dit is ook belangrik dat die lokaliteite van
die verwerkingsaanlegte en die lokaliteit
van die vraag na oliekoek in ag geneem
moet word in die vraag-en-aanbodsituasie
van sojaboonoliekoek. Onderskeidelik 21%
en 8% oliekoek word in die Wes-Kaap en
Oos-Kaap verbruik, wat beteken dat dié
gebiede sterk met ingevoerde oliekoek
kompeteer. Die oneffektiewe vervoerstelsel
veroorsaak dat dit ‘n uitdaging vir
binnelandse oliekoek is om met ingevoerde
oliekoek te kompeteer.
Die bestaande plaaslike vraag na sojabone
word verder verlaag deur een groot vee-
voermaatskappy wat steeds van ingevoerde
sojaboonoliekoek gebruik maak. Die
totale invoere van sojaboonoliekoek het
die afgelope seisoen 590 916 ton beloop,
wat gelykstaande is aan 777 521 ton se
sojabone. Bykomend hiertoe, is die verlies
aan vraag na voer weens die hoeveelheid
hoendervleis wat jaarliks ingevoer word.
Indien die kusgebiede se verbruik afge-
trek word, laat dit die huidige binnelandse
vraag op ongeveer 1,2 miljoen ton
oliekoek, terwyl tans net oor die
1 miljoen ton plaaslike oliekoek verbruik
word. As daardie addisionele invoere van
150 000 ton na sojabone omgeskakel word,
is dit in die orde van 200 000 ton. Neem in
ag dat die kusgebiede steeds oliekoek bly
invoer.
Dit is van kardinale belang dat plaas-
like veevoervervaardigers meer plaas-
lik moet begin aankoop en dat die
vervoerekonomie tussen die binneland
en die kus meer effektief benut moet
word. Sodoende kan die plaaslike vraag
van sojabone ‘n hupstoot kry.
Die afgelope paar seisoene is gesien dat
die groei in produksie in die westelike deel
van die land plaasgevind het en word gevra
of dit nie tyd is om verwerkingskapasiteit
in die weste te vestig om verligting in
voorraadvlakke te bied nie.
As surplusse nie vanaf die weste na die
huidige verwerkingsfasiliteite beweeg nie,
is dit moontlik die oplossing. Dalk is dit
die gepaste plek om die 200 000 ton bin-
nelandse invoeroliekoek te ondervang?
VERBRUIKER
HUIDIGE POTENSIAAL*
HUIDIGE VERBRUIK
Voer oliekoek
1 450 000
880 000
Voer volvet
140 000
140 000
Menslike verbruik
27 000
27 000
Wes- en Oos-Kaap
-420 000
Binnelandse potensiaal
1 197 000
1 047 000
TABEL 1: SOJABOONOLIEKOEKVERBRUIK.
* Potensiaal as veevoerverbruik op kapasiteit is. Dit is tans onder druk weens siektes en probleme en is op
1,2 miljoen ton
Bron: Dr Erhard Briedenhann
Nuwe rekord!
Volgens die Nasionale Oesskattingskomitee se
derde produksieskatting van somergrane sal die
sojaboonproduksie van 1 430 300 ton ‘n nuwe
Suid-Afrikaanse rekord wees, geproduseer op ‘n
rekordoppervlakte-aangeplant van 787 200 ha.
Bron: NOK derde produksieskatting