50 / 84
Mei 2018
48
OP PLAASVLAK
Sojaboonoliekoek / Kwaliteit / Plaaslik
Markte
Sojaboonbedryf:
Is
local
nie lekker nie, of wat?
I
n die plaaslike mark bou voorraadvlak-
ke van sojabone met elke seisoen stadig
op. Die nuwe produksiejaar het stadig
begin, met plantdatums wat bitter laat
was. Die sojaboonaanplanting aan die
oostekant van die land was oorwegend laat,
maar die meeste produsente het daarin
geslaag om hul voorgenome intensies te
plant.
In die weste was dit ‘n redelike uitdaging
om te plant en sommige produsente
moes alternatiewe gewasse aanplant – en
kon derhalwe nie al die beplande hek-
tare plant nie. Volgens die Nasionale Oes-
skattingskomitee (NOK) is die aanplantings
van sojabone 787 200 ha, met ‘n verwagte
oes van 1 394 800 ton.
As ‘n mens die huidige bemarkingseisoen
bestudeer, sou 'n mens verwag dat daar
oordragvoorraad van die vorige gunstige
produksieseisoen sal wees. In die soja-
boonmark is die oordrag, volgens die
nuutste syfers van die Nasionale Landbou-
bemarkingsraad (NLBR) se Vraag en Aanbod
Projeksie Komitee (V&APK), 332 442 ton.
Dié hoë oordragvoorraadsituasie het die
plaaslike Safex-prys van sojabone weg van
die afgeleide sojaboonprys laat beweeg.
Daar is aanvanklik verwag dat die totale
produksie van ongeveer 1,3 miljoen ton
in die vorige produksiejaar verwerk sou
word, maar ‘n beraamde 890 000 ton soja-
boonoliekoek is uiteindelik gepers. Die
vraag is: Hoekom is slegs 890 000 ton se
sojabone vir sojaboonoliekoek verwerk
– en het oliekoekinvoere steeds plaasge-
vind, terwyl die geskatte perskapasiteit vir
sojabone tussen 1,8 miljoen en 2,2 miljoen
ton is?
As die plaaslike oliekoekkwaliteit ontleed
word, reken kenners soos dr Erhard
Briedenhann (HUB, MIDS) dat daar in wese
nie ‘n kwaliteitprobleem met plaaslike
sojaboon- en oliekoek is nie en dat dit be-
ter of gelykstaande aan Argentynse soja-
boonkwaliteit is.
Waar kwaliteit ter sprake is, kan dit in twee
groeperings opgedeel word, waarvan die
eerste die fisiese kwaliteit van oliekoek is,
wat parameters soos proteïen (46% mini-
mum), vet (2% maksimum), vesel (4%
maksimum) en vog (12%), asook deeltjie-
grootte insluit.
Die tweede gedeelte is verwerkings-
kwaliteit, wat die volgende insluit: Pro-
teïendispergeerbaarheidsindeks
(
protein
dispersibility index
– PDI), KOH proteïen-
oplosbaarheid (KOH
protein solubility
z– KOH PS),
trypsin inhibitor activity
(TIA-A)
en
reactive lysine
. Volgens dr Briedenhann
voldoen die plaaslike oliekoek aan dié ver-
eistes en is daar geen rede waarom dit nie
gebruik kan word nie. In Suid-Afrika is die
pluimveebedryf die grootste verbruiker van
oliekoek.
As die verwerkingsmark self bestudeer
word, is die toegewyde sojaboonperskapa-
siteit 1,46 miljoen ton, waarvan slegs
880 000 tans gebruik word. Volvetsojaver-
werkingskapasiteit is ongeveer 160 000 ton,
waarvan 140 000 ton tans gebruik word.
Verwerkingsaanlegte wat beide sojabone
en sonneblom kan pers, bied ‘n verdere
DR DIRK STRYDOM,
bestuurder: Graanekonomie en Bemarking, Graan SA
Grafiek 1: Voorraadvlakke en pryse van sojabone.
Bron: SAGIS, Graan SA