56 / 72
Mei 2016
54
Suid-Afrika: Wêreldleier in Russiese
koringluisweerstandbiedende kultivars
M
et die eerste waarneming van die Russiese koringluis in
die Vrystaat in 1978, was almal dit eens dat dit ‘n ernstige
probleem was. Wat niemand voorsien het nie, was hoe
baie navorsing oor die byna 40 jaar daarna gedoen sou
word om hierdie klein groen insek (
Foto 1
) te verstaan en beheer.
Suid-Afrika is een van twee lande in die wêreld wat gebruik maak
van kommersiële koringkultivars met Russiese koringluisweerstand
om hierdie skadelike insek te bestuur. Die ander land is die VSA.
38 koringkultivars is oor die jare in Suid-Afrika vrygestel. Uit dié
wat tans beskikbaar is, is daar vyf wat weerstand teen die nuutste
biotipe van die Russiese koringluis toon.
Dit is voorwaar ‘n prestasie, want daar is tans vier biotipes (genoem
RWASA1, RWASA2, RWASA3 en RWASA4) van hierdie luis wat in
die koringproduksiegebiede van Suid-Afrika voorkom. Die biotipes
verskil in hul vermoë om Russiese koringluisweerstandbiedende
kultivars te beskadig, maar kan nie visueel onderskei word nie. Die
ontwikkeling van voortelerslyne (of in Engels
pre-breeder lines
)
deur kundiges, word met welslae gebruik om nuwe bronne van
bruikbare weerstand aan al die Suid-Afrikaanse koringtelers beskik-
baar te stel in koringlyne wat nie nadelige eienskappe dra wat hul
teelprogramme kan benadeel nie. Boonop voorkom dit duplikasie
in verskillende teelprogramme en op hierdie manier word kostes
gespaar tot voordeel van die hele koringbedryf.
Evaluasie van Russiese
koringluisweerstandsdonorlyne
Onlangs is 27 landrasse met al vier die Russiese koringluisbiotipes in
Suid-Afrika getoets om te bepaal of hulle in die voortelingsprogram
aangewend kan word
Foto 2a
en
Foto 2b
. Die inligting word in
Tabel 1
voorsien. Vyf van hierdie landrasse, naamlik PI 94355,
PI 243781, PI 361836, PI 626580 en CItr 2401, toon weerstand teen
al vier die biotipes. Twee van hierdie landrasse, PI 094355 en
PI 243781, wat nog nie in die voortelingsprogram gebruik is nie, sal
ook nou ingespan word. ‘n Ander landras, PI 366518, blyk uniek te
wees omrede dit weerstand toon teen RWASA1 en RWASA4, maar
vatbaar is teen RWASA2 en RWASA3. Hierdie lyne sal ook nou vir
die ontwikkeling van telerslyne gebruik word.
Genetiese studies om Russiese koringluis
beter te verstaan
Daar word tans gevorderde molekulêre navorsing op Russiese ko-
ringluis en Russiese koringluisweerstandbiedende koring gedoen.
Daar word wêreldwyd gefokus op die identifikasie van die ver-
skillende biotipes deur middel van molekulêre tegnieke. Dit is
veral belangrik om entomoloë en ekoloë in staat te stel om vinnig
die verspreiding van die verskillende biotipes te bepaal. In terme
van weerstand teen die Russiese koringluis, word ook gefokus op
nuwe tegnologie wat geen-produkte en plantfisiologiese prosesse
identifiseer.
Koring besit drie kopieë (‘n A-kopie, ‘n B-kopie en ‘n D-kopie) van
elke van sy sewe kromosome – oftewel die sogenaamde A-genoom,
B-genoom en D-genoom. Dit kompliseer teling en genetiese studies
geweldig omdat dit baie moeilik is om te bepaal presies waar die
geen is wat vir ‘n spesifieke eienskap geleë is. Heelwat vordering
wat gemaak word in hierdie vakgebied, word in Suid-Afrika gedoen.
Die International Plant Resistance to Insects Symposium is onlangs
op Stellenbosh vanaf 5 tot 8 Maart gehou. Mnr Marlon le Roux
(Universiteit van Stellenbosch) het die prys ontvang vir die beste
PhD-voordrag terwyl me Kelly Breeds (Universiteit van Stellen-
bosch) die beste MSc-voordrag gelewer het en me Thandeka
Sikhakhane (Unisa) in die MSc-kategorie tweede gekom het. Hierdie
drie studente maak deel uit van tien nagraadse studente wat hul
Russiese koringluisnavoring by hierdie geleentheid voorgedra het.
Met toegang tot hoogstaande gehalte navorsingsuitsette en ‘n
verskeidenheid weerstandsbronne wat ontgin kan word, behoort
die Suid-Afrikaanse koringbedryf in die gunstige posisie te kan bly
waar Russiese koringluis met sukses bestuur word.
Vir meer inligting skakel gerus die outeur by 058 307
3433 of
TolmayV@arc.agric.za .OP PLAASVLAK
Russies koringluis / Weerstandbiedendheid
Geïntegreerde plaagbeheer
VICKI TOLMAY,
LNR-Kleingraaninstituut, Bethlehem
RWASA1 RWASA2 RWASA3 RWASA4
AANTAL
LANDRASSE
Weerstand Weerstand Weerstand Weerstand
4
Weerstand Weerstand Weerstand Vatbaar
12
Weerstand Vatbaar
Vatbaar
Vatbaar
5
Vatbaar
Weerstand Weerstand Vatbaar
2
Weerstand Vatbaar
Vatbaar
Weerstand
1
Vatbaar
Vatbaar
Vatbaar
Vatbaar
3
TABEL 1: DIE WEERSTANDSREAKSIE VAN 27 LANDRASSE TEEN DIE
VIER SUID-AFRIKAANSE RUSSIESE KORINGLUISBIOTIPES.
1: ‘n Voorbeeld van die Russiese koringluis.
2a RWASA1, RWASA2, RWASA3 en RWASA4.
2b: RWASA1, RWASA2, RWASA3 en RWASA4. Voorbeelde van saai-
lingplante wat vir weerstand teen die vier Russiese koringluisbiotipes
getoets is. Links (Foto 2a) is Hugenoot wat vatbaar is vir al vier die
biotipes. Regs (Foto 2b) is PI 94355 wat weerstand teen al vier die
biotipes toon.
2a
2b
Hierdie werk is moontlik gemaak deur die finansiële ondersteuning
van die Wintergraantrust en die Landbounavorsingsraad.
1