41 / 124
39
March 2015
FOKUS
Spesiale
Beskerm jouself
deur gesertifiseerde saad aan te koop
Saad
EDDIE GOLDSCHAGG,
tegniese bestuurder, SANSOR
D
ie opbrengspotensiaal van ‘n ge-
was, ongeag die omgewingstoe-
stande en verbouingspraktyke,
is nou gekoppel aan die variëteit
wat aangeplant word – nie net die aanpas-
baarheid van die betrokke variëteit by die
omgewing waarin dit geplant word nie,
maar ook die variëteitsuiwerheid daarvan,
met ander woorde tot hoe ‘n mate elke plant
aan die beskrywing van die betrokke varië-
teit voldoen.
Indien saad van ‘n registreerde saadmaat-
skappy aangekoop word, moet die saad aan
sekere minimumvereistes voldoen wat deur
die Plantverbeteringswet, 1976 (Wet 53 van
1976) voorgeskryf word. Indien die onderne-
ming saad verkoop wat nie aan hierdie mini-
mumvereistes voldoen nie, is hulle aan ‘n
misdryf skuldig en kan hulle vervolg word.
Produsente kan dan ook vergoeding van die
onderneming eis vir skade wat gely is.
Die feit dat ‘n lot saad deur ‘n geregistreerde
onderneming verkoop word en/of daar ‘n
ontledingsverslag daarvoor beskikbaar is,
beteken egter nie dat daardie saadlot geser-
tifiseer is nie.
Sertifisering van saad behels ‘n volledige
kontrolesisteem vanaf die vrystelling van
die variëteit deur die teler daarvan tot en
met die uiteindelike beskikbaarstelling van
die saad aan die produsent. Dit geskied
oor verskeie generasies van vermeerde-
ring, wat gewoonlik tussen drie tot vier sei-
soene duur.
Gesertifiseerde saad
Gedurende elk van die onderskeie vermeer-
deringsfases word daar volledige kontrole
uitgevoer, deurdat elke eenheid vir produk-
sie van saad by SANSOR geregistreer word.
SANSOR kontroleer eers die oorsprong
en sertifiseerbaarheid van die ouersaad
van die betrokke variëteit voordat die
eenheid aanvaar word vir die produksie
van saad vir sertifisering.
Tydens die groeistadium word die plan-
te op vasgestelde groeistadiums deur
SANSOR-opgeleide en gemagtigde
inspekteurs ondersoek om onder an-
dere te bepaal of die plante aan die
voorgeskrewe minimumvereistes ten
opsigte van die variëteitsegtheid en
identiteit voldoen – dit sluit aspekte
in, soos die kontrolering van isolasie-
afstande, vorige gewasse, opslagplante
en aftipes.
Vir elke inspeksie wat uitgevoer word,
word daar verslag aan SANSOR gele-
wer, wat op hulle beurt dan die bevin-
ding op rekord plaas.
Die inspeksieproses word deurlopend
deur SANSOR sowel as beamptes van
die Departement van Landbou, Bosbou
en Visserye (DAFF) gemonitor.
Vir gesertifiseerde saad word ‘n blou
etiket gebruik met die landswapen en die
woorde SA gesertifiseerde saad: SANSOR
daarop gedruk. Elke houer word ook met ‘n
SANSOR-seël met ‘n unieke nommer
daarop, verseël. Die saad word dan deur
SANSOR-opgeleide en gemagtigde mon-
sternemers bemonster en deur ‘n gere-
gistreerde saadtoetslaboratorium ontleed
om die ontkieming en fisiese suiwerheid
van die saad te bepaal. ‘n Verdere monster
word ook deur die afdeling Variëteitskon-
trole van DAFF uitgeplant om dit met die
verwysingsmonster van die betrokke varië-
teit te vergelyk.
Indien die betrokke saadlot aan al die mini-
mumvereistes van die Saadsertifiseringske-
ma voldoen, insluitend dié vir variëteitsegt-
heid, sal SANSOR dan ‘n sertifikaat uitreik
om die sertifisering daarvan te bevestig.
Deur gesertifiseerde saad aan te koop:
Kan die produsent die gemoedsrus hê
dat die betrokke saadlot deur meer as
90 kontrolepunte gegaan het voordat dit
vir verkoop beskikbaar gestel is.
Dat die produksie van die saad deur ‘n
onafhanklike instansie gemonitor en ge-
kontroleer is.
Dat daar ‘n volledige produksiege-
skiedenis op rekord is.
Dat die betrokke saadlot voldoen aan
vasgestelde minimumvereistes.
Deur gesertifiseerde saad aan te plant, word
skaars hulpbronne optimaal benut deurdat
die beste moontlike saad gebruik word wat
die potensiaal het om die beste resultate
te lewer. Dit is riskant vir ‘n produsent om
nie gesertifiseerde saad aan te plant nie,
want indien daar iets verkeerd gaan, byvoor-
beeld swak ontkieming, het die produsent
geen verhaalsreg nie en sal die verlies self
gedra moet word.
Deur gesertifiseerde saad aan te plant, word skaars hulpbronne optimaal benut deurdat die
beste moontlike saad gebruik word wat die potensiaal het om die beste resultate te lewer.