11 / 132
Van As Broers
Swellendam
1: Johan en Dirkie van As, twee broers van
Swellendam, is lank reeds gewoond om
eerder na “ons” as “ek” te verwys en is
ononderbroke sedert 1985 by die familie-
boerdery op hul plaas, Kinko, betrokke.
Johan het vanaf 1985 tot 1993 saam met hul
pa, Albertus, geboer tot Dirkie in 1994 by
die boerdery aangesluit het. Johan en Dirkie
verskil sewe jaar en het ook ‘n suster wat as
arbeidsterapeut op Stellenbosch praktiseer.
Johan en Dirkie het ‘n perfeksionistiese
benadering tot die boerdery, met Johan wat
hoofsaaklik na die finansies en lewendehawe
omsien en Dirkie wat op die saaiboerdery
konsentreer. Tog is al die vertakkings behoor
lik deursigtig en word geen oogklappe in dié
boerdery aangesit nie. Oorhoofse beplan-
ning, sowel as die koop van implemente en
insette, word saam gedoen. Op die foto is,
voor: Dirkie en Johan van As. Middel: Yolindi
en Albertus (Dirkie se vrou en seun) asook
Maresa en AJ (Johan se vrou en een seun).
Agter: Kari (Dirkie se dogter) en Johan-Adam
(Johan se seun).
2: Van As Broers (Eiendoms) Beperk is as handeldrywende maatskappy in 1994 gestig en drie bewerkbare plase van 1 395 ha, waaronder die plase
Kinko (opstal), Kinko en Hartebeesterivier, wat van hul pa oorgeneem is. Die broers het in alle erns skouer aan die wiel gesit en huurgrond is verder
oorgeneem – wat hul bewerkbare gronde na 1 800 ha toe uitgebrei het. In 1998 het hul Stuurmanskraal gekoop en begin om die spreekwoordelike berge
te versit. Van As Broers het begin 2007 weer groot treë gegee deur grond wat reeds vir 38 jaar gehuur was, aan te koop – net so ‘n paar maande voor die
buurplaas op veiling gegaan het. Verder is ‘n plaas duskant die dorp in min of meer dieselfde tyd gehuur en vir die eerste keer moes daar met imple-
mente deur die dorp en oor groot paaie gery word.
3: Van As Broers verbou kanola, gars, koring en lusern op ongeveer 8 700 ha, in ‘n primêre vyfjaarkontantgewasstelsel, wat met ‘n vyfjaarlusernstelsel
afgewissel word. Rotasies in hoëpotensiaal-kampe bestaan byvoorbeeld uit koring/gars/gars/kanola/koring en lusern, waar stelsels aangepas word
volgens kampe se potensiaal. Verder word ‘n twaalfjaarrotasiestelsel in dié lande toegepas, naamlik nege jaar kontantgewasse, gevolg deur drie jaar
lusern. Rotasie en winsgewendheid speel ‘n groot rol in gewaskeuse en elke kamp sal voorskryf wat geplant moet word. Die bestaande wisselboube-
planning is uiters belangrik, maar dit is ook noodsaaklik om skuiwe binne die beplanning te kan maak – indien nodig. Kultivarkeuses word gebaseer op
Elsenburg-proewe wat in die Suid-Kaap gedoen word en wat dien as uitstekende maatstaf in kultivarkeuse. Verder het kultivars met bewese rekords op
plase ook ‘n beduidende invloed op die keuse. Aangesien beperkte tonne van kultivars as moutgars beskikbaar is, word garskultivarkeuse tot ‘n groot
mate deur garskontrakte bepaal.
1
2
3
9
September 2018