71 / 116
69
March 2018
uitwendige parasiete moet tydig en ver-
kieslik voorkomend beheer word. Die neem
van gereelde mismonsters kan ‘n bydrae
lewer om die dosering en die effektiwiteit
daarvan te bepaal.
Kuddesamestelling
Die onderskeie veestelsels se kuddesa-
mestelling verskil dramaties. Vir ‘n plaas
wat ongeveer 100 grootvee-eenhede (GVE)
kan dra, kan ‘n speenkalfstelsel ongeveer
60 koeie akkommodeer, terwyl ‘n 18 maan-
de-bemarkingstelsel ongeveer 44 koeie kan
dra en ‘n 36 maande-bemarkingstelsel net
uit 32 koeie sal kan bestaan. Die res van die
drakrag sal deur vervangingsdiere, kalwers
of groeiende diere opgeneem word.
Bemarking
Beesproduksiestelsels het ook hul eie
bemarkingstye en verskeie tipes diere sal
dan bemark word. Die lentespeenkalfstel-
sel sal hoofsaaklik speenkalwers en ou
bemarkbare diere tydens April lewer, ter-
wyl die 18 maande-stelsel hoofsaaklik
afgeronde 400 kg-beeste gedurende Maart
tot Mei aan die mark kan lewer.
In die 36 maande-bemarkingstelsel sal
volgroeide afgeronde osse van Oktober tot
Desember aan die mark gelewer word. Vir
hierdie tye is daar verseker ander pryse wat
geld en dit is belangrik om kennis te neem
van die vraag en aanbod in die mark.
In
Grafiek 1
word die langtermyntenden-
se van produsentebeesvleispryse van
C-grade getoon, terwyl
Grafiek 2
die lang-
termyntendense van produsentebeesvleis-
pryse van A-grade uitbeeld.
Soos verwag word, is die veepryse
gedurende Aprilmaand laag en in Desem-
ber hoog. Die hoofdrywer hiervan is die
aanbod van en vraag na vleis. As die
speenkalfprys ontleed word (
Grafiek 3
), is
daar duidelike ooreenkomste tussen die
algemene vleisprystendens en die prys van
speenkalwers.
Soos in Grafiek 3 gesien kan word, is die
algemene speenkalfpryse van Maart tot en
met Junie laag, waarna die pryse weer ná
Desember begin styg. Hierdie prystendense
van veral die speenkalwers reflekteer die
aanbod en dit raak die primêre produsent
omdat hy gewoonlik binne hierdie tye sy
speenkalwers moet bemark.
Dit is egter nie net vraag en aanbod wat die
pryse van vee bepaal nie, maar ook ander
aspekte soos die algemene stand van die
ekonomie, die mielieprys en die prys van
hoendervleis – ommaar net ‘n paar te noem.
Dit word algemeen aanvaar dat speen-
kalfstelsels die laagste winsgewendheid
moet lewer. “Die voerkrale beïnvloed altyd
die pryse,” word gereeld gehoor. Deur die
berekening 100% korrek te maak en alle
inkomstes en uitgawes in te sluit, kan die
regte antwoord egter verkry word.
Die 18 maande-bemarkingstelsel, waar-
volgens die diere as markklaar bemark
word, wil voorkom om die beste stelsel te
wees om te volg.
Indien die 18 maande-bemarkingstelsel
ingespan word, sal dit belangrik wees
om seker te maak dat daar ‘n mark vir die
afgeronde diere sal wees. Onthou net:
Jy gaan met ander vleisprodusente, wat
maandeliks vee aan verbruikers en slagters
kan lewer, moet meeding. Dit sal ‘n goeie
praktyk wees om vooraf met ‘n vleiskoper
ooreen te kom om jou markklaar-diere te
koop.
Wat die produksie in die stelsel betref, sal
die vee waarmee geboer word die vermoë
moet hê om afgeronde diere te produseer
voor die diere begin wissel. Indien die diere
reeds wissel en dan eers afgerond word, sal
dit die prys van die vleis benadeel – en só
ook die winsgewendheid van die stelsel.
Sodra die speenkalwers ná die winter
verkoop word, is dit belangrik om seker te
maak dat die verwagte prysverhoging en
massatoename die ekstra voerrekening sal
kan diens. Maak daarvan seker voor jy die
besluit neem om die speenkalwers terug te
hou vir bemarking op ‘n latere stadium.
As alles in ag geneem word, sal die stelsel
nie regtig die winsgewendheid van die
veeboerdery beïnvloed nie, maar eerder
die effektiwiteit en produksie van die
huidige stelsel waarin jy jouself bevind.
Deur die effektiwiteit en produksie van jou
huidige stelsel te verhoog en dalk klein
bemarkingsaanpassings te maak, kan die
winsgewendheid dramaties verhoog word.
Die vervangingsbeleid van die koeie is ook
‘n aspek wat meer aandag vereis. As koeie
te vinnig vervang word, moet daar meer
vervangingsdiere gedra word – wat die plek
van diere wat moet produseer, opneem. As
die koeie egter te lank in die kudde gehou
word, sal dit verseker die produktiwiteit van
die kudde benadeel.
Ras speel ook ‘n rol. Sommige rasse se
koeie bly langer produktief, terwyl ander
rasse se koeie vinniger vervang moet
word. Maak seker jy weet wat jou kudde
se koeidoeltreffendheid is en gebruik dít as
norm om te bepaal wanneer koeie vervang
moet word. Dit het ‘n reuse impak op
winsgewendheid.
Vir meer inligting rakende beesproduksie-
stelsels kontak Pietman Botha by 082 759
2991.
Graan SA/Sasol fotokompetisie
– Amanda van Blerk 2012