29 / 84
27
May 2018
OP PLAASVLAK
Markte
Waar sal die vraag vandaan kom?
Internasionale vraag
Die uitvoer van mielies is nie ‘n nuwe scena-
rio nie en ons is oor die lang termyn
hoofsaaklik ‘n netto uitvoerder. Die uitda-
ging is wel dat Suid-Afrika aansienlike
hoeveelhede moet uitvoer: Die verwagting
is tans naby aan 4 miljoen ton – die hoogste
uitvoere nog sedert die deregulering van
die markte was 2,5 miljoen ton.
Om te kan uitvoer moet ‘n paar items in plek
wees. Breedweg behels dit die volgende:
Registrasie van GMO-gebeurtenisse
moet in sinkronisasie met invoerlande
wees – dit sluit in registrasie vir
aanplanting en handel.
Internasionale handelsooreenkomste
moet nagekom word.
Sanitêre en fitosanitêre maatreëls/
protokolle moet in plek wees en
nagekom word.
Invoerlande moet toestemming verleen
vir die invoer van kommoditeite.
Die vryemark moet handel fasiliteer,
met ander woorde die plaaslike pryse
en vervoer moet mededingend wees.
As die markte waarheen Suid-Afrika
tans hoofsaaklik uitvoer ontleed word,
is dit duidelik dat oorgenoeg markspasie
beskikbaar is – ongeveer 30 miljoen ton
– maar die pryse en prosesse moet dit kan
fasiliteer (
Grafiek 4
op bladsy 25).
Op die globale mark is witmielies uiters
beperk en in lande soos Mexiko betreklik
afhanklik van vraag-en-aanbodscenario’s.
Verder is die mark ook uiters sensitief
in terme van markte wat nie-GMO-mie-
lies aankoop en lande wat GMO-mielies
aankoop.
Suid-Afrika se witmielies bly hoofsaaklik
na die buurlande toe beweeg – met beperkte
hoeveelhede. In terme van geelmielies is
‘n groter mark beskikbaar, omdat die wêreld
‘n geelmielieverbruiker is. Suid-Afrika se
geelmielies vloei hoofsaaklik na die Ooste
toe, wat lande soos Japan, Korea en Taiwan
insluit.
Een van die faktore wat die mededingend-
heid van pryse besonder sterk beïnvloed, is
vervoerkostes. Volgens mnr Ronald Jetten
van COFCO Internasionaal lê Suid-Afrika se
voordeel grootliks in die Ooste, maar meer
spesifiek in lande soos Viëtnam, Maleisië,
China en Iran (
Grafiek 5
op bladsy 25
).
Dit is belangrik om op die bestemmings
te fokus en seker te maak dat markte oop
is en dat uitvoere daarheen kan vloei. Die
beperking wat met internasionale uitvoere
ervaar word, is dat die prys laag moet
wees om die uitvoere te fasiliteer – wat
beteken dat pryse by uitvoerpariteitsvlakke
moet wees.
Neem in ag dat elke streek binne Suid-
Afrika se uitvoerpariteit verskil, afhangende
van hoe ver die produsent van die hawe af
is. Tans (met die skryf van artikel) was die
Randfontein-uitvoerpariteit R1 650/ton.
Opsomming
Tabel 1
gee ‘n goeie aanduiding van wat die
uitdagings is en waarop gefokus moet word.
As die tabel bestudeer word, is dit duidelik
dat uitvoermarkte en dierlike verbruik ‘n
belangrike fokuspunt moet wees.
Die industriële uitbreiding van markte is
meer kompleks weens huidige beleide en
die politiese siening met betrekking tot
die bekommernis oor die impak op sosiale
vlak.
BELEIDS-
OMGEWING
GROEIGE-
LEENTHEDE
IMPAK OP
SUID-
AFRIKAANSE
EKONOMIE
SOSIAAL
AANVAAR-
BAAR
INFRA-
STRUKTUUR
INVESTE-
RINGSVER-
TROUE
IMPAK OP
OOR-AAN-
BOD
TYDPERK
TOT IMPAK
Plaaslike vraag
Indus-
triële
mark
Min tot geen
beleide
Goed, maar
nie sonder
beleid nie
Positiewe en
negatiewe
impakte
Voedsel ver-
sus brand-
stof?
Min tot geen Konstante
aanbod?
Beleid?
Investerings-
kapitaal?
Groot
Lang termyn
Menslike
verbruik
Gevestig; min-
der uitdagings
Uiters beperk
– per kapita
verbruik daal
Impak be-
perk
Stapelvoed-
sel
Uitbreiding? Gevestigde
industrie
Beperk
Lang termyn
Dierlike
verbruik
Paar uitdagings,
veral by hoen-
ders en suiwel
Goed – per
kapita ver-
buik styg
Positiewe
impak
Kultuur en
status
In plek met
uitdagings,
uitbreiding
nodig
Gevestigde
industrie met
groeivooruit-
sigte
Matig,
afhangende
van groei
Medium
termyn
Internasionale vraag
Uitvoere Beleide is
meestal in plek,
fasilitering en
terugvoer vanaf
ander lande 'n
uitdaging
Goed, maar
ten koste van
prys, mede-
dingendheid
moet ver-
hoog
Positiewe
impak
Aanvaarbaar
weens impak
op ekonomie
en handels-
balans
In plek met
uitdagings,
uitbreiding
nodig
As mededin-
gendheid
in plek is.
Konstante
aanbod bly
vraagstuk?
Groot
Kort termyn
TABEL 1: UITDAGINGS IN DIE UITVOERMARK.