86 / 124
September 2017
Winsgewende mielieproduksie feitlik
onmoontlik teen huidige lae mieliepryse
D
ie huidige seisoen se rekordmielie-oes plaas geweldige
druk op mieliepryse wat winsgewende mielieproduksie
die komende seisoen feitlik onmoontlik maak. Daar heers
kommer oor ‘n groot aantal graanprodusente se finan-
siële stand, want dié lae pryse volg nadat produsente vir twee
seisoene lank met geweldige droogtetoestande gekonfronteer is
en in ‘n diepe finansiële verknorsing gelaat is.
Die komende plantseisoen beloof inderdaad om ‘n uiters uitda-
gende een, in terme van winsgewendheid, te wees. Dit is opvallend
dat produsente kop krap en somme maak vir die planttyd wat
voorlê: Kommer heers oor of inkomstes koste sal kan dek weens
die toenemende styging van insetkoste en die lae mielieprys.
Met die finansiële druk wat tans ervaar word, raak die samestelling
van produksiebegrotings, voor die aanplant van gewasse, al meer
noodsaaklik. Dit moet nie ligtelik opgeneem word wanneer produk-
siebesluite geneem word nie.
Graanprysbestuur begin by ‘n gedetailleerde koste-ontleding
van elke graanvertakking en in dié artikel word slegs gepoog om
die produksiekoste vir die algemeenste produksiepraktyke vir
verskillende streke voor te hou. Produsente se praktyke verskil
uitermate van mekaar en daarom moet elke produsent sy eie
berekeninge deeglik doen.
Beraamde mielieproduksiekoste
en gelykbreekpunt
Tabel 1
dui die beraamde produksiekoste vir mielies vir die komen-
de seisoen (2017/2018) vir verskillende produserende gebiede aan.
In die westelike dele van die land word die produksiekoste vir ‘n
gemiddelde opbrengspotensiaal asook ‘n hoër opbrengspotensiaal
getoon, terwyl al die ander streke se koste op slegs ‘n gemiddelde
opbrengspotensiaal bereken is.
Volgens Graan SA se produksiekosteberekeninge wissel die ver-
anderlike koste van mielies vir verskillende produserende streke
byvoorbeeld vanaf R8 046 vir ‘n 4,5 t/ha-opbrengsmikpunt in die
Sentraal- en Noordwes-Vrystaat, R10 186 vir ‘n 5,5 t/ha-opbrengs in
Mpumalanga tot R27 638 vir ‘n 14 t/ha-opbrengsmikpunt vir mielies
onder besproeiing in die Noord-Kaap. Alhoewel vaste koste drasties
van produsent tot produsent verskil, word ‘n x-bedrag daarvoor
voorsiening gemaak om ‘n beraamde totale produksiekoste te
bereken.
Indien slegs veranderlike koste bestudeer word, kan die afleiding
gemaak word dat produsente, teen die huidige Safex-pryse, in die
meeste van die streke nie hul veranderlike koste sal kan dek nie – en
vaste koste is dan nog nie eers in ag geneem nie. Die Julie 2018
Safex-prys (R2 000) is dus minder as die meeste streke se verander-
like koste (R/ton) vir mielieproduksie.
Die Safex-gelykbreekprys (vaste plus veranderlike koste) vir die
genoemde produksie-omgewings wissel heelwat hoër as die hui-
dige Julie 2018 Safex-prys. Volgens Graan SA se produksiekoste-
berekeninge wissel dié Safex-gelykbreekprys tussen R2 533/ton
en R2 942/ton – afhangende van die omgewing.
Die Safex-gelykbreekprys was slegs laer as die Julie 2018 Safex-
prys vir die hoër opbrengsmikpunt van Sentraal- en Noordwes-
Vrystaat. Dit beteken in kort dat mielies, wat die komende seisoen
op marginale gronde aangeplant word, nie winsgewend behoort
te wees nie.
Teen die heersende mieliepryse behoort tot topproduksiegebiede
nie ‘n wins te maak nie, omdat die mielieprys laer as die pro-
duksiekoste daarvan is. Die oordragvoorrade is eenvoudig net
te groot – wat pryse onbepaald tot en met die komende seisoen
onder druk kan hou.
OP PLAASVLAK
Beplanning / Produksiebegrotings
Bestuurspraktyke
PETRU FOURIE,
navorsingskoördineerder en produksiekoste-analis, Graan SA
OPBRENGS
(T/HA)
VERANDERLIKE
KOSTE
(R/HA)
VASTE KOSTE
(R/HA)
TOTALE
PRODUKSIE-
KOSTE
(R/HA)
SAFEX- GELYK-
BREEKPRYS
(SONDER VK)
(R/HA)
SAFEX-GELYK-
BREEKPRYS
(VK INGESLUIT)
(R/HA)
WESTELIKE DELE VAN DIE LAND
Noordwes Provinsie
(gemiddelde opbrengs)
3,5
R6 816
R2 611
R9 427
R2 197
R2 942
Noordwes Provinsie
(hoër opbrengs)
4,5
R7 666
R2 611
R10 277
R1 953
R2 533
Sentraal- en Noordwes-Vry-
staat (gemiddelde opbrengs)
4,5
R8 046
R2 457
R10 503
R2 059
R2 605
Sentraal- en Noordwes-Vry-
staat (hoër opbrengs)
7,3
R10 053
R2 457
R12 510
R1 648
R1 985
OOSTELIKE DELE VAN DIE LAND
Oos-Vrystaat
4,5
R9 064
R2 599
R11 663
R2 319
R2 897
Mpumalanga
5,5
R10 186
R2 543
R12 729
R2 129
R2 591
BESPROEIING
Noord-Kaap besproeiing
14
R27 638
R6 937
R34 575
R2 305
R2 801
Limpopo besproeiing
12
R23 375
R7 305
R30 680
R2 138
R2 747
Safex-gelykbreekprys sluit die liggingsdifferensiaal en hanteringskoste vir daardie spesifieke streek in
VK= Vaste koste
TABEL 1: MIELIES: BERAAMDE PRODUKSIEKOSTE EN SAFEX-GELYKBREEKPRYS (2017/2018-PRODUKSIESEISOEN).
84