42 / 132
September 2018
40
Aalwurmpeste:
"Voorraadopname" en die pad vorentoe
G
raangewasproduksie, onder beide konvensionele en be
waringsboerdery, word geknou deur plant arasiti se aal
wurms – waaroor vele wetenskaplike en populêre artikels
al geskryf is. Hierdie artikel is egter ‘n “voorraadopname”
om produsente en die bedrywe op datum te bring met betrekking
tot die stand van plaaslike uitdagings ten opsigte van aalwurms wat
ondervind word.
Daar word ook gefokus op die potensiële impak van aalwurmpeste
onder veranderende klimaatstoestande en besin oor hoe die aal
wurmuitdaging bekamp kan word sonder dat lewe en die omgewing
benadeel word. Aalwurmnavorsing wat gedoen is asook navorsings
aktiwiteite wat tans onderneem word en nuwe inligting wat onlangs
gegenereer is, word met produsente en die bedrywe gedeel. Laas
tens word voorstelle rakende beheerstrategieë wat gevolg kan word
om aalwurmskade te minimaliseer, voorgehou.
Knopwortel- en letselaalwurms
Twee plantparasitiese aalwurmgenera, naamlik knopwortel- (
Me-
loidogyne
) en letselaalwurms (
Pratylenchus
), is in al die plaaslike
graanproduksiegebiede teenwoordig en veroorsaak skade aan
graangewasse. Hierdie twee aalwurmgenera het beide wye gasheer
reekse en vermeerder goed in wortels (van byvoorbeeld akkerbone,
droëbone, mielies, sojabone en sonneblom) en ander ondergrondse
plantweefsel (byvoorbeeld aartappelknolle en grondboonpeule) van
landbougewasse wat plaaslik verbou word.
Foto 1a
en
Foto 1b
is voorstellings van mielie-gebaseerde wis
selboustelsels wat tydens die 2017-somerproduksieseisoen onder
groot knopwortelaalwurmskade in droëboon- en pampoenaanplan
tings, onderskeidelik, in die Vrystaat deurgeloop het. Wat verder
kommer wek is dat knopwortelaalwurms ook in ondergrondse plant
del (byvoorbeeld wortels en knolle) van dekgewasse (byvoorbeeld
sommige grasse en
Brassicaceae
) en onkruide vermeerder.
Tydens ‘n onlangse aalwurmopname in 79 lande van produsente
in die Noord-Kaap, Noordwes Provinsie en die Vrystaat het hierdie
twee aalwurmgenera (knopwortel- en letselaalwurms) in mieliewor
tel- en grondmonsters gedomineer.
Meloidogyne incognita
was in die meeste monsters teenwoordig as
enkel en/of gemengde bevolkings, gevolg deur
Meloidogyne java
nica
en
Meloidogyne arenaria
. ‘n Vierde knopwortelaalwurmspesie,
Meloidogyne enterolobii
, is ook tydens hierdie opname vir die eerste
keer in mieliewortels in die Hoëveld-produksiestreek van Suid-Afrika
gevind.
Hierdie waarneming kom voor ten spyte van aanduidings in interna
sionale literatuur dat mielies ‘n swak of geen gasheer vir die spesie
is. Navorsing rakende hierdie spesie word gekompliseer deurdat dit
morfologies ‘n uitdaging is om dit van
M. incognita
te onderskei.
Voorts word
M. enterolobii
wêreldwyd as ‘n opkomende bedreiging
beskou – spesifiek weens die wye reeks landbougewasse wat dit
aanval (net soos
M. incognita
en
M. javanica
).
Daarby is die vermoë waaroor
M. enterolobii
beskik, naamlik om
in wortels van plante wat genetiese weerstand teen
M. incognita
,
M. javanica
en
M. arenaria
het te vermeerder, nog ‘n uitdaging
waarvoor navorsers en produsente in wie se lande hierdie spesie
voorkom, te staan kom.
Meloidogyne enterolobii
word as ‘n meer
aggressiewe knopwortelaalwurmspesie, wat groot skade aan ver
skeie landbougewasse wêreldwyd veroorsaak, beskou.
Fokus
Geïntegreerde plaagbeheer
Prof Driekie Fourie, Maretha Pretorius,
Eenheid vir Omgewingswetenskappe en
Bestuur, Noordwes-Universiteit en
dr Nancy Ntidi,
LNR-Graangewasse, Potchefstroom
1a en 1b: Mielie-gebaseerde wisselboustelsels wat groot skade in pampoen- (1a) en droëboonaanplantings (1b) tydens die
2017-seisoen in die Wesselsbron/Hoopstad-area tot gevolg gehad het.
Foto’s van besmette pampoen- en droëboonwortels verskaf
deur Kobus Fourie en Frans Roos, onderskeidelik
1a
1b