39 / 92
37
November 2016
‘n Wiskundige kosteberekeningsprosedure is ontwikkel om die
verandering in elektrisiteitsverbruik te skat indien daar van ver-
anderlike spoed-aandrywing gebruik gemaak word. Die kostebe-
rekeningsprosedure maak van ingenieurswette gebruik om die
pompkurwe te verander indien die spoed van die pomp vermin-
der word.
Die verandering in die vloeitempo en die druk waarteen die vloei
gelewer word, kan dus bereken word. ‘n Prosedure wat deur
navorsers van Spanje ontwikkel is, word gebruik om die verande-
ring in pompdoeltreffendheid vir elke dienspunt te skat. Met die
berekende inligting kan die energieverbruik van die spilpunt om een
omwenteling by verskillende dienspunte te voltooi, bereken word.
Die elektrisiteitsbesparing word bereken deur die elektrisiteits-
koste van ‘n stelsel met ‘n vaste spoed-aandrywing met dié van ‘n
stelsel met veranderlike spoed-aandrywing te vergelyk. Elektrisi-
teitskostebesparings moet egter nie die enigste oorweging wees
by die aankoop van ‘n veranderlike spoed-aandrywingstelsel nie,
aangesien die investering in ‘n veranderlike spoed-aandrywingstel-
sel aansienlik kan wees.
Toepassing
Die kosteberekeningsmodel is toegepas om die energiebespa-
ring en verdiskonteerde investeringskoste van ‘n veranderlike
spoed-aandrywingstelsel vir ‘n 30 ha-spilpunt met twee verskillen-
de watertoedieningskapasiteite vir Ruraflex (tyd van gebruik-tarief)
te bepaal.
Die helling van die spilpunt is verander van 1% tot 10%, wat daar-
toe aanleiding gegee het dat die hoogste punt van die spilpunt ver-
ander het. Die investerings- en elektrisiteitskostebesparing vir die
toepassing word in
Grafiek 1
aangedui.
In die geval van die 8 mm/dag-stelsel word die veranderlike
spoed-aandrywingstelsel voordelig as die statiese hoogte van 26 m
na 29 m verander. (Die statiese hoogte is van die waterbron tot
hoogste punt op die spilpunt.) Weens die hoër statiese hoogte
vermeerder die kilowattvereistes. Alhoewel die investeringskoste
van die veranderlike spoed-aandrywingstelsel vermeerder as
gevolg van ‘n hoër kilowattvereiste by ‘n hoër statiese hoogte, is die
veranderlike spoed-aandrywingstelsel ekonomies voordelig omdat
die effek van die besparing in elektrisiteitskoste die verhoging in
investeringskoste oorskadu.
By die 12 mm/dag-stelsel raak die veranderlike spoed-aandry-
wingstelsel ekonomies voordelig waar die statiese hoogte van 23 m
na 26 m verander. Die kilowattvereistes neem toe as gevolg van ‘n
hoër statiese hoogte.
Die ekonomiese voordeel van ‘n veranderlike spoed-aandry-
wingstelsel word by ‘n laer statiese hoogte by die groter toedie-
ningskapasiteit waargeneem, want die effek van ‘n toename in
die kilowatt-vereiste is groter by ‘n hoër toedieningskapasiteit. ‘n
Veranderlike spoed-aandrywingstelsel is daarom ekonomies voor-
deliger vir besproeiingstelsels met hoër kilowatt-vereistes.
Verskeie faktore beïnvloed die ekonomiese voordeel van ‘n ver-
anderlike spoed-aandrywingstelsel. Die faktore sluit in statiese
hoogte, werksdruk, pypdiameter (wrywing), vloeitempo, tipe pomp
en motor, die doeltreffendheid van pompe en motors, spilpunt-
grootte, bestuur en elektrisiteitstarief.
Al die bogemelde faktore verskil tussen besproeiingstelsels en
dit is baie belangrik om elke stelsel individueel te ontleed om die
ekonomiese voordeel van ‘n veranderlike spoed-aandrywingstelsel
te evalueer.
Verdere navorsing
Daar word tans verdere navorsing gedoen om die ekonomiese
voordeel van ‘n veranderlike spoed-aandrywingstelsel by verskil-
lende besproeiingstelsels, asook wanneer ‘n kombinasie van stelsels
voorkom, te bereken. ‘n Veranderlike spoed-aandrywingstelsel is
derhalwe ‘n metode om elektrisiteitskoste te bespaar, maar dit is
uiters noodsaaklik om elke stelsel individueel te evalueer voordat
daarin geïnvesteer word.
Die outeur kan by 051 401 3450 gekontak word vir meer inligting.
Graan SA/Sasol fotokompetisie
Drie breë fokusareas is geïdentifiseer ten einde elektrisiteitskoste te bestuur: Bestuur, tariefkeuse en besproeiingsontwerp.